Το μητροπολιτικό έργο που αλλάζει την παραλία και αναβαθμίζει ολόκληρη την Αττική

Ρέντσο Πιάνο. Δεν είναι ένας από τους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες του κόσμου. Δεν είναι ο τελευταίος αναγεννησιακός. Δεν παραμερίζει την ατομική του προβολή. Δεν υποτάσσεται στις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε τοπίου σε συνδυασμό με την κατασκευή που ετοιμάζει κάθε φορά. Δεν κινείται στα άκρα της αρχιτεκτονικής. Στην πραγματικότητα ο Ιταλός αρχιτέκτονας δεν είναι τίποτα από όλα τα παραπάνω. Τίποτα από όλα αυτά ξεχωριστά. Είναι όλα αυτά μαζί. Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης Φωτογραφίες-βίντεο: Γιάννης Κέμμος Αυτός που με έκανε να σταθώ στην άκρη του τεχνητού λόφου που δημιούργησε στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και να αναρωτηθώ που σταματούν και που ξεκινούν τα ανθρώπινα όρια. Σε αυτή την περίπτωση o Πιάνο έχει τοποθετήσει τα όρια όπως ακριβώς θέλει. Όταν μας κάνει να απορούμε, πώς είναι δυνατόν το στέγαστρο της Λυρικής Σκηνής να στηρίζεται πάνω σε τσιμεντένιες «οδοντογλυφίδες». Οι 30 κολόνες συγκρατούν -στα όρια της ανθρώπινης αλλά και της αρχιτεκτονικής λογικής- το 4.500 τόνων ενεργειακό στέγαστρο με τα 5.700 φωτοβολταϊκά πάνελ κολλημένα στην επιφάνειά του. Ο αρχιτέκτονας Πιάνο υποκλίνεται στον άνθρωπο. Βυθίζει το κτίριο στο έδαφος, αποδεικνύοντας για μία ακόμα φορά ότι η ανθρωποκεντρική του ματιά παραμένει αδιαπραγμάτευτη. Δεν χτίζει για να αγγίξει το Θεό, δεν χτίζει για να ακουμπήσει τα σύννεφα, να φτιάξει ένα παλάτι για να υποδεχτεί πριγκίπισσες και πριγκιπόπουλα, κυρίες των τιμών, αυλικούς και παρα-αυλικούς. Αλλά για να προβάλει το ανθρώπινο, το προσιτό, την απλότητα της αρχιτεκτονικής, προτάσσοντας το μεγαλείο του τοπίου. Αυτό που συναντά κανείς στο έργο που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2012 και ολοκληρώνεται στα μισά του 2016, είναι το φλερτ της στεριάς με τη θάλασσα. Εκεί τα όρια της πόλης της Καλλιθέας συναντούν εκείνα της θαλάσσιας πόλης του Φαλήρου. Ένα από τα ελάχιστα έργα, η μελέτη του οποίου χρειάστηκε περισσότερο καιρό από την κατασκευή. Διάρκεια μελέτης: τέσσερα χρόνια. Κατασκευή: τρεισήμισι χρόνια. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανέλαβε να μας κάνει να ξεχάσουμε τον παλιό ιππόδρομο και το Δέλτα Φαλήρου. Δώρισε 590.000.000 ευρώ για τη δημιουργία ενός πάρκου 210 στρεμμάτων, όπου θα στεγάζονται η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Εθνική Λυρική Σκηνή. Όπως πρόσφατα είχε πει ο γενικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Φίλιππος Τσιμπόγλου σε συνέντευξή του στο newsbeast.gr, το όνειρό του είναι να δημιουργήσει μία ανθρώπινη αλυσίδα και κάθε βιβλίο που θα φεύγει από το παλιό κτίριο της Πανεπιστημίου, να φτάνει στο Φάληρο από χέρι σε χέρι. Συνδέοντας την ιστορία και το χθες της Εθνικής Βιβλιοθήκης με το σήμερα και το αύριο που συμβολίζουν οι νέες εγκαταστάσεις. Η αλήθεια όμως είναι ότι εάν βρεθείτε κάποια στιγμή στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, θα διαγράψετε μονομιάς από το λεξιλόγιό σας τη λέξη «χθες».

Το γιατί μας εξηγούν τόσο η Έλλη Ανδριοπούλου, εκτελεστική διευθύντρια στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος όσο και ο Θεόδωρος Μαραβέλιας, διευθυντής του τεχνικού τμήματος του Ιδρύματος: – Κύριε Μαραβέλια θα ξεκινήσω, εκφράζοντάς την έκπληξή μου για κάτι που είδα κατά την περιήγησή μας στο χώρο του εργοταξίου με το αυτοκίνητο. Περνώντας από ένα σημείο μου είπατε ότι «εδώ πλένουν τις ρόδες των φορτηγών…» Θεόδωρος Μαραβέλιας: Το συγκεκριμένο έργο σε επίπεδο κατασκευής και μελέτης διέπεται από το διεθνές πρόγραμμα πιστοποίησης -το οποίο εφαρμόζεται στα πράσινα κτίρια των ΗΠΑ- και ονομάζεται Leed. Περιλαμβάνει μία σειρά από πρακτικές που έχουν ως στόχο να εξασφαλίσουν ότι η δόμηση θα είναι φιλική προς το περιβάλλον, και θα ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές ενός πράσινου κτιρίου. Μία από τις προδιαγραφές αυτές είναι και αυτή που είδατε. Οι ρόδες των φορτηγών πλένονται με νερό, έτσι ώστε να μην μεταφέρουν χώμα και σκόνη στην ευρύτερη περιοχή, κατά την έξοδό τους από το εργοτάξιο. Σε διαφορετική περίπτωση πολλές εκατοντάδες τόνοι λάσπης θα μεταφέρονταν στον αστικό ιστό. Από την πρώτη μέρα ανακυκλώνουμε τα οικοδομικά υλικά ακόμα και το νερό που χρησιμοποιούμε, το οποίο φιλτράρεται για να επαναχρησιμοποιηθεί. – Κυρία Ανδριοπούλου ερχόμενος σε εσάς, θα ήθελα να μου πείτε σε ποιον ανήκει η ιδέα για τη δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Έλλη Ανδριοπούλου: Το έναυσμα για όλο αυτό που βλέπετε, ήταν ένα αίτημα της Εθνικής Βιβλιοθήκης το 1998 για τη δημιουργία νέων κτιριακών εγκαταστάσεων. Το αίτημα έφτασε το ίδρυμα, όπως συμβαίνει και με άλλα αντίστοιχα στο πλαίσιο των δωρεών που αναλαμβάνει κατά καιρούς. Ακολούθησε το αίτημα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η οποία με τη σειρά της ζητούσε την αναβάθμιση του κτιρίου της. Αν θέλουμε να προσωποποιήσουμε τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Ανδρέας Δρακόπουλος, ανιψιός του Σταύρου Νιάρχου, πρότεινε τη δημιουργία των συγκεκριμένων εγκαταστάσεων στο χώρο που κάποτε βρισκόταν ο ιππόδρομος. – Το Πάρκο θα είναι λοιπόν προσβάσιμο σε κάθε λογής τροχήλατο όχημα με εξαίρεση τα μηχανοκίνητα; Έλλη Ανδριοπούλου: Έτσι ακριβώς. Έχει ήδη δημιουργηθεί ποδηλατόδρομος περιφερειακά του Κέντρου  Πολιτισμού, ο οποίος θα ενώνεται με τον ποδηλατόδρομο που κατασκευάζεται στο Σύνταγμα. – Θα μπορεί επομένως να έρχεται όποιος θέλει με τα πατίνια, το ποδήλατο, το καροτσάκι του, και να κάνει τη βόλτα του στο ιδανικό αυτό περιβάλλον κύριε Μαραβέλια; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Προτεραιότητά μας ήταν να αποτελέσει το Κέντρο Πολιτισμού όχι απλώς ένα έργο, αλλά έναν μητροπολιτικό πόλο. Ένα από τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι η περιβαλλοντική ευαισθησία. Γι’ αυτό δημιουργήθηκε και το πάρκο, το οποίο έχει αναβαθμίσει ιδιαίτερα την περιοχή, διπλασιάζοντας το ποσοστό πρασίνου σε ολόκληρη την Καλλιθέα. – Σε τι ποσοστό θα καλύπτεται το πάρκο από δέντρα και σε τι ποσοστό από κτιριακές εγκαταστάσεις; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Η συνολική έκταση του πάρκου και των εγκαταστάσεων είναι 210 στρέμματα. Επιπλέον έχουν παραχωρηθεί 28 στρέμματα στο δήμο Καλλιθέας για τη δημιουργία του Πάρκου Αθλητισμού και Αναψυχής, το οποίο έχει ολοκληρωθεί και λειτουργεί ήδη. Σε ό,τι αφορά τα 210 στρέμματα του Κέντρου Πολιτισμού, καλύπτονται από πράσινο σχεδόν σε ποσοστό 85%. Ακόμα και οι οροφές των κτιρίων έχουν φυτά. Εάν δηλαδή κοιτάξετε από ένα αεροπλάνο τις εγκαταστάσεις, θα παρατηρήσετε ότι το μόνο σημείο που δεν είναι φυτεμένο είναι το ενεργειακό στέγαστρο της Λυρικής Σκηνής, το οποίο καλύπτεται από φωτοβολταϊκά. Παρόλ’ αυτά ακόμα και κάτω από το στέγαστρο, το οποίο καλύπτει το κτίριο της Όπερας, η οροφή είναι και εκείνη γεμάτη φυτά.

– Κυρία Ανδριοπούλου η απόφαση να χρηματοδοτηθεί το έργο είχε ληφθεί το 2006. Παρόλ’ αυτά η υλοποίησή του ξεκίνησε το 2012. Η καθυστέρηση οφείλεται στην πανταχού παρούσα ελληνική γραφειοκρατία; Έλλη Ανδριοπούλου: Επί της ουσίας δεν υπήρξε κάποια καθυστέρηση. Ο χρόνος που μεσολάβησε ήταν απαραίτητος για να ολοκληρωθούν οι τεχνικές μελέτες. Η απόφαση ελήφθη από κοινού με την ελληνική πολιτεία, ενώ έχει υπογραφεί μία σύμβαση  μεταξύ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Δημοσίου. Η σύμβαση περιγράφει αναλυτικά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όλων των μερών, τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευής όσο και κατά τη λειτουργία του Κέντρου Πολιτισμού, το οποίο θα ανήκει ολοκληρωτικά στο ελληνικό Δημόσιο. Κατασκευαστικά το έργο προχώρησε πολύ γρήγορα εάν σκεφτείτε ότι ο εργολάβος ανέλαβε καθήκοντα τον Οκτώβριο του 2012 και έως τα μέσα του 2016 το έργο θα έχει ολοκληρωθεί. – Ποια είναι η σχέση του Δημοσίου με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αναφορικά με την κατασκευή και τη λειτουργία του Κέντρου Πολιτισμού; Έλλη Ανδριοπούλου: Η δωρεά του Ιδρύματος ανέρχεται στα 596.000.000 ευρώ, τα οποία αφορούν στη μελέτη, την κατασκευή και την παροχή εξοπλισμού. Η δωρεά περιλαμβάνει επιχορήγηση ύψους 5.000.000 ευρώ προς την Εθνική Βιβλιοθήκη και 5.000.000 προς την Εθνική Λυρική Σκηνή για τη μετάβασή τους στο Κέντρο Πολιτισμού έτσι ώστε να είναι σε ετοιμότητα να παρέχουν επιπλέον υπηρεσίες στο κοινό τους με βάση τις νέες δυνατότητες που τους δίνονται. Όταν ολοκληρωθεί το έργο, η μία και μοναδική μετοχή του Οργανισμού «Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος Α.Ε.», θα μεταβιβαστεί στο ελληνικό Δημόσιο. Ο οργανισμός αποτελεί μη κερδοσκοπική εταιρεία ειδικού σκοπού, η οποία ιδρύθηκε για την υλοποίηση και τη λειτουργία του έργου. Μετά την παραχώρηση στο Δημόσιο, τον Ίδρυμα δεν θα έχει πλέον καμία διοικητική εμπλοκή.

– Μετά την αποπεράτωση δηλαδή, το ελληνικό Δημόσιο αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου τη διαχείριση των εγκαταστάσεων; Μήπως θα πρέπει να με ανησυχεί το συγκεκριμένο γεγονός; Και ρωτάω με επιμονή, δεδομένου ότι ένα τόσο μεγάλο έργο αποτελεί πολύ σημαντική παρακαταθήκη, την οποία πρέπει όλοι να διατηρήσουμε. Έλλη Ανδριοπούλου: Με την παράδοση του έργου ο Οργανισμός του Κέντρου Πολιτισμού θα παραχωρηθεί σε ποσοστό 100% στο Δημόσιο, ενώ την εποπτεία αναλαμβάνει πλέον το υπουργείο Οικονομικών. Ο Οργανισμός αυτός έχει συνάψει παρόλ’ αυτά όλες τις συμβάσεις και όσες θα χρειαστούν έως την παράδοση του έργου και αφορούν στη διαχείριση των εγκαταστάσεων. Έχει προετοιμάσει τη λειτουργία, και ο ίδιος Οργανισμός θα την υλοποιήσει, με τη διαφορά ότι το Κέντρο θα ανήκει πλέον στο ελληνικό Δημόσιο. – Ποιος εγγυάται για την περεταίρω βιωσιμότητα και συντήρηση του έργου; Γιατί έχουμε πρόσφατο το παράδειγμα εγκαταστάσεων, οι οποίες δημιουργήθηκαν κατά το παρελθόν και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκαν. Έλλη Ανδριοπούλου: Οι Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις δημιουργήθηκαν για ένα συγκεκριμένο σκοπό. Τα κτίρια αυτά όμως δημιουργούνται για ήδη υπάρχοντες οργανισμούς με πολλά χρόνια ιστορίας. Ωστόσο υπάρχει μία σύμβαση, η οποία έχει υπογραφεί με το Δημόσιο και περιγράφει τις προδιαγραφές λειτουργίας μετά την παράδοση του έργου. Το Δημόσιο είναι υποχρεωμένο με βάση αυτή τη σύμβαση πενταετούς διάρκειας να τις ακολουθήσει κατά γράμμα. Ουσιαστικά έχουμε επιλέξει ήδη μέσα από διαγωνισμό, την εταιρεία ή τον εργολάβο για τη διαχείριση των εγκαταστάσεων, με βάση τις πολύ αυστηρές προδιαγραφές που έχουμε θέσει για τη συντήρηση του έργου ούτως ώστε κανείς να μην μπορεί να τις προσβάλει. Έτσι η συντήρηση του έργου ξεκινάει με κάποιες συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Επίσης έχει συσταθεί Ειδική Συμβουλευτική Επιτροπή, στην οποία εκπροσωπούνται όλα τα συναρμόδια υπουργεία (Πολιτισμού, Παιδείας, Περιβάλλοντος, Οικονομικών), το γραφείο του Πρωθυπουργού, η Λυρική, η Βιβλιοθήκη, το Ίδρυμα αλλά και το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος. Η επιτροπή αυτή συνεδριάζει κάθε μήνα για όλα τα θέματα που αφορούν στη λειτουργία και την προετοιμασία του έργου. Έτσι, η ουσιαστική δουλειά γίνεται μέσα από τη συνεργασία με τους φορείς. Αυτό που μας έκανε εντύπωση ωστόσο, είναι ότι παρά τις αλλαγές κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια, κανείς δεν προσπάθησε να σταθεί εμπόδιο στην πρωτοβουλία μας. Η συνεισφορά όλων ήταν και παραμένει ιδιαίτερα θετική. – Κύριε Μαραβέλια γιατί επιλέξατε τον τελευταίο των αναγεννησιακών και διάσημο αρχιτέκτονα, Ρέντσο Πιάνο, για την εκπόνηση της μελέτης του έργου και όχι κάποιον άλλο; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Ξεκίνησε μία διαδικασία με τη διερεύνηση περίπου 30 αρχιτεκτόνων διεθνούς φήμης. Ο κατάλογος ξεκίνησε με τη συμμετοχή εκείνων που είχαν κερδίσει το «νόμπελ» αρχιτεκτονικής (βραβείο Πρίτσκερ). Η επιλογή του αναδόχου έγινε από μία αμερικανική συμβουλευτική εταιρεία, ώστε να μην έχει άμεση συμμετοχή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και να είναι απολύτως διαφανής η διαδικασία. Στο τελικό στάδιο προκρίθηκαν τρεις αρχιτέκτονες, οι οποίοι κλήθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους. Ο Πιάνο ήταν εκείνος, ο οποίος είχε αντιληφθεί καλύτερα τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του έργου. Τον θυμάμαι χαρακτηριστικά να λέει ότι «αυτό το έργο δεν το βλέπω απλά ως ένα έργο. Με ενδιαφέρει να δημιουργηθούν οι συνθήκες για να γίνει η ναυαρχίδα της βιωσιμότητας». Αν παρατηρήσετε αυτό που δημιούργησε ο Πιάνο, θα καταλάβετε ότι δεν υμνεί τον εαυτό του όπως κάνουν ενδεχομένως άλλοι συνάδελφοί του. Κατά κάποιο τρόπο τα κτίρια έχουν «ταπεινωθεί» έναντι του περιβάλλοντος. Κι αυτό γιατί το πάρκο έχει ανέβει πιο ψηλά από το ίδιο το έργο. Έλλη Ανδριοπούλου: Ο ίδιος έχει «θάψει» ουσιαστικά τα κτίριά του κάτω από το πάρκο. Θεόδωρος Μαραβέλιας: Αυτός είναι ο ανθρωποκεντρισμός του Πιάνο. Γι’ αυτό και τον έχουμε ονομάσει ως τον τελευταίο των αναγεννησιακών της αρχιτεκτονικής. Η αναγέννηση ήταν εκείνη, η οποία προσέγγισε ξανά τον άνθρωπο έναντι άλλων αξιών που προέτασσαν κτίρια που θα ακουμπούσαν τον ουρανό ή το Θεό. – Ακόμα και το τσιμέντο που χρησιμοποίησε έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες… Θεόδωρος Μαραβέλιας: Όλα τα είδη τσιμέντου, στο τέλος βάφονται με μία ειδική βαφή, η οποία εξασφαλίζει χρωματική ομοιομορφία. Ο Πιάνο δεν ήθελε κάτι τέτοιο. Ήθελε η κατασκευή να είναι όπως ακριβώς ήταν βγαίνοντας από το καλούπι: χωρίς καμία παρέμβαση. Φτάσαμε στο σημείο να φέρουμε όλους τους ειδικούς του σκυροδέματος, για να πετύχουμε αυτό το αποτέλεσμα που βλέπετε. Γκρεμίσαμε 18 κολόνες και φτάσαμε σε οριακό σημείο, για να αποδειχθεί ότι τελικά ο Πιάνο είχε δίκιο. Έτσι μπορέσαμε να πετύχουμε το αποτέλεσμα που εκείνος επεδίωκε. – Βλέποντας κανείς το ενεργειακό στέγαστρο της Όπερας θα έλεγε ότι μοιάζει να στηρίζεται πάνω σε ξύλινα καλαμάκια… Μία κατασκευή άκρως εντυπωσιακή στα όρια της κατασκευαστικής ακρότητας. Είναι όντως έτσι; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Ο σχεδιασμός του Πιάνο υπήρξε όντως οριακός. Το στέγαστρο είναι μία κατασκευή, η οποία ξεπέρασε κατά πολύ  τα κατασκευαστικά όρια. Πρόκειται για μία επιφάνεια 100 επί 100, η οποία στηρίζεται σε 30 κολόνες. Σε ό,τι αφορά στην κατασκευή του κτιρίου, στηρίζεται ολόκληρο σε σεισμικούς μονωτές. Αυτό σημαίνει ότι δεν δέχεται φορτίσεις από σεισμό. Είναι σαν να βρίσκεται σε ζώνη Αγγλίας, όπου δεν εκδηλώνονται σεισμικά φαινόμενα. – Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μόνο υπέργειες και όχι υπόγειες κατασκευές; Η μοναδική υπόγεια κατασκευή είναι το υποσκήνιο της Όπερας με βάθος 15 μέτρων. Ακόμα και αυτή, επειδή το νερό ανεβαίνει σχεδόν σε απόσταση δύο μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους, είναι σαν να βρίσκεται βαπτισμένη στη θάλασσα. Να σας επισημάνω ότι το έδαφος του Φαλήρου, στο οποίο βρισκόμαστε είναι ένα από τα πιο ακατάλληλα και δύσκολα, και γι’ αυτό χρειάστηκε να το «εξυγιάνουμε», προκειμένου να μην υποστεί ρευστοποίηση. Έχουμε χρησιμοποιήσει 60 χιλιόμετρα χαλικοπασάλων, οι οποίοι κατεβαίνουν στο έδαφος και λειτουργούν όπως λειτουργεί η χύτρα ταχύτητας, εκτονώνοντας την πίεση του νερού. – Κυρία Ανδριοπούλου, πότε θα παραδοθεί το έργο με βάση το χρονοδιάγραμμα; Έλλη Ανδριοπούλου: Η κατασκευή θα τελειώσει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2016. Κατόπιν με βάση τη σύμβαση, το Δημόσιο έχει περιθώριο 60 ημερών για να παραλάβει τη δωρεά. Αμέσως μετά η Βιβλιοθήκη και η Λυρική έχουν περιθώριο 8 μηνών έως ότου μετακομίσουν στις νέες εγκαταστάσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι εγκαταστάσεις θα είναι διαθέσιμες στο κοινό την άνοιξη του 2017. – Θα υπάρξουν εγκαταστάσεις προς εμπορική εκμετάλλευση, πέρα από τις ήδη υπάρχουσες της Όπερας ή της Βιβλιοθήκης; Θα δημιουργηθούν καταστήματα στο χώρο; Έλλη Ανδριοπούλου: Στο πάρκο του Κέντρου Πολιτισμού υπάρχουν αθλητικές εγκαταστάσεις. Ένας στίβος, υπαίθρια όργανα γυμναστικής και ποδηλατόδρομος. Επιπλέον έχει δημιουργηθεί παιδική χαρά, η οποία στην πραγματικότητα δεν θυμίζει σε τίποτα μία ανάλογη τυπική εγκατάσταση. Επιπλέον συναντάμε ένα μικρό καφέ κοντά στον παιδότοπο, ένα καφέ στο μόνιμο κέντρο επισκεπτών και ένα ακόμα στο ισόγειο του κτιρίου μεταξύ Λυρικής και Βιβλιοθήκης, καθώς και το εστιατόριο στον πέμπτο όροφο της Λυρικής Σκηνής με θέα τη θάλασσα.

Τέλος θα υπάρχει ένα κατάστημα με είδη δώρων στο ισόγειο των κτιρίων. Επίσης θα υπάρχει και πάρκινγκ 1.000 θέσεων. Όλα αυτά θα τα διαχειρίζεται το Δημόσιο προκειμένου να συμπληρώνει έσοδα και να μην χρειάζεται να εκταμιεύονται πολλά χρήματα από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. – Υπήρξε απόκλιση σχετικά με τον τελικό χρόνο παράδοσης του έργου; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Όχι. Είναι μοναδικό το γεγονός ότι για ένα τόσο σύνθετο και μεγάλο έργο η απόκλιση από το αρχικό χρονοδιάγραμμα είναι της τάξεως των 3-4 μηνών και οφείλεται κυρίως στην ιδιαιτερότητα του σχεδιασμού του. – Θυμάμαι πως όταν περνούσα από τη Συγγρού για να στρίψω στην Ποσειδώνος, έβλεπα στα δεξιά μου ένα χωράφι με αδρανή υλικά και σκουπίδια. Σε σχέση με την εικόνα που αντιμετωπίσατε στην αρχή, τι άλλαξε έως και σήμερα; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Όταν έφυγε ο ιππόδρομος από το σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, το οικόπεδο είχε καταστεί μία μικρή χωματερή. Το γεγονός αυτό μας εξέπληξε δυσάρεστα όταν μπήκαμε μέσα για πρώτη φορά. Αναγκαστήκαμε να καθαρίσουμε χιλιάδες κυβικά χώματος, τα οποία αποφασίσαμε να μην τα πετάξουμε για λόγους περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Το πιο χαρακτηριστικό είναι ότι κοσκινίσαμε το χώμα, όπως ακριβώς κοσκινίζουν οι γιαγιάδες το αλεύρι. Εκτός από τα μπάζα που βρήκαμε στο έδαφος, υπήρχαν στρώματα, καρέκλες, τηλεοράσεις, σκουπίδια κάθε λογής. Αποδείχθηκε ότι τεχνοοικονομικά ήταν πολύ σωστή απόφαση, γιατί μας στοίχισε πολύ λιγότερο σε σχέση με το εάν φέρναμε καινούργιο χώμα. – Ποια είναι η χωρητικότητα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Βιβλιοθήκης; Έλλη Ανδριοπούλου: Η Όπερα έχει δύο σκηνές. Την κεντρική αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», η οποία θα έχει χωρητικότητα 1.400 θεατών και την εναλλακτική σκηνή, η οποία έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει έως και 450 άτομα. Ταυτόχρονα στον 6ο όροφο θα λειτουργεί η σχολή χορού της Λυρικής. Η συνολική χωρητικότητα και των δύο κτιρίων υπολογίζεται ότι μπορεί να ξεπεράσει τις 4.500 άτομα.

– Ως άνθρωπος που αγαπάει τη θάλασσα θα σας ρωτήσω για τη σχέση των κτιρίων με το γαλάζιο της θάλασσας και του ουρανού. Ποια είναι λοιπόν η σχέση τους; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Το στοιχείο που αναφέρατε είναι ένα από τα βασικά σημεία, στο οποίο στήριξε τη σύνθεσή του ο Πιάνο. Ξεκίνησε από μία επίπεδη έκταση, υψώνοντας ένα λόφο 16 μέτρων, πάνω στον οποίο «πάτησαν» οι εγκαταστάσεις. Στόχος του ήταν να αποδώσει την καλή-θέα (Καλλιθέα), μέσα από την επαφή του αστικού ιστού με τη θάλασσα. Επιπλέον δημιούργησε ένα κανάλι, το οποίο σε λίγους μήνες θα γεμίσει το νερό, ,με στόχο να επαναφέρει τη σχέση της πόλης με τη θάλασσα. Ας μην ξεχνάμε ότι η Καλλιθέα γεωλογικά και ιστορικά υπήρξε παραθαλάσσια περιοχή. – Ποια είναι η εμπειρία που αποκομίσατε από τη συναλλαγή σας με το συγκεκριμένο έργο; Ποια γεύση σας αφήνει έως και αυτή τη στιγμή; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Για εμένα ήταν ένα έργο ζωής. Έζησα ανεπανάληπτες εμπειρίες. Το έζησα από την πρώτη στιγμή, από τη στιγμή της σύλληψής του. Κάποια στιγμή ρώτησαν ένα καλουπατζή, το ίδιο που με ρωτάτε κι εσείς. Εκείνος απάντησε: «Εδώ δεν κάνω πλέον τον καλουπατζή, αλλά τον επιπλοποιό». – Πόσα άτομα έχουν δουλέψει γι’ αυτό το έργο; Θεόδωρος Μαραβέλιας: Τα άτομα που χτύπησαν κάρτα από την αρχή έως και σήμερα είναι περίπου 6.000.  – Πόσους εργαζόμενους θα απασχολήσει στο εξής; Έλλη Ανδριοπούλου: Το προσωπικό της βιβλιοθήκης θα είναι περίπου 120 άτομα. Η Λυρική θα απασχολεί 550 άτομα, η εταιρεία του οργανισμού «Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος», γύρω στα 60 άτομα, ενώ πολλοί ακόμα θα εργαστούν στους τομείς της συντήρησης και της φύλαξης των εγκαταστάσεων. Αυτό σημαίνει ότι στο σύνολό τους οι εργαζόμενοι θα ξεπεράσουν τους 1.000. – Περιγράψτε μας εάν θέλετε κι εσείς κυρία Ανδριοπούλου τη δική σας εμπειρία από τη συμμετοχή σας στο έργο… Είναι κάτι μοναδικό και δεν περιγράφεται. Αυτό που για ‘μένα ήταν προϊόν έμπνευσης είναι η λεπτομέρεια που εφαρμόστηκε σε όλα τα επίπεδα του έργου και φυσικά ότι η δημιουργία του συνέπεσε με τα πιο δύσκολα χρόνια της χώρας. Είναι ασύγκριτη η αξία, να ξυπνάω το πρωί και να δουλεύω πάνω στο πιο δημιουργικό και ελπιδοφόρο σχέδιο, ενώ η χώρα μου περνάει πολύ δύσκολες καταστάσεις. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend