Πώς γεννήθηκε και πώς γιγαντώθηκε το Ισλαμικό Κράτος

Τον Μάρτιο του 2003, η σατιρική «ειδησεογραφική» ιστοσελίδα Τhe Onion, γνωστή κυρίως για δημοσιεύματα αντίστοιχα με αυτά που διαβάζει κανείς στο ελληνικό «Κουλούρι», έγραφε ότι η επέμβαση στο Ιράκ θα προκαλέσει την αποσταθεροποίηση ολόκληρης της περιοχής της Μέσης Ανατολής, θα οδηγήσει στην ανάδυση «ενός εκατομμυρίου Μπιν Λάντεν» και εξτρεμιστικών δυνάμεων εχθρικών προς τη Δύση, πρόθυμων να πεθάνουν για τα πιστεύω τους. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που τα τελευταία 24ωρα αναγνωρίζουν στην ιστοσελίδα ότι ουσιαστικά προέβλεψε την εμφάνιση του -γνωστού σε όλο τον πλανήτη πλέον για τις φρικαλεότητές του- Ισλαμικού Κράτους. Δεν είναι επίσης λίγοι οι ακαδημαϊκοί και οι αναλυτές που βλέπουν την απαρχή της ανάδυσης του Ισλαμικού Κράτους στην εισβολή στο Ιράκ το 2003. Ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ παραδέχτηκε προ ημερών ότι η επέμβαση των δυνάμεων της συμμαχίας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στο Ιράκ συνέβαλε στην άνοδο του Ισλαμικού Κράτους. Ένα ακόμη στοιχείο που για ορισμένους εξέθρεψε τη δύναμή του ήταν οι λανθασμένες εκτιμήσεις για τα αποτελέσματα της Αραβικής Άνοιξης που συντάραξε τη Μέση Ανατολή από τα τέλη του 2010, έφερε ανατροπές σε κυβερνήσεις αλλά και μια αποσταθεροποίηση στην περιοχή που δύσκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί.

Σήμερα το Ισλαμικό Κράτος χαρακτηρίζεται ως ο Νο.1 εχθρός της Δύσης, έχοντας απλώσει τα πλοκάμια του και στην Ευρώπη με θανατηφόρες συνέπειες, όπως απέδειξε η πρόσφατη πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας.

Η γέννηση του Ισλαμικού Κράτους

Οι ρίζες του Ισλαμικού Κράτους εντοπίζονται στη δημιουργία το 1999 από τον Ιορδανό Αμπού Μουσάμπ Αλ-Ζαρκάουι, της ένοπλης οργάνωσης Jama’at al-Tawhid wal-Jihad, η οποία είχε αρχικά σχέσεις με την Αλ Κάιντα. Η εισβολή στο Ιράκ το 2003 με απόφαση του αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους θα δώσει στον Ζαρκάουι την ευκαιρία να δραστηριοποιηθεί και να προωθήσει τα πολιτικά και ιδεολογικά του πιστεύω. Τον Ιούνιο του 2006 ο Ζαρκάουι σκοτώνεται σε επιδρομή αμερικανικών αεροπορικών δυνάμεων και την ηγεσία αναλαμβάνει ο Αμπού Αγιούμπ αλ-Μάσρι. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ανακοινώνεται η ίδρυση του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ (ISI). Τον Μάιο του 2010 τα ηνία της τζιχαντιστικής οργάνωσης αναλαμβάνει ο Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι. Η εξέγερση στη Συρία έναν περίπου χρόνο αργότερα θα προσφέρει μια νέα ευκαιρία για εξάπλωση στην οργάνωση. Θα οδηγήσει όμως αργότερα και σε σύγκρουση με την Αλ Κάιντα για ζητήματα εξουσίας στην περιοχή. Η οργάνωση κυκλοφορεί πλέον με το νέο της ανανεωμένο όνομα: Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (Συρία) (ISIL) και αργότερα Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας (ISIS), αποκαλύπτοντας τις φιλοδοξίες του Μπαγκντάντι. Τον Φεβρουάριο του 2014 το Ισλαμικό Κράτος αποσχίζεται από την Αλ Κάιντα και τον Ιούνιο του 2014 ανακηρύσσεται σε χαλιφάτο σε μια έκταση που περιέχει περιοχές της Συρίας και του Ιράκ, με τον Μπαγκντάντι να αναλαμβάνει «χαλίφης» και «ηγέτης των απανταχού μουσουλμάνων».

Ένα σημαντικό στοιχείο που επισημαίνουν αναλυτές για να εξηγήσουν τις στρατιωτικές επιτυχίες του Ισλαμικού Κράτους είναι το γεγονός ότι στους κόλπους του έχουν προσχωρήσει έμπειροι αξιωματικοί του στρατού του Σαντάμ Χουσεΐν που παραμερίστηκαν μετά την ανατροπή του. Εκτιμάται πως είναι αυτοί που σχεδίασαν την προέλαση των τζιχαντιστών στη Μοσούλη και στο υπόλοιπο Ιράκ και συνεχίζουν να διοικούν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Δημοσίευμα του Spiegel τον προηγούμενο Μάρτιο, που βασίστηκε σε έγγραφα που εξασφάλισε το γερμανικό περιοδικό, αποκάλυπτε ότι ο άνθρωπος που ενορχήστρωσε την κατάληψη της βόρειας Συρίας ήταν ένας πρώην αξιωματικός των ιρακινών μυστικών υπηρεσιών επί Σαντάμ Χουσεΐν.

Οι πηγές χρηματοδότησης και τα αυτοκίνητα Toyota

Πολύς λόγος έχει γίνει για τις πηγές χρηματοδότησης των ακραίων τζιχαντιστών, που καταφέρνουν να σοκάρουν συχνά τον πλανήτη με τις ωμότητές τους. Πολλά είναι και τα σενάρια και οι θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν για το ποιες δυνάμεις στηρίζουν τη δράση τους. Πρόσφατα μάλιστα ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, επικαλούμενος πληροφορίες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, υποστήριξε πως το Ισλαμικό Κράτος χρηματοδοτείται από 40 χώρες, κάποιες από τις οποίες ανήκουν στη G20. Για τον καθηγητή και ερευνητή για τον Αραβικό Κόσμο στο Πανεπιστήμιο του Μάιντς, Γκύντερ Μάιερ, τα σημαντικότερα κεφάλαια της θεωρούμενης ως της πιο πλούσιας τρομοκρατικής οργάνωσης στον κόσμο προέρχονται από τη Σαουδική Αραβία. «Η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης προέρχονταν μέχρι στιγμής από τα αραβικά κράτη, κυρίως από τη Σαουδική Αραβία, αλλά και το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αλλά πιο σημαντική χώρα είναι σε κάθε περίπτωση η Σουηδική Αραβία», αναφέρει. Αλλά και το πετρέλαιο: Υπολογίζεται ότι τα μηνιαία έσοδα από την πώληση του «μαύρου χρυσού» ανέρχονται σε περίπου 40 εκατομμύρια δολάρια. Σημαντικά επίσης είναι τα κεφάλαια που πήραν οι τζιχαντιστές κατά την κατάληψη της Μοσούλης από την κεντρική τράπεζα, τα οποία ενίσχυσαν σε μεγάλο βαθμό τα χρήματα που διαθέσει η οργάνωση για τη διεξαγωγή του «ιερού πολέμου». Εκμεταλλεύονται επίσης ακόμη και τις πωλήσεις στη μαύρη αγορά αρχαιοτήτων που διασώθηκαν από λεηλασίες πολιτιστικών θησαυρών. Αίσθηση προκάλεσε το τελευταίο διάστημα και η είδηση που έκανε τον γύρο του κόσμου για τα φορτηγάκια της Toyota που χρησιμοποιούν οι τζιχαντιστές και τα οποία «πρωταγωνιστούν» στα βίντεο που δίνουν στη δημοσιότητα. Μάλιστα, σύμφωνα με το ABC News, η Toyota έχει μπει στο «μικροσκόπιο» των αμερικανικών αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών. Στοιχεία της εταιρείας δείχνουν ότι οι πωλήσεις Hilux και Land Cruisers τριπλασιάστηκαν στο Ιράκ ανάμεσα στο 2011 και το 2013 (από 6.000 στα 18.000), πριν ξαναπέσουν το 2014 (13.000).

Από την Αραβική Άνοιξη στον «χειμώνα» των τζιχαντιστών

Σε έναν περίπου μήνα συμπληρώνονται πέντε χρόνια από την ημέρα που ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι, ένας πλανόδιος οπωροπώλης από την Τυνησία, αυτοπυρπολείται, πυροδοτώντας λαϊκές εξεγέρσεις αρχικά στη χώρα του σε στη συνέχεια σε όλη τη Μέση Ανατολή. Ήταν ο άνθρωπος που ενέπνευσε την Αραβική Άνοιξη, οι αρχικές προσδοκίες της οποίας για τον εκδημοκρατισμό των χωρών της Μέσης Ανατολής φαίνεται σήμερα να έχουν εξανεμιστεί.

Η αστάθεια στην περιοχή βαθαίνει καθώς η Λιβύη έχει γίνει «αποτυχημένο κράτος», η Αίγυπτος μαστίζεται από μια αυταρχική διακυβέρνηση, οι τρομοκρατικές επιθέσεις αποσταθεροποιούν οικονομικά και πολιτικά την Τυνησία. Η μετακίνηση των Σύρων και Ιρακινών προσφύγων αποσταθεροποιεί την Ιορδανία, το Λίβανο, ακόμη και την Τουρκία, ενώ η διαμάχη Ισραήλ και Παλαιστίνης δεν έχει ακόμη λυθεί, έγραφε χαρακτηριστικά σε πρόσφατο άρθρο του ο καθηγητής του Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Νουριέλ Ρουμπινί. Σε τέτοιες συνθήκες αστάθειας, οι δυνατότητες περαιτέρω εξάπλωσης του Ισλαμικού Κράτους φαντάζουν τρομακτικές. Ήδη, σύμφωνα με την κυβέρνηση της Τυνησίας, υπάρχουν στη χώρα έως και 2.000 υποστηρικτές του ισλαμικού εξτρεμισμού. Στη γειτονική Λιβύη, το Ισλαμικό Κράτος ελέγχει μια αρκετά μεγάλη περιοχή. Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις τζιχαντιστή του Ισλαμικού Κράτους στο διαδικτυακό περιοδικό Al Monitor, που εστιάζει στις πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και έχει έδρα την Ουάσιγκτον: «Κοιτάξτε την Αίγυπτο. Κοιτάξτε πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα για τους μουσουλμάνους που έριξαν την ψήφο τους στον Μόρσι και πίστεψαν στη Δημοκρατία, στα ψέματά σας. Η Δημοκρατία δεν υφίσταται. Νομίζετε ότι είστε ελεύθεροι; Η Δύση κυβερνάται από τράπεζες, όχι από Κοινοβούλιο και το γνωρίζετε. Ξέρετε ότι είστε απλώς πιόνια, αλλά δεν έχετε το θάρρος. Σκέφτεστε τον εαυτό σας, τη δουλειά σας, το σπίτι σας… διότι ξέρετε ότι δεν έχετε δύναμη. Αλλά δυστυχώς η τζιχάντ έχει αρχίσει. Το Ισλάμ θα φτάσει σε εσάς και θα σας φέρει την ελευθερία». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend