Η φλεγόμενη Μέση Ανατολή στα πρόθυρα της τρίτης Ιντιφάντα

Η Μέση Ανατολή έχει παραδοθεί και πάλι στις φλόγες. Για ακόμα μια φορά τα «τύμπανα» του πολέμου ηχούν δυνατά και καλύπτουν τις όποιες (λιγοστές είναι η αλήθεια) φωνές για ειρήνη ανάμεσα σε Παλαιστίνη και Ισραήλ. Τις τελευταίες εβδομάδες το αίμα ρέει άφθονο με δεκάδες παλαιστίνιους να πραγματοποιούν επιθέσεις με μαχαίρια και μπαλτάδες κατά Ισραηλινών. Από την άλλη ο Μπένζαμιν Νετανιάχου προειδοποιεί πως θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να καταστείλει τα αιματηρά επεισόδια και ήδη έχει αρχίσει να σφίγγει τον κλοιό. Αυτή τη φορά όλα ξεκίνησαν από τις δολοφονίες παλαιστίνιων διαδηλωτών από ισραηλινούς στρατιώτες στη διάρκεια διαδηλώσεων με επίκεντρο τη πολύπαθη Λωρίδα της Γάζας. Όλοι πλέον έχουν στο μυαλό τους μια ερώτηση: Μπορεί όλα τα παραπάνω να οδηγήσουν στην τρίτη ιντιφάντα; Τη δεδομένη χρονική στιγμή τίποτα δεν δείχνει ικανό να αποτρέψει τη συγκεκριμένη εξέλιξη που φοβίζει τους μετριοπαθείς και των δυο πλευρών. Από τις αρχές Οκτωβρίου, οι νεκροί Παλαιστίνιοι έχουν ξεπεράσει τους 30 ενώ οι Ισραηλινοί που έχασαν την ζωή τους είναι περίπου 10. Ήδη ο επικεφαλής της Χαμάς στη Γάζα Ισμαήλ Χανίγια χαρακτήρισε τη Παρασκευή 10 Οκτωβρίου ως «Παρασκευή της οργής» τονίζοντας πως τα επεισόδια των τελευταίων ημερών αποτελούν ουσιαστικά την «είσοδο» στην τρίτη Ιντιφάντα. «Καλούμε να ενισχυθεί και να ενταθεί η Ιντιφάντα. Η Γάζα θα εκπληρώσει τον ρόλο της στην Ιντιφάντα της Ιερουσαλήμ και είναι πλέον έτοιμη να συγκρουστεί», είπε ο Χανίγια! «Θα δώσουμε τις ψυχές μας και το αίμα μας για την Ιερουσαλήμ, η Ιερουσαλήμ και το τέμενος Αλ Άκσα είναι μέρος της θρησκείας μας» πρόσθεσε ο Χανίγια και όλα  τα φαντάσματα του κοντινού παρελθόντος επέστρεψαν σε μια εκρηκτική συνέργεια, που απειλεί να ανατινάξει εκ θεμελίων την προοπτική των δύο κρατών.

Ιντιφάντα σημαίνει εξέγερση…

Η «ιντιφάντα» είναι αραβική λέξη που κυριολεκτικά σημαίνει «τίναγμα». Με την πάροδο των χρόνων, ωστόσο, η χρήση της λέξης άλλαξε και πλέον ευρέως έχει καθιερωθεί ως «εξέγερση» ή/και «αντίσταση». Πέρα από τις δυο μεγάλες εξεγέρσεις των Παλαιστινίων ο όρος ιντιφάντα έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει ιστορικά γεγονότα όπως την αριστερή εξέγερση εναντίον της βρετανικής αποικιοκρατίας στο Μπαχρέιν το Μάρτη του 1965 (March Intifada), την εξέγερση κατά της ισπανικής αποικιοκρατίας στη Σαχάρα, τον Ιούνιο του 1970 (Zemla Intifada), την εξέγερση στο Μπαχρέιν όπου ο λαός απαιτούσε την επιστροφή στη δημοκρατία (1990s Intifada), τις διαδηλώσεις στις νότιες μαροκινές επαρχίες (First Sahrawi Intifada),  τα γεγονότα στο Λίβανο μετά τη δολοφονία του Rafiq Hariri το 2005 (Intifada of Independence), μια σειρά από ταραχές μεταναστών -από αραβικές χώρες-  δεύτερης γενιάς στα προάστια του Παρισιού και άλλων γαλλικών πόλεων το 2005 (French Intifada), τις  διαδηλώσεις και ταραχές στο νότιο Μαρόκο και τη Δυτική Σαχάρα το Μάιο 2005 (Second Sahrawi Intifada) και  μια σειρά από βίαιες πράξεις και επιθέσεις στην Ιερουσαλήμ το 2014 (Silent intifada).

Η πρώτη παλαιστινιακή ιντιφάντα

Η 9η  Δεκεμβρίου του 1987 έχει μείνει στην ιστορία ως η ημέρα που ξεκίνησε και επίσημα η πρώτη ιντιφάντα. Οι Παλαιστίνιοι εξεγείρονται στη Δυτική Όχθη και στη Λωρίδα της Γάζας εναντίον της καταπίεσης των Ισραηλινών, που εκδηλώνεται με φόνους, μαζικές φυλακίσεις, κατεδαφίσεις σπιτιών, βασανισμούς και εκτοπίσεις. Η πρώτη Ιντιφάντα ονομάστηκε και «πετροπόλεμος», επειδή οι νεαροί Παλαιστίνιοι χρησιμοποιούσαν κυρίως πέτρες και άλλα αυτοσχέδια όπλα για να αντιμετωπίσουν τον προηγμένο τεχνολογικά ισραηλινό στρατό. Στη «γέννηση» της ήταν ένα αυθόρμητο φαινόμενο. Στη συνέχεια, ωστόσο, PLO και Χαμάς (η οποία, αξίζει, να σημειωθεί πως ιδρύθηκε από τον Αχμέτ Γιασίν στην διάρκεια της εξέγερσης) έδωσαν σκληρή μάχη για να την οικειοποιηθούν και να τη χρησιμοποιήσουν, η κάθε μία για λογαριασμό της. Η πρώτη Ιντιφάντα τερματίστηκε επισήμως στις 20 Αυγούστου 1993 με τη συμφωνία του Όσλο, μεταξύ Γιτζάκ Ράμπιν και Γιάσερ Αραφάτ, που άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Υπολογίζεται ότι από το 1987 που ξέσπασε, έως το 2000 οπότε εκδηλώθηκε η δεύτερη Ιντιφάντα, έχασαν τη ζωή τους 1.500 Παλαιστίνιοι και 400 Ισραηλινοί, ενώ περίπου 1.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από ομοεθνείς τους ως συνεργάτες των Ισραηλινών.

Η δεύτερη παλαιστινιακή ιντιφάντα

Μέχρι το ξέσπασμα της δεύτερης ιντιφάντα χρειάστηκε να μεσολαβήσουν ακριβώς επτά χρόνια. Στο μεσοδιάστημα, όπως είδαμε και παραπάνω, μόνο ήρεμη δεν ήταν η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή. Η δεύτερη Ιντιφάντα, που ξεκίνησε και επίσημα τον Σεπτέμβριο του 2000, έμεινε επίσης στην ιστορία ως «Αλ-Ακσά Ιντιφάντα»  επειδή η σπίθα που έβαλε φωτιά στο φυτίλι της εξέγερσης ήταν η επίσκεψη του ο Αριέλ Σαρόν ο οποίος «συνοδευόταν» από τουλάχιστον 1.000 πάνοπλους αστυνομικούς στο Όρος του Ναού, που θεωρείται από τους Παλαιστινίους ως εξαιρετικά προκλητική. Ας σημειωθεί πως ο Σαρόν ήταν «κόκκινο πανί» για τους Παλαιστίνιους οι οποίοι τον αποκαλούν «χασάπη της Βηρυτού» για τις σφαγές στους καταυλισμούς της Σάμπρα και της Σατίλα το 1982. Αποτέλεσμα της επίσκεψης ήταν να ξεσηκωθούν οι Παλαιστίνιοι διαδηλωτές πετώντας πέτρες στην αστυνομία. Οι διαδηλωτές διασκορπίστηκαν από τον ισραηλινό στρατό που χρησιμοποίησε δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ αλλά και αληθινά πυρά. Οι συγκρούσεις έγιναν την ημέρα προσευχής των μουσουλμάνων και είχαν σαν αποτέλεσμα επτά άτομα να σκοτωθούν και περίπου 200 να τραυματιστούν. Τα χαρακτηριστικά, ωστόσο, της δεύτερης ιντιφάντα διαφέρουν αρκετά από αυτά της πρώτης. Πλέον, ο χαρακτήρας του γενικευμένου και αυθόρμητου λαϊκού ξεσηκωμού έχει υποχωρήσει αισθητά και έχει δώσει την θέση του στην ανάδειξη μιας πυγμής, με μπροστάρη την Χαμάς, που οργανώνεται σε πυρήνες ένοπλης αντίστασης – άμυνας στην Ισραηλινή επιθετικότητα και αποστέλλει όλο και περισσότερους «μάρτυρες» να ανατιναχθούν εντός Ισραηλινού εδάφους με στόχο άμαχους Εβραίους. Όπως είναι φυσικό οι συγκρίσεις μεταξύ της δεύτερης και της τρίτης (;) ιντιφάντα έχουν αρχίσει να γίνονται… Τότε και εν μέσω της κρίσης ο Γιάσερ Αραφάτ πρότεινε τη λύση των δύο κρατών: οι Παλαιστίνιοι θα αναγνώριζαν το Ισραήλ, με αντάλλαγμα τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους στα εδάφη που είχαν καταληφθεί το 1967 από το Ισραήλ. Ο Τζορτζ Μπους χαρακτήρισε τον Γιάσερ Αραφάτ «αποτυχημένο ηγέτη»… Η πρωτοβουλία του ηγέτη των παλαιστίνιων ήταν η αφορμή για να παραμείνει αποκλεισμένος, περικυκλωμένος από ισραηλινά στρατεύματα, στο αρχηγείο του στη Ραμάλα από τον Δεκέμβριο του 2001! Τελικά και έπειτα από αμερικανικές πιέσεις, απελευθερώθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 2002. Μελετητές θεωρούν τη σύνοδο κορυφής του Σαρμ ελ-Σέιχ στις 8 Φεβρουαρίου του 2005, το τέλος της δεύτερης Ιντιφάντα. Τότε ο πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς και ο πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν συμφώνησε να σταματήσουν όλες οι πράξεις βίας κατά των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων και επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για τον οδικό χάρτη για την ειρήνη. Και οι δυο πλευρές είχαν μεγάλο αριθμό θυμάτων. Ο αριθμός των νεκρών εκτιμάται ότι ήταν περίπου 3.000 Παλαιστίνιοι και 1.000 Ισραηλινοί, καθώς και 64 αλλοδαποί. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend