Πίσω στο 1988, ο πρώην αξιωματικός ειδικών δυνάμεων Στιβ Καρτισάνο ίδρυσε το Challenger Foundation στην έρημο της Γιούτα. Ήταν ένα «στρατόπεδο θεραπείας», όπως το αποκαλούσε, για τους «προβληματικούς εφήβους».
Ο απόστρατος υποσχόταν να «αναμορφώσει» τα παιδιά και η δημοτικότητά του εκτοξεύτηκε. «”Γκρεμίστε” τα παιδιά και φτιάξτε τα ξανά», ήταν το μότο του. Χρεώνοντας 15.900 δολάρια για ένα πρόγραμμα δύο μηνών, ο Στιβ Καρτισάνο υποσχόταν «να οδηγήσει τα παιδιά στο σωστό δρόμο».
Μέσα σε ένα χρόνο εισέπραξε πάνω από τρία εκατομμύρια δολάρια και γέννησε αρκετούς μιμητές. Πολλοί τον χαρακτήρισα ως «ιδιοφυΐα», έναν άνθρωπο που ήταν «μπροστά από την εποχή του» και τη μέθοδό του για «σωφρονισμό» των εφήβων ως μια «εξαιρετική ιδέα».
Όμως το «στρατόπεδο θεραπείας» αποδείχθηκε στην πραγματικότητα ένα κολαστήριο. Ένας εφιάλτης για τους «απείθαρχους» εφήβους, ο οποίος έφτασε μέχρι και στο θάνατο. Ο Στιβ Καρτισάνο κατηγορήθηκε για κακοποίηση παιδιών αλλά και για ανθρωποκτονία από αμέλεια για τον θάνατο ενός 16χρονου κοριτσιού.
Η τρομακτική ιστορία του Challenger Foundation έρχεται ξανά στο φως μέσω ενός ντοκιμαντέρ του Netflix, το οποίο αναμένεται να κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα, με τίτλο «Hell Camp: Teen Nightmare».
«Η δεκαετία του ’80 ήταν μια εποχή που ο κόσμος άλλαζε. Υπήρχε μια βαθιά ανησυχία ότι η νεολαία της Αμερικής έπαιρνε λάθος δρόμο. Ο Καρτισάνο, που συχνά αναφέρεται ως ο “νονός της θεραπείας της άγριας φύσης”, αποφάσισε να επωφεληθεί από αυτό», αναφέρεται στο τρέιλερ.
Το Challenger Foundation υποσχόταν πως «οι νέοι θα γίνονταν καλύτεροι μέσω του εκφοβισμού και ενός αγώνα για επιβίωση». «Αυτά τα παιδιά το χρειάζονται. Με αυτόν τον τρόπο σώζουμε πολλές περισσότερες ζωές».
Πολλά από τα παιδιά που εστάλησαν στο κέντρο του Καρτισάνο ήταν πλούσιων οικογενειών. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις πληροφορίες, δύο από τους εφήβους προέρχονταν από την οικογένεια Winthrop Rockefeller.
Στρατιωτικοί κανόνες και υποταγή… μέχρι θανάτου
Ο Καρτισάνο φέρεται να εμπνεύστηκε την ιδέα ενώ σπούδαζε σε σχολή επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Μπρίγκαμ Γιανγκ στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Κάποιοι υποστηρίζουν πως προέκυψε από την ιδέα ενός πρώην καθηγητή του Πανεπιστημίου, τον Λάρι Ντιν Όλσεν, ο οποίος εγκατέλειψε τη σχολή τη δεκαετία του 1970 για να συμβάλει στη δημιουργία του μη κερδοσκοπικού ιδρύματος Anasazi. Όμως ενώ ο Όλσεν προσέφερε στους εφήβους εμπειρίες στην άγρια φύση, ώστε να μπορούν να μάθουν από τα λάθη τους, ο Καρτισάνο ακολούθησε έναν άλλο δρόμο…
Οι κανόνες που επέβαλε ήταν τρομερά αυστηροί, στρατιωτικοί. Ο Καρτισάνο είχε υιοθετήσει ένα στυλ λοχία απαιτώντας από τους νέους να πράττουν και να του απαντούν με ανάλογο τρόπο: «Ναι κύριε!». Για όσους δεν εκτελούσαν ορθά τις εντολές υπήρχαν βαριές τιμωρίες. Μεταξύ άλλων οι ποινές προέβλεπαν αποκλεισμό από το καθημερινό φαγητό, αλλά και τον εξαναγκασμό της μεταφοράς υπερφορτωμένων σακιδίων με κοπριά αγελάδας όλη την ημέρα. Η δε καθημερινότητα ήταν εξαντλητική μέχρι θανάτου.
Δύο χρόνια μετά την ίδρυση του στρατοπέδου, το 1990, μια έφηβη, η Κίρστεν Τσέις, από τη Φλόριντα, κατά τη διάρκεια μιας σκληρής πεζοπορίας στο απόκρημνο οροπέδιο Kaiparowits στην έρημο, παραπονέθηκε για έντονους πονοκεφάλους. Το 16χρονο κορίτσι είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα μόλις τρεις ημέρες νωρίτερα. Κατέρρευσε και τελικά πέθανε από «θερμοπληξία και καταπόνηση».
Το τέλος του Καρτισάνο
Ο Καρτισάνο κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία από αμέλεια, αλλά και για κακοποίηση παιδιών, καθώς πολλοί έφηβοι έσπασαν τη σιωπή τους και κατήγγειλαν στις αρχές πως λιμοκτονούσαν και κακοποιήθηκαν σωματικά. Κάποια από τα παιδιά δέρνονταν άγρια ή δένονταν σε δέντρα για ώρες. «Όλα τα παιδιά ήταν αδυνατισμένα και βρώμικα. Δεν μπορούσες καν να καταλάβεις πως ήταν παιδιά» εξαιτίας της κατάστασής τους, ανέφερε ένας από τους μάρτυρες, ενώ ένας άλλος σημείωσε πως ο γιατρός που τα εξέτασε μετά τις αποκαλύψεις «διαπίστωσε δεκάδες ουλές, σημάδια και μώλωπες».
Ο σερίφης της κομητείας Κέιν, Μαξ Τζάκσον, κατέθεσε κατά τη διάρκεια της δίκης ότι ο 38χρονος Καρτισάνο φάνηκε αδιάφορος όταν τον ενημέρωσαν για τον θάνατο της Τσέις. Δήλωσε επίσης πως το «Challenger Foundation» δεν διέθετε επαρκείς ιατρικές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών, προσθέτοντας ότι χρειάστηκαν σχεδόν δύο ώρες από τη στιγμή που το κορίτσι κατέρρευσε μέχρι να της προσφερθεί βοήθεια από επαγγελματίες της υγείας.
Μετά τις αποκαλύψεις, το «Challenger Foundation» υπέβαλε αίτηση πτώχευσης και στη συνέχεια έκλεισε. Ο Καρτισάνο απαλλάχθηκε από ποινικές κατηγορίες, αλλά σε βάρος του κατατέθηκαν πολλές αστικές αγωγές σε πολιτικά δικαστήρια. Όλες διευθετήθηκαν εξωδικαστικά.
Του απαγορεύτηκε να λειτουργεί οποιοδήποτε πρόγραμμα «θεραπείας» παιδιών στη Γιούτα, ωστόσο ο Καρτισάνο ήταν αμετανόητος, πεπεισμένος για την ορθότητα και την αποτελεσματικότητα των μεθόδων του. Δημιούργησε παρακλάδια στη Χαβάη, στις Παρθένες Νήσους και στο Πουέρτο Ρίκο. Κανένα από αυτά τα στρατόπεδα δεν είχε επιτυχία και το καθένα άφησε πίσω του οργισμένες αντιδράσεις, αλλά και πολλά χρέη.
Πολλοί έφηβοι δεν κατηγόρησαν μόνο τον Καρτισάνο για την εφιαλτική εμπειρία που βίωσαν. Στο ντοκιμαντέρ «Hell Camp: Teen Nightmare», μια έφηβη που εστάλη στο στρατόπεδο, τόνισε: «Το να πάω εκεί ήταν το πιο δύσκολο και ξέρω πως αυτό μου το έκαναν οι γονείς μου». Ο Καρτισάνο, ο οποίος ήταν πατέρας τεσσάρων παιδιών, πέθανε το 2019 σε ηλικία 63 ετών.
