Είναι ένα από τα ωραιότερα και ιστορικότερα σπήλαια της Ελλάδας. Ωστόσο, έμελλε να συνδέσει το όνομά του και με μία τραγική, μα και συνάμα ηρωική σελίδα της ιστορίας της Κρήτης και της χώρας γενικότερα. Είναι το σπήλαιο Μελιδονίου ή Γεροντόσπηλιος, όπου σε αυτό βρήκαν τραγικό θάνατο τον Γενάρη του 1824, 370 γυναικόπαιδα και άντρες που είχαν καταφύγει στο εσωτερικό του, αρνούμενα να παραδοθούν στους Τούρκους.
Το ιστορικό σπήλαιο βρίσκεται περίπου 18 χιλιόμετρα από το χωριό Μελιδόνι στο νομό Ρεθύμνου, σε μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Το ίδιο το σπήλαιο διακρίνεται από αψιδωτή είσοδο με θέα τον Ψηλορείτη, ενώ εσωτερικά αποτελείται από δύο κύριες αίθουσες που αναπτύσσονται σε δύο επίπεδα με έντονη κλίση και πλούσιο λιθωματικό διάκοσμο. Μάλιστα, υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα λατρευτικά σπήλαια.
Το γεγονός που το έχει κάνει ιδιαίτερα γνωστό και αυξάνει την ιστορική του σημασία είναι ότι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 1823, 340 γυναικόπαιδα και 30 άντρες είχαν καταφύγει στο εσωτερικό του, αρνούμενα να παραδοθούν, πέθαναν από ασφυξία.
Όταν ο Χουσείν Μπέης πληροφορήθηκε για τη κρυψώνα αυτή στην οποία είχαν καταφύγει, κύκλωσε το σπήλαιο, με το στρατό του και τους ζήτησε να παραδοθούν.
Εκείνοι αρνήθηκαν και μετά από πολιορκία μηνών, οι Τούρκοι έριξαν εύφλεκτες ύλες από το άνοιγμα της κορυφής του σπηλαίου και έβαλαν φωτιά. Έτσι άφησαν την τελευταία τους πνοή ενώ πλέον στην κεντρική αίθουσα του σπηλαίου έχει τοποθετηθεί οστεοφυλάκιο.
Σταλακτίτες και σταλαγμίτες δημιουργούν ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα στο εσωτερικό του σπηλαίου και προσφέρουν ένα ονειρικό θέαμα στον επισκέπτη.
Επιπλέον ογκώδεις βράχοι δίνουν μια άλλη, ιδιαίτερη αίσθηση και οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να περνούν από τη μία αίθουσα στην άλλη. Η «αίθουσα των βράχων» και ο «Θάλαμος της Καταβόθρας» είναι μερικές από αυτές.
