Βασικές ιδέες της σύγχρονης κοσμολογίας, ακόμα και τη θεωρία του πολυσύμπαντος, φαίνεται πως περιείχε το έργο που είχε γράψει ένας μεσαιωνικός αριστοτελικός θεολόγος και σχολαστικός φιλόσοφος στην Αγγλία του 13ου αιώνα, στην καρδιά του «σκοτεινού» Μεσαίωνα, όπως τουλάχιστον υποστηρίζει μια ομάδα σύγχρονων φυσικών από τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Ιταλία.

Ο Τομ ΜακΛις του Πανεπιστημίου Ντέραμ και οι συνεργάτες του «μετέφρασαν» σε σύγχρονες εξισώσεις το λατινικό κείμενο του έργου “De Luce” (Περί του Φωτός), που έγραψε ο Ρόμπερτ (ή Ροβέρτος) Γκροσετέστε το 1225, και διαπίστωσαν με έκπληξη, σύμφωνα με το “New Scientist”, ότι, μεταξύ άλλων, είχε με τον τρόπο του προβλέψει την ιδέα του Big Bang και του πολυσύμπαντος.

Όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Ρόμπερτ Γκροσετέστε μελετούσε τα προσφάτως ανακαλυφθέντα ξανά από τους Ευρωπαίους έργα του Αριστοτέλη, τα οποία εξηγούσαν την κίνηση των άστρων θέτοντας τη Γη στο επίκεντρο εννέα ομόκεντρων ουράνιων σφαιρών. Στο “De Luce” ο Γκροσετέστε πρότεινε πως το σύμπαν ξεκίνησε με μια ισχυρή λάμψη (Θεϊκού) φωτός, που στη συνέχεια, εκκινώντας από αυτό το κεντρικό μικροσκοπικό σημείο, ώθησε τα πάντα προς τα έξω ώσπου να δημιουργηθεί μια μεγάλη σφαίρα – μια ανάλυση που θυμίζει τη σύγχρονη θεωρία της «Μεγάλης Έκρηξης» (Big Bang) που δημιούργησε το σύμπαν.

Επίσης ο Ρ. Γκροσετέστε υπέθεσε ότι το φως (ενέργεια) και η ύλη ήσαν ενωμένα (μια αντίληψη που παραπέμπει στη σύγχρονη αντίληψη περί ύλης-ενέργειας), ενώ όταν ο αρχικός παλμός της επέκτασης του φωτός – ύλης έφτασε σε μια ορισμένη ελάχιστη πυκνότητα, τότε εισήλθε σε μια «τέλεια κατάσταση» και σταμάτησε να επεκτείνεται (κάτι που θυμίζει τη σύγχρονη θεωρία του «πληθωρισμού» για την απότομη διαστολή του σύμπαντος κατά την αρχική φάση αμέσως μετά την «Μεγάλη Έκρηξη»).

Σύμφωνα με το μεσαιωνικό κείμενο, στη συνέχεια αυτή η τέλεια σφαίρα εξέπεμψε μια διαφορετική μορφή φωτός («λούμεν»), που εξαπλώθηκε προς το εσωτερικό της πρωταρχικής σφαίρας και δημιούργησε μια νέα πιο πυκνή κρυσταλλική σφαίρα, η οποία εξέπεμψε το δικό της φως κ.ο.κ., ώσπου -μετά από διαδοχικές φάσεις συμπύκνωσης της ύλης- να δημιουργηθεί μια σειρά από ομόκεντρες ουράνιες σφαίρες. Τελικά, από ένα πυρήνα «ατελούς» ύλης που είχε απομείνει από την όλη διαδικασία, δημιουργήθηκε η Γη.

Οι φυσικοί περιέγραψαν σε ένα μαθηματικό μοντέλο με διαφορικές εξισώσεις όλη αυτή την φανταστική περιγραφή και βρήκαν ότι πράγματι προέκυψε στον υπολογιστή τους ακριβώς το είδος του σύμπαντος που περιέγραψε ο Ρόμπερτ Γκροσετέστε: μία αρχική ώθηση εκ των έσω που γέννησε μια μεγάλη ουράνια σφαίρα και, έπειτα, η δημιουργία διαδοχικών μικρότερων ομόκεντρων σφαιρών από τα έξω προς τα μέσα.

Χωρίς να το συνειδητοποιεί ο μεσαιωνικός φιλόσοφος, όπως είπε ο Τομ ΜακΛις, το σχολαστικό σύμπαν του είχε προβλέψει το πολυσύμπαν, την -ακόμα αναπόδεικτη- θεωρία ότι υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός από σύμπαντα, έτσι ώστε το κάθε τι να είναι δυνατό σε κάποιο από αυτά. Αν κανείς αλλάξει μια κρίσιμη παράμετρο στο «μοντέλο» του Ρ. Γκροσετέστε, τον τρόπο που το φως (ενέργεια) και η ύλη είναι ενωμένα, προκύπτει ένας διαφορετικός αριθμός από ουράνιες σφαίρες στο σύμπαν του.

Όπως σχολίασε ο επιφανής κοσμολόγος Άβι Λόεμπ του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ – Σμιθσόνιαν, «όταν κάποτε οι μελλοντικές γενιές των κοσμολόγων θα έχουν καλύτερη κατανόηση για τον «πληθωρισμό» (του σύμπαντος), ίσως δουν τη δική μας τωρινή κοσμοθεωρία με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που εμείς βλέπουμε την κοσμοθεωρία του Ρόμπερτ Γκροσετέστε. Έχουμε κάνει αρκετή πρόοδο από τον 13ο αιώνα, έχουμε όμως ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε».

Η επιστημονική εργασία έγινε δεκτή για δημοσίευση στο περιοδικό “Proceedings of Royal Society A” της Βασιλικής Εταιρίας επιστημών της Βρετανίας, ενώ η προδημοσίευσή της βρίσκεται στη διεύθυνση: arxiv.org/abs/1403.0769