Το καλοκαίρι του 1967 τα διαστημόπλοια Σογιούζ, με τα οποία Σοβιετικοί ήλπιζαν ότι θα φθάσουν πρώτοι στο φεγγάρι, πλησίαζαν στην ολοκλήρωσή τους. Στις 22 Απριλίου οι Σοβιετικοί αισθάνθηκαν αρκετή αυτοπεποίθηση ώστε να αφήσουν την είδηση να διαρρεύσει στο πρακτορείο ειδήσεων UPI – «θα επιχειρήσουμε τη σύνδεση μεταξύ δύο διαστημοπλοίων και τη μεταφορά των πληρωμάτων».
Το πρώτο τεστ του Σογιούζ ανατέθηκε στον Βλαντίμιρ Κομάροφ, ενώ ένα άλλο Σογιούζ ετοιμαζόταν ώστε να εκτοξευθεί με αυτό ο Γιούρι και άλλοι τρεις κοσμοναύτες μία ημέρα αργότερα.
Η κυβέρνηση Μπρέζνιεφ, όπως αναφέρει η εφημερίδα Τα Νέα, ήθελε να γίνει η σύνδεση των διαστημικών σκαφών την Πρωτομαγιά ενώ και η χρονιά, το 1967, ήταν πολύ σημαντική: 50 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Όμως καθώς πλησίαζε η στιγμή της εκτόξευσης οι μηχανικοί διαπίστωναν ότι υπήρχαν στα σκάφη και κυρίως σε εκείνο του Κομάροφ, συνολικά 203 προβλήματα που παρέμεναν άλυτα!
Στις 9 Μαρτίου ο Γιούρι Γκαγκάριν και οι άλλοι κοσμοναύτες μαζί με 50 μηχανικούς είχαν συντάξει μια έκθεση 10 σελίδων όπου τα περιέγραφαν λεπτομερώς. Κανείς όμως δεν ήξερε τι να κάνει καθώς στη σοβιετική κοινωνία τα άσχημα νέα σήμαιναν ότι τελικά θα την πληρώσει ο αγγελιαφόρος.
Κατέληξαν σε μια παλιά τεχνική: ζήτησαν τη βοήθεια του φίλου του Γκαγκάριν, Βενιαμίν Ρουσάγιεφ, που ήταν στέλεχος της KGB. Ο Κομάροφ του εμπιστεύθηκε ότι ήταν σίγουρος πως δεν θα επιστρέψει ζωντανός από την πτήση, πριν ξεσπάσει σε κλάματα.
Ο Ρουσάγιεφ δεν μπορούσε να σκεφθεί πώς θα μπορούσε να χειρισθεί μια τόσο λεπτή κατάσταση κι έτσι απευθύνθηκε στον προϊστάμενό του στην KGB υποστράτηγο Μακάροφ.
Εκείνος τον συμβούλεψε να απευθυνθεί στον Ιβάν Φαντιέκιν, επικεφαλής του Τομέα 3, που απεκδυόμενος την ευθύνη τον έστειλε στον πιο επικίνδυνο άνθρωπο της Λιουμπιάνκα (έδρα της KGB στη Μόσχα): τον Γκεόργκι Τίνεφ, στενό φίλο του και παλιό συμπολεμιστή του Λεονίντ Μπρέζνιεφ. Ο Τσίνεφ έθαψε την επιστολή και έστειλε όλους όσοι μεσολάβησαν για να φθάσει στο γραφείο του σε δυσμενή μετάθεση.
Η καταστροφή
Το πρωί της 23ης Απριλίου 1967 έγιναν οι τελευταίες ετοιμασίες για την εκτόξευση του Σογιούζ στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζαχστάν. Ο δημοσιογράφος Γκολοβάνοφ είδε τον Γκαγκάριν να συμπεριφέρεται περίεργα: «Απαιτούσε να του βάλουν την προστατευτική διαστημική στολή. Ήταν ξεκάθαρο ότι ο Κομάροφ ήταν απόλυτα ικανός να πετάξει και έμεναν μόνο 3-4 ώρες μέχρι την εκτόξευση, όμως ξαφνικά ξέσπασε και άρχισε να ζητά το ένα και το άλλο.
Σαν ξαφνικό καπρίτσιο». Ο Ρουσάγιεφ και οι υπόλοιποι επιμένουν ότι ο Γκαγκάριν προσπάθησε να μπει στην πτήση για να σώσει τον Καμάροφ από σίγουρο θάνατο. Οι φήμες για τον τελευταίο διάλογο μεταξύ του Κομάροφ και του κέντρου ελέγχου κυκλοφορούσαν επί πολλά χρόνια, βασισμένες σε εκθέσεις της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλειας των ΗΠΑ που παρακολουθούσε τα σήματα από εγκαταστάσεις κοντά στην Κωνσταντινούπολη.
Τον Αύγουστο του 1972 ένας πρώην αναλυτής της αμερικανικής ΕΥΑ κατέθεσε μια πολύ συγκινητική περιγραφή της συνομιλίας: «Ο σοβιετικός πρωθυπουργός Αλεξέι Κοσίγκιν κάλεσε τον Καμάροφ κλαίγοντας. Του είπε ότι είναι ήρωας. Και η σύζυγος του Κομάροφ μίλησε με τον κοσμοναύτη. Της είπε πώς να χειρισθεί τα πράγματα στην οικογένεια και τι να κάνει μετά παιδιά τους». Καθώς άρχισε η κάθοδος του σκάφους στην ατμόσφαιρα ο Κομάροφ ήξερε ότι αντιμετώπιζε πρόβλημα.
Οι σταθμοί στην Τουρκία κατέγραψαν τις κραυγές του καθώς έπεφτε προς το θάνατο και τις κατάρες του για όσους τον είχαν βάλει στο μπαλωμένο διαστημόπλοιο. Κανένα από τα αλεξίπτωτα δεν δούλεψε κανονικά και το σκάφος συνετρίβη σε μια στέπα κοντά στο Όρενμπουργκ με τη δύναμη μετεωρίτη 2,8 τόνων…
Τρεις βδομάδες μετά τον θάνατο του Κομάροφ, ο Γκαγκάριν συνάντησε τον Ρουσάγιεφ στο διαμέρισμά του αλλά αρνήθηκε να μιλήσει επειδή φοβόταν ότι υπήρχαν κοριοί. Οι δύο άντρες συνομίλησαν ανεβοκατεβαίνοντας τις σκάλες της κεντρικής εισόδου.
Ο Γκαγκάριν του 1967 ήταν πολύ διαφορετικός από τον χαρούμενο νεαρό άνδρα του 1961, καθώς ο θάνατος του Κομάροφ τον είχε γεμίσει ενοχές. Κάποια στιγμή ο Γιούρι είπε: «Πρέπει να πάω να δω τον μεγάλο (Μπρέζνιεφ) προσωπικά», καθώς θεωρούσε δική του ευθύνη ότι δεν τον είχε πείσει να ακυρώσει το ταξίδι του Κομάροφ.
Ο Ρουσάγιεφ τον προειδοποίησε να μην κάνει τίποτα ριψοκίνδυνο. Οι φήμες λένε ότι ο Γκαγκάριν συνάντησε τελικά τον Μπρέζνιεφ και του έριξε ένα ποτό στα μούτρα.
– Η παραπάνω ιστορία βασίζεται σε αποκαλύψεις του βιβλίου «Ο άνθρωπος των αστεριών: Η αλήθεια πίσω από τον μύθο του Γιούρι Γκαγκάριν» Jamy Doran και Piers Bizony που θα κυκλοφορήσει αυτές τις ημέρες.
