Και όπως πάντα, φτάσαμε στην υπερβολή, στα άκρα, στο ελληνικό φαινόμενο που για να στοιχειοθετήσεις την άποψη σου, να κάνεις το… κομμάτι σου, να πεις «πόσο δίκιο είχα…», να αυτόεπιβεβαιωθείς «εγώ πάντα τα έλεγα, αλλά κανείς δεν με άκουγε…», φτάνεις να ξεπερνάς και την υπερβολή των υπερβολών. Τελικά αν όταν ήταν στην Ελλάδα, όλοι οι δημοσιογράφοι τον λάτρευαν, έλεγαν πόσο σπουδαίος είναι, πόσο μεγάλος είναι, ποιοι στο διάολο τον… ξεπάτωναν στην κριτική δεν ξέρω. Σήμερα διαπιστώνω ότι σχεδόν όλοι τον υμνούσαν ανέκαθεν. Στην ΑΕΚ, στον ΠΑΟΚ, στην Εθνική, παντού τον λάτρευαν. Εκείνα τα κείμενα για το αντιποδόσφαιρο του Σάντος, τα άλλα, τα «δεν αντέχω να βλέπω αυτό το αίσχος με την Εθνική Ελλάδας του Σάντος…» ποιος στο διάολο τα έγραφε δεν ξέρω… Και το κοινό όμως στα social media διαπιστώνω σήμερα ότι μονίμως με τον Σάντος ήταν… Εκείνα τα εκατοντάδες σχόλια κάτω από τα κείμενα μου στήριξης στο αντιαισθητικό, αλλά αποτελεσματικό 1-0 του Πορτογάλου στα χρόνια του στον πάγκο της Εθνικής Ελλάδας που ξεπάτωναν και τον Σάντος, τα έγραφαν εξωγήινοι προφανώς. Ο Φερνάντο Σάντος κατά την άποψη μου, δεν υπήρξε ποτέ, ούτε είναι τώρα Ζοσέ Μουρίνιο. Δεν είναι top class προπονητής και δεν ήρθε η ώρα επιτέλους να αναλάβει την Ρεάλ, την Μπαρτσελόνα, την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και την Γιουβέντους για να το αποδείξει. Ο Φερνάντο Σάντος ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι ένας σοβαρός επαγγελματίας, γνώστης του ποδοσφαίρου, με συγκεκριμένες ιδέες και φιλοσοφία για αυτό, τις οποίες δεν τις άλλαζε Δευτέρα – Τετάρτη και Παρασκευή. Ηταν και παραμένει ένας πολύ κανονικός προπονητής που για ορισμένα ελληνικά club ήταν πολυτέλεια που τον είχαν στον πάγκο τους. Πάντα ήταν μετρημένος, πάντα ήταν δίκαιος, πάντα είχε σχέδιο και δεν άφηνε τίποτα στην τύχη. Σπανίως του το αναγνώριζαν. Όχι μόνο εδώ, αλλά και στην Πορτογαλία. Μην γελιέστε ούτε εκεί τον είχαν σε φοβερή εκτίμηση… Κάποτε όταν δουλεύεις όμως πολύ, όταν το κάνεις με συνέπεια για χρόνια, όταν δεν κοροϊδεύεις ποτέ, όταν δεν γίνεσαι τσαρλατάνος ή γλύφτης για να κερδίσεις τον κόσμο ή τα media, έρχεται η στιγμή που θα δικαιωθείς. Που θα πάρεις αυτό που σου αξίζει ή ακόμη και περισσότερα από αυτά που σου αξίζουν. Ετσι είναι το ποδόσφαιρο. Άλλοτε θα σου στερήσει πράγματα που δικαιούσαι, όπως συνέβη αρκετές φορές στην καριέρα του Σάντος και άλλοτε θα σου προσφέρει περισσότερα και από αυτά που σου πρέπουν, όπως συνέβη με τον Σάντος σε αυτό το Euro. Διότι ο Σάντος σε αυτό το Euro πήρε πάνω του όλη την δόξα. Περισσότερη και από τον Κριστιάνο. Αυτός πήρε τα φλάς και τα σχόλια. Αντε και την… αστεία συμμετοχή του στην κορυφαία ενδεκάδα του τουρνουά, εκεί που δεν ήταν ο Μπέιλ!!! Τι άλλο όμως να πάρει με ένα καλό ματς και αυτό κόντρα στην Ουγγαρία… Ολη η δόξα πήγε πάνω στον Σάντος. Όλα ήταν φτιαγμένα έτσι, ακόμη και ο τραυματισμός του Κριστιάνο στα πρώτα λεπτά του τελικού, προκειμένου η δόξα να πέσει όλη πάνω στον Φερνάντο «το πήρε και χωρίς τον Κριστιάνο» είναι η φράση που θα τον συνοδεύει πάντα τον Σάντος. Για πάντα όμως… Σε ένα Euro που δεν μας έκανε σοφότερους, που γέννησε ορισμένους νέους πρωταγωνιστές και εκτόξευσε καριέρες ποδοσφαιριστών, ο Σάντος έλαμψε με το σχέδιο του, την επιμονή σε αυτό και με την μία απόφασή του που έκρινε το τουρνουά και άλλαξε την ιστορία των Πορτογάλων… Περίπου 10 λεπτά πριν το φινάλε των 90 λεπτών του τελικού. Ο Σάντος κάνει την τρίτη αλλαγή του και ενώ η παράταση ήταν προ των πυλών. Εξω ένα αμυντικό χαφ, μέσα ένας σέντερ φορ. Ξεχάστε τα πρόσωπα, ξεχάστε ότι ο Εντερ που μπήκε είναι αυτός που έβαλε το χρυσό γκολ, σταθείτε μόνο στην στιγμή, στην απόφαση και στην λογική της. Ο Σάντος που παίζει μόνο άμυνα, που παίζει για το 0-0 που θέλει να το πάει στα πέναλτι και άλλα διάφορα που λέγονταν μέχρι εκείνο το λεπτό, βγάζει αμυντικό χαφ και βάζει σέντερ φορ. Οι Γάλλοι που ήταν φαβορί, οικοδεσπότες, καλύτερη ομάδα, με πολύ καλύτερους ποδοσφαιριστές που στον πάγκο αντί του Εντερ (δεν βρήκε θέση ούτε στον πάγκο της Σουόνσι και έφυγε πριν δέκα μέρες), είχαν τον Μαρσιάλ, τέτοιο ρίσκο πήραν μόνο όταν βρέθηκαν να χάνουν με 1-0 στο 110’ της παράτασης. Μέχρι τότε ο Ντεσάν άλλαζε πρόσωπα. Ο Σάντος άλλαζε τακτικές… Κάπως έτσι, με τον Σάντος να παίζει στο 80’ το «όλα ή τίποτα», χωρίς να σκέφτεται την ασφάλεια «ας πάω στα πέναλτι και ποιος θα μου πει κάτι αν το χάσω…», αλλά σκεπτόμενος «τώρα ή ποτέ» και μεταφέροντας αυτή τη λογική και σε όλους τους ποδοσφαιριστές του, πήρε το Euro. Ο Σάντος, ανεξάρτητα από τις υπερβολές που γράφτηκαν και ακούστηκαν τώρα και που κάνουν ακόμη και εμάς που αναγνωρίζαμε χρόνια την δουλειά του, να κοκκινίζουμε, ανεξάρτητα από τις υπερβολές που γράφτηκαν και ακούστηκαν από την ανάποδη όταν ήταν μέσα στα πόδια μας και σχεδόν χλευάζονταν («παίρνει χαρτάκι από τον Κατσουράνη για να φτιάχνει την ενδεκάδα…» έγραφαν τουλάχιστον οι μισοί από αυτούς που τον αποθεώνουν σήμερα), παραμένει ο ίδιος προπονητής. Πιστός στο σχέδιό του, στις απόψεις του για το ποδόσφαιρο, στο ομαδικό πνεύμα, στην λογική «η ομάδα πάνω απ’ όλα», αλλά και στο… σχεδόν δόγμα του «το αποτέλεσμα πάνω από όλα»! Με αυτό πορεύτηκε, με αυτό πέτυχε ότι πέτυχε 20 χρόνια στους πάγκους τώρα. Και προσωπικά χαίρομαι για την δικαίωση του προπονητή Σάντος, αλλά κυρίως χαίρομαι για την δικαίωση του ανθρώπου Φερνάντο, τον οποίο είχα την τιμή να γνωρίσω και σίγουρα θα θυμάμαι για πάντα… «Καταλαβαίνεις, καταλαβαίνεις…» που έλεγε και ο ίδιος με την πορτογαλική προφορά του…
- Το άρθρο του Μιχάλη Τσόχου δημοσιεύθηκε στο gazzetta.gr