Ο αεροπειρατής που βύθισε μια μέρα σαν κι αυτή την Αμερική στο πένθος

Την ώρα που οι έρευνες για το απίστευτο σε σύλληψη και έκταση τρομοκρατικό χτύπημα του 2001 που άλλαξε τις ισορροπίες στον πλανήτη συνεχίζονταν, προσπαθώντας να ανιχνεύσουν τη διαδρομή, τα πώς και τα γιατί, ολοένα και περισσότεροι υποδείκνυαν ως επιχειρησιακό εγκέφαλο της σπείρας των 19 τον Μοχάμεντ Άτα. Από την Αίγυπτο ως το Αμβούργο της Γερμανίας και από κει στη Φλόριντα και όλη την αμερικανική επικράτεια τελικά, ο Άτα σκόνταψε πάνω και στρατολόγησε προσωπικά τουλάχιστον εφτά από τους 19 ταλιμπάν, έλεγαν πια οι αναφορές. Κι ενώ όλοι ήταν νεαρότατοι και κάποιοι είχαν μόλις βγει από την εφηβεία τους, ο Άτα είχε γιορτάσει μόλις τα 33α γενέθλιά του. Δέκα μέρες πρωτύτερα δηλαδή. Μερικά χρόνια αργότερα, η ετυμηγορία δεν θα χωρούσε αμφισβήτηση: ο αιγύπτιος παραστρατιωτικός ήταν ο άξονας αναφοράς και ο σχολαστικός εγκέφαλος της επιχείρησης, ο άνθρωπος που ανέλαβε να εκτελέσει το πιο ανατριχιαστικά θεαματικό και πολύνεκρο τρομοκρατικό χτύπημα του σύγχρονου κόσμου. Μια τραγική δήλωση μοχθηρίας που δύσκολα θα βρει όμοιά της. Το τετρασέλιδο έγγραφο που βρέθηκε άλλωστε στη βαλίτσα του, η οποία δεν μπήκε τελικά στη μοιραία πτήση για το πρώτο χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους, περιέγραφε λεπτομερώς στα αραβικά τόσο τα βήματα όσο και τα πράγματα που θα έπρεπε πάση θυσία να θυμηθεί ώστε να εκτελεστεί στην εντέλεια το απόλυτο σχέδιο του κακού. Στο Νο 1 του κειμένου των 15 σημείων που είχε γράψει, διαβάζουμε: «Πάρε τον όρκο να πεθάνεις και ανανέωσε τις προθέσεις σου. Ξύρισε τις παραπανίσιες τρίχες του σώματός σου και φόρα κολόνια. Κάνε μπάνιο»… Και κάπως έτσι ξεκίνησε για τη μοιραία αεροπειρατεία ο εκπαιδευμένος πιλότος αυτοκτονίας, αφήνοντας τον κόσμο με το στόμα διάπλατα ανοιχτό. Πριν γίνει βέβαια το αρχέτυπο του κακού, δεν ήταν παρά ένα παιδάκι στο Κάιρο και ένας έφηβος που ψαχνόταν κατόπιν στην Ευρώπη. Τι μεσολάβησε και τι πήγε τόσο στραβά στη ζωή του ώστε να θέλει να σκοτώσει Δυτικούς και να καταφέρει μάλιστα να φάει 7.000 ψυχές, αυτό το ήξερε μόνο ο ίδιος. Στο κείμενό του πάντως γράφει κάπου για το τελευταίο βράδυ του στον κόσμο: «Πρέπει να υπενθυμίσεις στον εαυτό σου να υπακούσεις και να πειθαρχήσεις εκείνη τη νύχτα, μιας και θα αντιμετωπίσεις καταστάσεις που απαιτούν το 100% της υπακοής σου». Και την επομένη ξεκίνησε να σπείρει τον τρόμο και την καταστροφή στην καρδιά των ΗΠΑ…

Πρώτα χρόνια

Ο Μοχάμεντ ελ-Αμίρ Αουάντ Άτα γεννιέται την 1η Σεπτεμβρίου 1968 σε χωριό του δέλτα του Νείλου. Ήταν γιος ενός δικηγόρου και μιας γόνου πλούσιας αγροτικής οικογένειας της Αιγύπτου, η οποία ήταν επίσης μορφωμένη. Ο μοναχογιός μεγάλωνε μέσα στο αυστηρό οικογενειακό περιβάλλον και άκουγε συνεχώς πως πρέπει να τα καταφέρει στη ζωή με τον ίδιο τρόπο που το είχαν κάνει οι δυο μεγαλύτερες αδερφές του, γιατρός η μία και καθηγήτρια πανεπιστημίου η άλλη. Στα 10 του, η φαμίλια μετακόμισε στο Κάιρο, όπου συνέχισε ο μικρός να ζει σχετικά απομονωμένος από τους συνομηλίκους του, καθώς το πρώτο μέλημα του πατέρα ήταν να τα πάει καλά στο σχολείο. Και ο Μοχάμεντ αρίστευε συνεχώς, κι έτσι το 1985 έγινε δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, όπου σπούδασε μηχανικός. Συνέχισε μάλιστα να είναι αριστούχος, κι έτσι το 1990 αποφοίτησε με πτυχίο αρχιτέκτονα στα χέρια του. Έπιασε αμέσως δουλειά σε μεγάλο αρχιτεκτονικό γραφείο του Καΐρου και όλα έμοιαζαν ελπιδοφόρα για τον νεαρό επαγγελματία. Θέλοντας μάλιστα να επεκτείνει τις γνώσεις του, έστειλε μια αίτηση στο Πολυτεχνείο του Αμβούργου, όπου θα γινόταν αμέσως δεκτός για μεταπτυχιακές σπουδές…

Τα χρόνια στην Ευρώπη και η αφύπνιση του ταλιμπάν

Τον Ιούλιο του 1992 καταφτάνει λοιπόν στη Γερμανία με το πρώτο και τελευταίο ίσως αυθεντικό διαβατήριο που θα χρησιμοποιούσε στη ζωή του. Άγνωστο πώς, ο νεαρός αρχίζει να τηρεί ευλαβικά τις διατροφικές επιταγές του Ισλάμ και να πηγαίνει καθημερινά στο τοπικό τζαμί. Μέχρι το 1998 που ζούσε στους κοιτώνες του πανεπιστημίου, ήταν σωστός ερημίτης. Σπανίως έβγαινε και δεν απηύθυνε τον λόγο ούτε στους συγκατοίκους του. Σε μια επίσκεψή του μάλιστα στο Χαλέπι της Συρίας, μια πόλη για την αρχιτεκτονική της οποίας εκπονούσε την πτυχιακή του εργασία, γνώρισε μια Παλαιστίνια, η σχέση τους όμως δεν ευοδώθηκε, καθώς ο Άτα δεν ήταν καθόλου ανοιχτός σε μια τέτοια προοπτική. Όσο σπούδαζε, πέρασε από μερικές γερμανικές αρχιτεκτονικές φίρμες και πληρωνόταν καλά. Συνάδελφοι και συμφοιτητές τον περιέγραφαν ως έξυπνο και ταλαντούχο, πολύ θρήσκο όμως για νηφάλιες συζητήσεις. Όταν η κουβέντα πήγαινε μάλιστα στην εμπλοκή των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ο Άτα μετατρεπόταν σε αγρίμι που δεν δεχόταν αντίλογο! Μέχρι το 1995 είχε αφήσει μούσι (σημάδι θρησκευόμενου μουσουλμάνου άλλοτε και πλέον πολιτική δήλωση) και ήταν μέλος της αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητας, επιστρέφοντας με κάθε ευκαιρία στο Κάιρο. Τώρα ήταν μέλος ενός ποιμνίου με φονταμενταλιστικό προσανατολισμό και έφτασε να κηρύττει κιόλας εξτρεμιστικά διδάγματα. Τα κηρύγματά του έμελλε να ακούσουν και δυο νεαροί μουσουλμάνοι που θα μετατρέπονταν χρόνια αργότερα στους πιστότερους ακολούθους του στο τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου. Στις 11 Απριλίου 1996 σύνταξε μάλιστα τη διαθήκη του, δίνοντας ρητές οδηγίες στη μουσουλμανική κοινότητα για το πώς έπρεπε να ενταφιαστεί. Ήταν η μέρα που το Ισραήλ επιτέθηκε στον Λίβανο, μια πράξη που εξαγρίωσε τον Άτα. Στη διαθήκη του έγραφε πως «προσφέρω τη ζωή μου» στο Ισλάμ. Έκτοτε εξαφανίστηκε από το πανεπιστήμιο και στα επόμενα δύο χρόνια θα έκανε δυο προσκυνήματα στη Μέκκα, αδιαφορώντας για τις σπουδές του. Επιστρέφοντας μάλιστα στο Αμβούργο την άνοιξη του 1998, ζήτησε νέο διαβατήριο, λέγοντας πως έχασε το παλιό, μια κοινή πρακτική των εξτρεμιστών μουσουλμάνων που ταξιδεύουν στο Αφγανιστάν και θέλουν να κρύψουν τα ίχνη τους. Τώρα ζούσε σε ένα διαμερισματάκι με δυο φίλους, μέλη αργότερα της ομάδας αυτοκτονίας των 19. Το 1999 παρέδωσε ωστόσο τη μεταπτυχιακή του εργασία, αν και μέχρι τότε είχαν αναπτύξει αυτό που θα γινόταν τραγικά αργότερα γνωστό ως «θύλακας του Αμβούργου», μια μικρή αλλά δραστήρια ομάδα μουσουλμάνων εξτρεμιστών. Πολλοί μαχητές της αλ-Κάιντα πέρασαν από κείνο το διαμέρισμα, όπως θα αποκάλυπτε η μεταγενέστερη έρευνα. Τώρα πεταγόταν κάθε τόσο στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν και είχε περισσότερα διαβατήρια απ’ όσα μπορούσε να θυμηθεί, όλα με διαφορετικό όνομα και άλλο τόπο καταγωγής. Τον Νοέμβριο του 1999 έφτασε στο Καράτσι, όπου στρατολογήθηκε επισήμως στην αλ-Κάιντα και έλαβε το χρίσμα του ιδανικού υποψηφίου από τον ίδιο τον Αμπού Χαφς για την «επιχείρηση με τα αεροπλάνα», όπως του είπε. Όλα τα μέλη της αποστολής έπρεπε να είναι μορφωμένοι και να έχουν ζήσει στο εξωτερικό, για να μην κινούν υποψίες και να μπορούν να βγάλουν βίζα για τις ΗΠΑ. Τα αγγλικά ήταν επίσης απαραίτητα. Σε κείνο το ταξίδι γνώρισαν και τον Οσάμα μπιν Λάντεν, στο σπίτι του στην Κανταχάρ, όπου ορκίστηκαν υποταγή μπροστά στον μεγάλο αρχηγό και ανέλαβαν την αποστολή αυτοκτονίας. Ο Άρα και οι δυο συνοδοιπόροι του από τον σύνδεσμο του Αμβούργου. Οι γερμανικές Αρχές μάς είπαν μάλιστα αργότερα πως είχαν πληροφορίες πως ο Άτα είχε εκπαιδευτεί στα στρατόπεδα της αλ-Κάιντα στο Αφγανιστάν ήδη από τις αρχές του 2000. Τον Αύγουστο του 2002 μάλιστα η γερμανική αντιτρομοκρατική δημοσίευσε και τα ντοκουμέντα που είχε στην κατοχή της για τον αιγύπτιο ταλιμπάν. Τον Οκτώβριο του 2006 βγήκε στην κυκλοφορία ένα βίντεο με ημερομηνία 18 Ιανουαρίου 2000, στο οποίο εμφανίζεται ο Άτα και ένας ακόμα πιλότος αυτοκτονίας να επιβεβαιώνουν την πρόθεσή τους να σπείρουν τον όλεθρο στον εχθρό. Τον Φεβρουάριο του 2000, ο Άτα και οι δυο του σύντροφοι επέστρεψαν στο Αμβούργο, ανέφεραν άλλη μια απώλεια των διαβατηρίων τους και τον επόμενο μήνυμα επικοινώνησαν με ιδιωτική σχολή πιλότων της Φλόριντα των ΗΠΑ…

Η αεροπορική εκπαίδευση στις ΗΠΑ

Ο Άτα έστειλε τουλάχιστον 50-60 τέτοια μηνύματα σε αεροπορικές σχολές των ΗΠΑ, ενώ στις 17 Μαΐου έλαβε και την πενταετή τουριστική βίζα του για τις ΗΠΑ από την αμερικανική πρεσβεία του Βερολίνου. Είχε ζήσει στη Γερμανία για πέντε χρόνια και είχε «καλά ακαδημαϊκά διαπιστευτήρια», κι έτσι ο δρόμος ήταν πια ανοιχτός. Ο ταλιμπάν έφτασε στις ΗΠΑ λίγες μέρες αργότερα (3 Ιουνίου 2000) από το αεροδρόμιο της Πράγας και οι σύντροφοί του τον ακολούθησαν στην Αμερική από διαφορετικές κατευθύνσεις (Βρυξέλλες και Αμβούργο), για να μην κινήσουν υπόνοιες. Χρήματα έπαιρναν από έναν τραπεζικό λογαριασμό των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, κι έτσι μπορούσαν να ζουν άνετα και να πληρώνουν τα ταχύρρυθμα μαθήματα πιλότου σε σχολή της Φλόριντα. Έτσι πέρασαν τους επόμενους έξι μήνες, με καθημερινή εκπαίδευση, μιας και είπαν πως ήθελαν να γίνουν πιλότοι πλήρους απασχόλησης και το βιάζονταν το πράγμα. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2000 είχε στα χέρια του την άδεια πιλότου εμπορικού αεροσκάφους. Όχι ότι θα σταματούσε εκεί. Τώρα εκπαιδευόταν σε νέα σχολή πάνω στα Boeing και από καιρό σε καιρό πεταγόταν στο Μαρόκο και την Ισπανία για να συντονίσει την υπόλοιπη ομάδα και την έλευσή τους στις ΗΠΑ. Για να χάνονται μάλιστα τα ίχνη του, μετακόμιζε συνεχώς από πολιτεία σε πολιτεία. Ζούσε πλέον σαν Δυτικός, βγάζοντας ακόμα και δίπλωμα οδήγησης και κατέχοντας πια ένα γρήγορο κουπέ. Στις 28 Ιουνίου 2001 συνάντησε στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Λας Βέγκας τους τρεις άλλους πιλότους αυτοκτονίας και τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς πήγε για μια τελευταία φορά στην Ισπανία, για τις τελευταίες λεπτομέρειες του σχεδίου. Ο Οσάμα ήθελε την επίθεση να λάβει χώρα το συντομότερο δυνατό, ανησυχώντας για τους τόσους ταλιμπάν του που όργωναν τις ΗΠΑ. Ο Άτα είπε πως χρειαζόταν μόλις 5-6 εβδομάδες ακόμα και όλα θα ήταν έτοιμα πριν το καταλάβουν. Στη σύσκεψη συζητήθηκε μάλιστα να πληγεί και ένας πυρηνικός σταθμός ενέργειας, παρά τη ρητή λίστα του μπιν Λάντεν που ζητούσε τα «σύμβολα της Αμερικής», το Καπιτώλιο των ΗΠΑ, το Πεντάγωνο και το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου. Στις 19 Ιουλίου, ο Άτα επέστρεψε στις ΗΠΑ και πέρασε τους επόμενους δύο μήνες στον δρόμο, ώστε να συναντηθεί με όλους τους συνδέσμους και να οριστικοποιηθούν τα πλάνα. Χιλιάδες χιλιόμετρα έγραψαν τα κοντέρ των αυτοκινήτων που είχε νοικιάσει και εξίσου χιλιάδες μίλια διανύθηκαν από αέρος. Στις 4 Αυγούστου ήταν μάλιστα στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Ορλάντο για να παραλάβει τον 20ό αεροπειρατή, ο οποίος κρατήθηκε ωστόσο ως ύποπτος και ήταν αυτός που θα αποκάλυπτε μετά την επίθεση τα καθέκαστα. Όλη η διαδρομή του στις ΗΠΑ και τα τηλεφωνήματα που έκανε έχουν πια ανασυγκροτηθεί πλήρως και δείχνουν πόσο προσεκτικός και οργανωτικός ήταν. Στις 23 Αυγούστου 2001, η ισραηλινή Μοσάντ έδωσε στη CIA τα ονόματα 19 ταλιμπάν που, όπως τους είπαν, κάτι προγραμμάτιζαν στο αμερικανικό έδαφος. Το όνομα του Μοχάμεντ Άτα ήταν ένα από αυτά και φερόταν ως επιχειρησιακός αρχηγός. Μόνο που Μοχάμεντ Άτα δεν υπήρχε πια στις ΗΠΑ, είχε επιστρέψει στο Αμβούργο εδώ και καιρό…

Η μοιραία επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου

Στις 10 Σεπτεμβρίου 2001, ο Άτα παρέλαβε με το αμάξι του τον δεύτερο πιλότο αυτοκτονίας από ξενοδοχείο της Βοστόνης και οδήγησαν ως το Πόρτλαντ. Στις 7:40 τα ξημερώματα της επομένης ήταν ήδη μέσα στη διακεκριμένη θέση της Πτήσης 11 της American Airlines των 7:59 π.μ. για τη Βοστόνη. Πριν απογειωθεί το αεροπλάνο, επικοινώνησε με τον αεροπειρατή-πιλότο της Πτήσης 175 για να σιγουρευτεί πως όλα ήταν έτοιμα. Και ήταν. Η αεροπειρατεία ξεκίνησε στις 8:14 π.μ., 15 λεπτά μετά την απογείωση, όταν το αεροσκάφος άρχισε να παρεκκλίνει της πορείας του. Τέσσερα λεπτά αργότερα, δύο αεροσυνοδοί επικοινώνησαν με τα κινητά τους με την American Airlines και ανέφεραν την ομηρία. Στις 8:24 π.μ. ο πύργος ελέγχου άκουσε τη φωνή του Άτα: «Έχουμε μερικά αεροπλάνα. Παραμείνετε ήρεμοι και όλα θα πάνε καλά. Επιστρέφουμε στο αεροδρόμιο». Και μετά έπαυσε την επικοινωνία. Στις 8:46:40 π.μ., το αεροσκάφος του συνετρίβη στον Βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου και τα υπόλοιπα είναι Ιστορία. Οι βαλίτσες του δεν είχαν επιβιβαστεί μάλιστα στην πτήση, κι έτσι ανασύρθηκαν τόσο το τρομακτικό κείμενό του όσο και όλες αυτές οι στολές πιλότου και τα εγχειρίδια πτήσης που είχε στριμώξει στις αποσκευές. Η τελευταία πράξη για τον Άτα θα παιζόταν λίγο αργότερα, όταν ένας συνταξιούχος δικηγόρος από την Αίγυπτο θα απέρριπτε κατηγορηματικά πως ήταν ο δικός του γιος αυτός που αιματοκύλησε την Αμερική. Κατηγόρησε τη Μοσάντ και την αμερικανική κυβέρνηση πως είχαν παγιδεύσει τον Μοχάμεντ. Γι’ αυτόν ήταν ακόμα εκείνο το ντροπαλό παιδάκι που κοιτούσε τα μαθήματά του και ήθελε μια μέρα να γίνει αρχιτέκτονας… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr