Νάσος Κεδράκας, ο άνθρωπος που δεν προλάβαινε να κάνει ταινίες

Άλλος ένας παραγωγικότατος ηθοποιός με διακριτική παρουσία, ο Τρικαλινός Νάσος Κεδράκας κατάφερε με το καλλιτεχνικό του εκτόπισμα να γίνει αναπόσπαστο μέλος του εθνικού μας σινεμά και να διαγράψει μια μακρά και πολυσχιδή πορεία στο ελληνικό θέαμα. Με καμιά διακοσαριά περίπου ταινίες στο ενεργητικό του, είναι ένας ακόμα σοβαρός διεκδικητής για τη θέση του ρέκορντμαν συμμετοχών στον ελληνικό κινηματογράφο, πίσω ενδεχομένως από τον Λαυρέντη Διανέλλο, τον Γιώργο Βελέντζα ή τον Περικλή Χριστοφορίδη. Αλλά σε απόσταση αναπνοής! Με την ιδιαίτερη ερμηνεία και τον τρυφερό λυρισμό του, ο Κεδράκας άφησε το δικό του στίγμα στα θεατρικά και κινηματογραφικά δρώμενα του τόπου μας, διαγράφοντας μια πολυεπίπεδη καλλιτεχνική σταδιοδρομία που αναμετρήθηκε με όλες τις εκφάνσεις της υποκριτικής τέχνης. Τον μάθαμε ως καλοσυνάτο και καλόκαρδο μεροκαματιάρη, ως αδικημένο και περιθωριοποιημένο χωριάτη, ως ταπεινωμένο και καταφρονεμένο μικροαστό ή ως φουκαρά που υποκύπτει συνήθως κάτω από το βάρος της κοινωνικής αδικίας που δεσπόζει στη μεταπολεμική Ελλάδα. Άλλοτε πάλι είναι ο πιστός φίλος με την τεράστια αισιοδοξία και αγάπη για τη ζωή, που επιμένει να επιλέγει τη συντροφικότητα και την αλληλεγγύη προς τους άλλους σε πείσμα των καιρών. Ο περιβόητος «Μικές» της κλασικής πια ταινίας «Η δεν γυνή να φοβήται τον άνδρα» (1965) ήταν πάντα δευτεραγωνιστής, ένας «δεύτερος» όμως που δεν είχε να ζηλέψει σε τίποτα τους «πρώτους», τους οποίους πλαισίωνε εξάλλου ιδανικά σε τόσες και τόσες (και άλλες τόσες) ταινίες. Κι ενώ στον εμπορικό κινηματογράφο της εποχής τυποποιήθηκε ως χαρακτηριστικός τυπίστας, στο θέατρο ήταν που ο Κεδράκας θα έδρεπε τις μεγαλύτερες δάφνες, χαρίζοντας σπουδαίες ερμηνείες στο ελληνικό κοινό και συνεργαζόμενους με όλους τους μεγάλους θιάσους του καιρού του (όπως οι θεατρικές κομπανίες του Κώστα Μουσούρη, του Βασίλη Αργυρόπουλου, της Σοφίας Βέμπο, του Μάνου Κατράκη, της Μαρίκας Κοτοπούλη και της κυρίας Κατερίνας φυσικά). Εξίσου μεγάλη ήταν και η συνεισφορά του σε ένα νέο μέσο εκεί στη δεκαετία του 1970, την ελληνική τηλεόραση. Σταθερό μέλος του Εθνικού Θεάτρου ήδη από το 1941, θα παραμείνει στις τάξεις του μέχρι και το 1976, διαγράφοντας μια παρουσία 35 χρόνων στο πρώτο θέατρο της χώρας. Πέρα από ευαίσθητος και ταγμένος καλλιτέχνης, ο Κερδάκας ήταν και ένα βαθύτατα πολιτικοποιημένο ον με μακρά και σοβαρή δράση στην Αριστερά. Ήταν εξάλλου ιδρυτικό μέλος του θεατρικού σχήματος «Ενωμένοι Καλλιτέχνες», της κομπανίας που στήθηκε από τους ηθοποιούς που ήταν μέλη της Αντίστασης και του ΕΑΜ κατά την περίοδο 1945-1946 (Μάνος Κατράκης, Αιμίλιος Βεάκης, Τίτος Βανδή, Αλέκα Παΐζη, Λυκούργος Καλλέργης κ.λπ.)…

Πρώτα χρόνια

Ο Θανάσης (Θάνος αρχικά και Νάσος κατόπιν στην καλλιτεχνική του καριέρα) Κερδάκας γεννιέται στις 21 Νοεμβρίου 1915 στα Τρίκαλα. Για τα παιδικά του χρόνια ή την οικογενειακή του κατάσταση δεν είναι τίποτα γνωστό, καθώς όταν τον ξαναβρίσκουμε, ζει στην προπολεμική Αθήνα και σπουδάζει υποκριτική στη δραματική σχολή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών. Όταν μάλιστα πήρε το χαρτί του ηθοποιού το 1942, η επαφή του με την παιδεία δεν τέλειωσε εκεί, καθώς ακολουθούν αμέσως σπουδές στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών! Στο σανίδι θα ανέβει βέβαια πριν καν ολοκληρώσει τη θεατρική του εκπαίδευση και μάλιστα μέσα από τις τάξεις του Εθνικού…

Πλούσια υποκριτική καριέρα

Ήταν το 1941 όταν ο Θάνος Κεδράκας (έτσι υπέγραφε τα πρώτα χρόνια της καλλιτεχνικής του σταδιοδρομίας) θα κάνει το ντεμπούτο του στο έργο του Γκολντόνι «Η βεντάλια» και η εντύπωση που προκαλεί είναι τέτοια που στο Εθνικό θα παραμείνει για τα επόμενα 35 χρόνια (η αυλαία με το Εθνικό θα πέσει το 1976, στο σεξπιρικό «Δωδεκάτη Νύχτα»)! Η μακρά επαγγελματική συνεργασία του με το Εθνικό ξεκινά ουσιαστικά τη χρονιά της αποφοίτησής του, παίζοντας στον «Φάουστ» του Γκαίτε. Αμέσως μετά τον πόλεμο υπήρξε βέβαια ένα από τα ιδρυματικά μέλη της αριστερής θεατρικής πρωτοβουλίας «Ενωμένοι Καλλιτέχνες», πλάι στους άλλους μεγάλους ΕΑΜίτες ηθοποιούς μας (αναφέρουμε ενδεικτικά τους Μ. Κοτοπούλη, Αλ. Παΐζη, Ασ. Γιαλαμά, Π. Παπαδούκα, Δ. Ψαθά, Τ. Βανδή, Μ. Ανουσάκη, Γ. Τσαρούχη, Δ. Μυράτ, Ζ. Σαρρή, Μ. Κορρέ, Αν. Γιαννίδη, Ντιριντάουα κ.λπ.). Την περίοδο 1940-1949 θα γίνει μάλιστα ιδιαιτέρως γνωστός ερμηνεύοντας τα σκετς και τις παρλάτες του Μίμη Τραϊφόρου, σημειώνοντας ανεπανάληπτη θεατρική επιτυχία (μνημονεύονται στα ανθολόγια του νεοελληνικού θεάτρου τα σκετς «Ο Ρωμιός» και «Άντε στο καλό», καθώς και η πρόζα «Σαν την Ελλάδα τη λεβεντομάνα»). Ο Κεδράκας θα συνεργαστεί με όλους τους μεγάλους θιάσους του καιρού και θα αφήσει πραγματική παρακαταθήκη στο σανίδι, μετρώντας μια ζηλευτή καριέρα που απλώθηκε σε τέσσερις δεκαετίες. Εξίσου καταιγιστική και αδιάλειπτη ήταν και η παρουσία του στα κινηματογραφικά πράγματα και χωρίς τον Κεδράκα στους δεύτερους, το ελληνικό σινεμά θα ήταν σαφώς διαφορετικό. Το ντεμπούτο του στο πανί θα ξεκινήσει το 1946, στο δράμα του Τζαβέλα «Πρόσωπα Λησμονημένα». Αφού περάσει από την αξέχαστη «Μαρίνα» (1947) και τους εμβληματικούς «Απάχηδες των Αθηνών» (1950), θα πρέπει να περιμένει μέχρι τη δεκαετία του 1960 για να καθιερωθεί κινηματογραφικά και πίσω να μην ξανακοιτάξει.

Με καμιά δεκαριά ταινίες τον χρόνο καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 (από το 1967 ως και το 1970 τίναξε την μπάνκα στον αέρα με 20 φιλμ τη χρονιά!), δεν υπάρχει αμφιβολία για το πόσο απαραίτητος ήταν ο Κεδράκας στους δημιουργούς. Όταν μάλιστα έρθει το 1965 «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» και ο μαεστρικός φαρμακοποιός «Μικές» του, ο Κεδράκας θα πάρει τη χαρακτηριστική αναγνωρισιμότητα που απολάμβανε εδώ και χρόνια στο σανίδι. Η κινηματογραφική του παραγωγή αποτιμάται στις 190 ταινίες και οι ιδιοσυγκρασιακοί δεύτεροι ρόλοι του μνημονεύονται ακόμα για την καλλιτεχνική τους αρτιότητα. Για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό το «κοντά 200 ταινίες», αρκεί να αναφέρουμε ότι με τον Νίκο Ξανθόπουλο και μόνο έπαιξαν μαζί σε 20 φιλμ! Πλάι στην εκτεταμένη θεατρική και κινηματογραφική του πορεία, ο Κεδράκας θα γνωρίσει νέες δόξες μέσα από τη μικρή οθόνη της δεκαετίας του 1970. Μεγάλη προσωπική του επιτυχία ήταν το σίριαλ «Ο φωτογράφος του χωριού», που έπαιξε τη σεζόν 1977-1978 σε 16 επεισόδια. Ηθογραφικού περιεχομένου, η σειρά περιστρεφόταν γύρω από ένα ερημωμένο από την εσωτερική μετανάστευση και την αστυφιλία χωριό του Παρνασσού, στο οποίο επιμένει να ζει ακόμα ο φωτογράφος Κεδράκας και να διατηρεί προσωπικές σχέσεις με τους κατοίκους του. Αυτή η σειρά θα εκσφενδονίσει τη δημοτικότητά του και θα του χαρίσει τον πολυπόθητο πρωταγωνιστικό ρόλο της μικρής οθόνης, καθώς στο θέατρο ήταν πρωταγωνιστής εδώ και χρόνια. Όταν μάλιστα πάρει μέρος και στη σειρά «Κοκορόμυαλη», αλλά και στο σίριαλ-ορόσημο «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» (ερμήνευε τον Κωσταντή), είναι πια αγαπητός σε κάθε μήκος και πλάτος της Ελλάδας…

Προσωπική ζωή

Ο Νάσος Κεδράκας ήταν ταυτοχρόνως ένας συνειδητοποιημένος πολίτης και κατασταλαγμένος πολιτικά από μικρός. Στρατεύτηκε από νωρίς στις τάξεις της Αριστεράς και είχε ευρύτατη παρουσία στις διεκδικήσεις και τους λαϊκούς αγώνες του ΚΚΕ. Ιδιαίτερα δε, στην αριστερή πολιτισμική και καλλιτεχνική δραστηριότητα του τόπου μας, παίρνοντας μέρος σε εκδηλώσεις και αναλόγια. Ειδικά στην Ηλιούπολη, όπου ζούσε, ανέπτυξε σπουδαία καλλιτεχνική δραστηριότητα.

Συγχρόνως, ήταν καθηγητής δραματολογίας στη δραματική σχολή του Εθνικού Ωδείου, καθώς η πολυσχιδής του δραστηριότητα τέλος δεν φαινόταν να έχει. Στην προσωπική του ζωή, είχε κάνει δύο γάμους, έναν νωρίς-νωρίς στη ζωή του και τον δεύτερο με το ιστορικό πια στέλεχος του ΚΚΕ, Κικίτσα Κεδράκα. Ο Νάσος Κεδράκας έφυγε από τη ζωή έχοντας διαγράψει μια πολυεπίπεδη και μακρά καλλιτεχνική παρουσία στο σανίδι και τον κινηματογράφο. Άφησε την τελευταία του πνοή στις 25 Αυγούστου 1981 χτυπημένος από καρδιακή προσβολή και ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο Ηλιούπολης. Μέχρι τότε είχε υπηρετήσει με ήθος και συνέπεια την υποκριτική τέχνη για σαράντα ολόκληρα χρόνια, απολαμβάνοντας καθολική αναγνώριση αλλά και εκτίμηση τόσο από το πλατύ κοινό όσο τους ανθρώπους της τέχνης. Αυτός ο αξέχαστος κινηματογραφικός χωρικός με την τραγιάσκα του ανθρώπου του μόχθου μας έκανε να γελάσουμε και να δακρύσουμε πολύ στα ασπρόμαυρα «διαμαντάκια» της εθνικής μας κινηματογραφίας… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr