Ο καλύτερος παίκτης που δεν έπαιξε ποτέ στο ΝΒΑ, Λεν Μπάιας

Η «μέρα που πέθανε η αθωότητα», έτσι χαρακτήρισε ο αμερικανικός αθλητικός Τύπος την τραγικότερη ίσως ιστορία του επαγγελματικού μπάσκετ, καθώς ο αιφνίδιος θάνατος του κολεγιόπαιδου και σουπερστάρ του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ προκάλεσε αναπάντεχες κοινωνικές συνέπειες. Ο κόσμος γνώριζε το 1986 ότι η κοκαΐνη σκότωνε έπειτα από χρόνια χρήση, τώρα όμως μάθαινε εμβρόντητος ότι ακόμα και ένα καλό σνιφάρισμα έφτανε και περίσσευε. Όσο για τον τρόπο που το μάθαινε, ήταν όσο πιο τραγικός έπαιρνε, καθώς το μεγαλύτερο αστέρι του κολεγιακού μπάσκετ και «επόμενος Τζόρνταν» είχε μόλις υπογράψει στους πρωταθλητές Κέλτες, βάζοντας τα θεμέλια σε μια ζηλευτή καριέρα που μόλις ξεκινούσε. Ο Μπάιας θα ήταν το νέο πρόσωπο της ιστορικής ομάδας, το ανερχόμενο αστέρι των Σέλτικς που θα αναλάμβανε τον ρόλο του μεγαλούτσικου πια Λάρι Μπερντ. Δεν θα συνέβαινε βέβαια ποτέ, καθώς ο Λεν έφυγε από τον κόσμο στις 19 Ιουνίου 1986 χωρίς να έχει στις πλάτες του ούτε λεπτό συμμετοχής στο NBA, αφήνοντας ωστόσο παρακαταθήκη τις θρυλικές δυνατότητες και τις ασύλληπτες προοπτικές του! Το λεγόμενο «καταραμένο draft» που έλαβε χώρα στις 17 Ιουνίου 1986 στο Madison Square Garden της Νέας Υόρκης, καθώς πολλά φιντάνια δεν δικαίωσαν το ταλέντο τους λόγω της εμπλοκής τους με τα ναρκωτικά, είχε ένα μεγάλο αστέρι, το οποίο παρά το γεγονός ότι ήταν στο Νο 2 του draft, ήταν αυτό που λέμε «όλα τα λεφτά». Ο ταλαντούχος και εξαιρετικά προικισμένος φόργουορντ Λεν Μπάιας από το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ στέφθηκε στα τέσσερα χρόνια του στο κολεγιακό μπάσκετ πολλές φορές Αll-American αλλά και καλύτερος παίκτης της περιφέρειας. Εξαιρετικός αθλητής, δαιμόνιο μπασκετικό μυαλό και μεγάλος σουτέρ, θύμιζε σε όλους τον νεοφώτιστο τότε στο ΝΒΑ Μάικλ Τζόρνταν! Οι Σέλτικς τον επέλεξαν ως τη διάδοχη κατάσταση για τη μετά Λάρι Μπερντ εποχή που κοντοζύγωνε ολοταχώς και όλα έδειχναν ότι ο Μπάιας θα ήταν το επόμενο μεγάλο όνομα του ΝΒΑ, μπαίνοντας κι αυτός σε λίγα χρόνια στο πάνθεο του αμερικανικού επαγγελματικού μπάσκετ. Δύο μέρες μετά, ο Μπάιας πεθαίνει από αρρυθμία που του προκάλεσε η «τοξίνωση από κοκαΐνη», όπως γράφτηκε στην ιατροδικαστική έκθεση, και παίρνει τον τίτλο του καλύτερου παίκτη που δεν έπαιξε ποτέ σε επαγγελματικό επίπεδο. Ο θάνατός του προκάλεσε αναταραχή σε πολλαπλά επίπεδα, αν και τίποτα δεν μπορούσε να ξεπεράσει τη δημόσια συζήτηση για τους κινδύνους της χρήσης κοκαΐνης, που έμοιαζε τώρα πιο απειλητική από ποτέ. Ταυτοχρόνως, ο θεός του μπάσκετ φαινόταν να μη χαμογελάει πια στους πρωταθλητές της Βοστόνης, οι οποίοι έχαναν τον κορυφαίο μιας γενιάς που ερχόταν ολοταχώς για να κατακτήσει τον κόσμο και να γράψει μπασκετική ιστορία. «Τον παρακολουθούσα τρία χρόνια. Δεν γινόταν να μου ξεφύγει. Ακόμη και ο Λάρι Μπερντ είναι τόσο ενθουσιασμένος που μου είπε πως θα έρθει στο camp των νεοφώτιστων μόνο και μόνο για να παίξει μαζί του», δήλωνε ο θρυλικός προπονητής των Σέλτικς, Ρεντ Άουερμπαχ, σε κάτι που φάνταζε παραδεισένιο. Ο 22χρονος φόργουορντ έμοιαζε έτοιμος να αλλάξει το ΝΒΑ, αφήνοντας τους ειδικούς να ερίζουν για το πόσο έμοιαζε στον Τζόρνταν. Όλοι όμως συμφωνούσαν σε κάτι, πως ο πιτσιρικάς θα έγραφε ιστορία. Και έγραψε. Μόνο που δεν ήταν η ίδια ιστορία…

Πρώτα χρόνια

Ο Λέοναρντ Κέβιν «Λεν» Μπάιας γεννιέται στις 18 Νοεμβρίου 1963 ως γέννημα-θρέμμα της Ουάσιγκτον. Μεγάλωσε βέβαια στα εργατικά προάστια της πρωτεύουσας και έπρεπε να γίνει σκληρός για να επιβιώσει στις κακόφημες γειτονιές. «Παγωμένος» ήταν το παρατσούκλι που του έβγαλε ο πάστορας της ενορίας του, καθώς ήταν μονίμως ανέκφραστος και απροσπέλαστος. Ως ένα από τα τέσσερα παιδιά μιας οικογένειας της εργατικής τάξης, μεγάλωσε και έγινε «ωμός και απείθαρχος», όπως τον χαρακτηρίζουν οι σχολικοί έλεγχοι, καθώς πάλευε από την αρχή για την επιβίωσή του. Αφού ολοκλήρωσε μετά κόπων και βασάνων το σχολείο, έγινε δεκτός με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, καθώς είχε ένα πρωτόγνωρο χάρισμα στο μπάσκετ!

Παρά το απείθαρχο του χαρακτήρα του, ο νεοφερμένος σπουδαστής διακρίνεται αμέσως για τα απίθανα αθλητικά του χαρίσματα. Οι κυνηγοί ταλέντων τον έβαλαν στο στόχαστρο ήδη από το παρθενικό του έτος και στις εκθέσεις τους μπορούσες να διαβάσεις για το φοβερό κατακόρυφο άλμα του, τη σωματοδομή και τον δυναμισμό του. Το παιχνίδι του αποτελούνταν από έναν ιδανικό συνδυασμό χάρης, δύναμης και εκρηκτικότητας. Το πρώιμο αστέρι του κολεγιακού μπάσκετ ονομάστηκε «Παίκτης της Χρονιάς» ήδη από το παρθενικό του έτος. Η τελευταία του χρονιά στο πανεπιστήμιο χαρακτηρίστηκε από την εκπληκτική του απόδοση στον θρίαμβο κατά της κορυφαίας ομάδας της Βόρειας Καρολίνα, σε έναν αγώνα που σημείωσε 35 πόντους! Στο τέλος της σεζόν, μάζεψε τον δεύτερο τίτλο του «Παίκτη της Χρονιάς».

Ο Μπάιας ολοκλήρωσε την κολεγιακή του καριέρα ως πρώτος σκόρερ στην ιστορία του Μέριλαντ, σκοράροντας 2.149 πόντους! Οι αθλητικογράφοι της εποχής έσπευσαν να τον παρομοιάσουν με τον Τζόρνταν (που ήταν στη δεύτερη σεζόν του στο ΝΒΑ), την ίδια ώρα που οι επαγγελματίες προπονητές δήλωναν (όπως ο θρυλικός Μike Kryzewski) πως «δύο παίκτες ήταν ένα επίπεδο παραπάνω από όσους έχω δει: ο Μπάιας και ο Τζόρνταν». Τίποτα όμως δεν ήταν τυχαίο, καθώς η φοβερή δεξιότητά του με την μπάλα και η υπερφυσική του δύναμη δεν ήταν δώρα ουρανοκατέβατα αλλά αποτέλεσμα σκληρής προπόνησης. Ο Μπάιας περνούσε αμέτρητες ώρες στο γυμναστήριο βελτιώνοντας το σώμα του και εξίσου άπειρες στο παρκέ. Ο συγκάτοικος και συμπαίκτης του Κιθ Γκάτλιν θυμάται σχετικά: «Δούλευε πάρα πολύ σκληρά. Τα αθλητικά του προσόντα ήταν απαράμιλλα, αλλά δεν αρκούνταν σε αυτά. Τα καλοκαίρια έκανε ασκήσεις πάνω στον χειρισμό και στο σουτ».

Ο παίκτης και προπονητής κατόπιν Τζιμ Βαλβάνο περιέγραφε τον Μπάιας ως «το τελειότερο πακέτο μπασκετμπολίστα. Δεν γίνεται να ξεχάσω το κορμί, την ταχύτητα, το άλμα του. Αλλά το καλύτερο για μένα ήταν το jump shoot του. Ο τρόπος που σούταρε, η τέλεια καμπύλη που της έδινε». Ο Μπάιας μάγευε τους θεατές με τις απίστευτες αλτικές του ικανότητες και τον τρόπο του να κάνει παιχνίδι. Οι σκάουτερ τον χαρακτήριζαν ως τον πληρέστερο φόργουορντ της γενιάς του 1986. Όλα έδειχναν ιδιαιτέρως ελπιδοφόρα για το ταλαντούχο φιντάνι…

Η μοιραία μέρα του ΝΒΑ Draft 1986

Ήταν Τρίτη, 17 Ιουνίου 1986, όταν οι Μπόστον Σέλτικς κρατούσαν σφιχτά στα χέρια τους τη δεύτερη επιλογή του draft της χρονιάς. Ο θρυλικός προπονητής της ομάδας Ρεντ Άουερμπαχ φανταζόταν τον νεαρό φόργουορντ να έρχεται από τον πάγκο και να δίνει ανάσες στη μαγική τριάδα των Μπερντ, ΜακΧέιλ και Πάρις, πλαισιώνοντάς τους ιδανικά. Ο Άουερμπαχ καρδιοχτυπούσε μήπως οι Καβαλίερς, που προηγούνταν στην επιλογή, σπεύσουν να τον καπαρώσουν και ένιωσε ολότελα ανακουφισμένος όταν άκουσε από τα μεγάφωνα του Madison Square Garden: «Με το νούμερο ένα, οι Κλίβελαντ Καβαλίερς επιλέγουν τον Μπραντ Ντόχερτι από το Κολέγιο της Βόρειας Καρολίνα». Αυτό ήταν! Ο δρόμος για τον Μπάιας ήταν διάπλατα ανοιχτός και οι πρωταθλητές του ΝΒΑ επέλεξαν χωρίς δεύτερη σκέψη τον εκρηκτικότατο φόργουορντ με το φαρμακερό σουτ.

Όσο για τον Μπάιας, δεν υπήρχε πιο ευτυχισμένος άνθρωπος από κείνον το απόγευμα της 17ης Ιουνίου. Είχε μόλις ακούσει τον Ντέιβιντ Στερν να φωνάζει το όνομά του αποκαλώντας τον μέλος των Σέλτικς, δίνοντας έτσι υπόσταση στο μεγάλο όνειρό του να παίξει μπάσκετ στους πρωταθλητές! «Είναι ωραία να είσαι Κέλτης», δήλωσε περιχαρής στις κάμερες, αποσπώντας το θερμό χειροκρότημα της εξέδρας…

Η καταραμένη 19η Ιουνίου

Στις 18 Ιουνίου, ο Μπάιας επέστρεψε με τον πατέρα του στη Βοστόνη για την επίσημη υπογραφή του συμβολαίου του με τους Κέλτες, αλλά και για να κατοχυρώσει την πενταετή διαφημιστική συμφωνία του με την εταιρία αθλητικών ειδών Reebok που θα τον έκανε πλουσιότερο κατά 1,6 εκατ. δολάρια! Ο πιτσιρικάς που είχε αποκτήσει ήδη τη φήμη ότι ζούσε τη μεγάλη ζωή νοίκιασε αμέσως ένα πανάκριβο αυτοκίνητο και επιστρέφοντας στην Ουάσιγκτον βρήκε τον Τύπο να τον περιμένει στο αεροδρόμιο. Μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, ο πατέρας Μπάιας περιγράφει την πρώτη μέρα του γιου του ως παίκτη των Σέλτικς και όλα δείχνουν τέλεια στη ζωή του πιτσιρικά. Ο νεαρός φόργουορντ επέστρεψε με την αμαξάρα του στους κοιτώνες του κολεγίου που μοιραζόταν με τους παλιούς του συμπαίκτες, απ’ όπου βγήκε μετά τα μεσάνυχτα με την παρέα του για ξέφρενη διασκέδαση. Κατά τις 3:00 τα ξημερώματα επέστρεψαν στο κολέγιο για να ξεκουραστούν. Μεταξύ 6:25- 6:32 το πρωί, ο Μπάιας άφησε την τελευταία του πνοή από καρδιακή αρρυθμία που προκλήθηκε από χρήση κοκαΐνης (δεν εντοπίστηκαν αλκοόλ ή άλλες ναρκωτικές ουσίες στον οργανισμό του). Κάπου τρεις ώρες αργότερα (8:55 το πρωί), ανακοινώθηκε επίσημα ο θάνατός του. Ο 22χρονος Μπάιας πέθανε 40 ώρες μετά την υπογραφή του συμβολαίου του με τους Μπόστον Σέλτικς ύστερα από χρήση κοκαΐνης που έκανε μέσα στο κολεγιακό του δωμάτιο. Οι εξελίξεις ήταν κατακλυσμιαίες. Ο εισαγγελέας διέταξε αστυνομική έρευνα στους κοιτώνες του πανεπιστημίου για να βρεθούν τα ναρκωτικά που χρησιμοποιήθηκαν, κατηγορώντας ταυτοχρόνως τον προπονητή της κολεγιακής ομάδας μπάσκετ πως προέτρεψε τους παίκτες του να εξαφανίσουν από το δωμάτιο όλες τις παράνομες ουσίες. Η εισαγγελική έρευνα απέδωσε καρπούς: ο Μπάιας είχε συναντήσει έναν σεσημασμένο φίλο του (Μπράιαν Τριμπλ) και μαζί πήγαν σε κακόφημη περιοχή διακίνησης ναρκωτικών. Πολύ αργότερα επέστρεψαν στο πανεπιστήμιο, όπου σνίφαρε τη σκόνη ενδεχομένως για πρώτη φορά στη ζωή του. Κι αυτό γιατί ο Μπάιας είχε περάσει κατά τη διάρκεια του Rookie Camp όλα τα ιατρικά τεστ στα οποία τον υπέβαλαν τρεις ομάδες, μεταξύ αυτών και οι Σέλτικς. «Ορκίζομαι στη ζωή μου πως ο Λεν δεν είχε ξαναπάρει ναρκωτικά στη ζωή του», εξομολογήθηκε ο κολεγιακός προπονητής στον συνάδελφό του στον πάγκο των Σέλτικς, Άουερμπαχ. Αλλά και ο καλύτερός του φίλος ξεκαθάρισε ότι ο κολλητός του ήταν διαχρονικά εναντίον των ναρκωτικών: «Λέγαμε πως αν ποτέ βρεθούμε σε παρέες που θα μας προτείνουν να πάρουμε ναρκωτικά, εμείς θα τους γυρνούσαμε επιδεικτικά την πλάτη». Ο Τριμπλ, που έκανε τη μοιραία κλήση για το ασθενοφόρο, κατηγορήθηκε για κατοχή ναρκωτικών και άλλα κακουργήματα, αν και αθωώθηκε τελικά τον Ιούνιο του 1987 σε μια από τις πλέον πολύκροτες δίκες της εποχής. Το 1990 ωστόσο, έπειτα από δύο χρόνια αστυνομικής έρευνας, ο Τριμπλ κατηγορήθηκε για εμπόριο ναρκωτικών και καταδικάστηκε σε κάθειρξη 10 ετών. Το 1988, το αμερικανικό Κονγκρέσο ψήφισε νέα και αυστηρότερη νομοθεσία κατά των ναρκωτικών που έμεινε γνωστή ως «Νόμος Λεν Μπάιας». Τέσσερις μέρες μετά τον θάνατο του Λεν, κάπου 11.000 κόσμου κατέκλυσαν την αίθουσα εκδηλώσεων του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ όπου τελέστηκε η κηδεία του αστέρα που δεν θα προλάβαινε να αποδείξει πόσο φοβερός ήταν. Εκεί είπε ο Άουερμπαχ πως τον παρακολουθούσε στενά εδώ και τρία χρόνια, δηλώνοντας ταυτόχρονα πως η Βοστόνη είχε να συγκλονιστεί τόσο από τη δολοφονία του Κένεντι! Στις 30 Ιουνίου, οι Σέλτικς τίμησαν τον αδικοχαμένο αστέρα τους χαρίζοντας στη μητέρα του τη φανέλα με το Νο 30 που δεν πρόλαβε ποτέ να φορέσει ο γιος της…

Η «κατάρα Μπάιας» και η αφύπνιση της κοινωνίας για την κοκαΐνη

O καλύτερος φόργουοντ της γενιάς του δεν έπαιξε ποτέ στην καλύτερη ομάδα του πλανήτη, αφήνοντας τους Κέλτες χωρίς σοβαρό αντικαταστάτη της μνημειώδους τριάδας τους (Μπερντ, ΜακΧέιλ και Πάρις). Ελλείψει ικανών αναπληρωματικών, κουβάλησαν στις πλάτες τους πάμπολλα λεπτά συμμετοχής στην επόμενη περίοδο, με τα σώματά τους να παραδίδουν τελικά και τους τραυματισμούς να προσυπογράφουν το πρόωρο τέλος της καριέρας τους (ειδικά των δύο πρώτων). Λένε συχνά ότι με τον θάνατο του Μπάιας πέθανε και ένα κομμάτι των Σέλτικς, που θα έκαναν περισσότερα από 20 χρόνια για να συνέλθουν. Ο προπονητής Άουερμπαχ αποσύρθηκε σταδιακά από το προσκήνιο και οι αναλυτές δεν έκρυβαν ότι ο θρύλος του πάγκου δεν άντεξε τον χαμό του φανταστικού παιδιού που παρακολουθούσε από τα γυμνασιακά του χρόνια να κυριαρχεί στα παρκέ. Ταυτοχρόνως, το σοκ που προκάλεσε ο θάνατος του Μπάιας φαινόταν να ξυπνά την αμερικανική κοινωνία από τον λήθαργο. Μέχρι τότε, όλοι πίστευαν ότι πρέπει κάποιος να πάρει υπερβολική δόση ναρκωτικών για να πεθάνει, όπως όμως απέδειξε τραγικά ο κολεγιακός σουπερστάρ, το μόνο που χρειαζόταν ήταν ένα μοιραίο σνιφάρισμα. «Ο θάνατός του αφύπνισε όλη τη χώρα», δήλωσε η μητέρα του αδικοχαμένου φόργουορντ: «Αν ζούσε ο Λεν, θα σας είχε διασκεδάσει. Αλλά ο θάνατός του έφερε ζωή στη χώρα». Κι ενώ κανείς δεν ξέρει τι καριέρα θα έκανε το ταλαντούχο φιντάνι, όλοι αναγνώριζαν πια ότι χωρίς τον θάνατό του κανένας δεν θα είχε συνειδητοποιήσει το κακό που κάνουν τα ναρκωτικά.

Ο θάνατος του Λεν σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά, καθώς τώρα η κοκαΐνη σκότωνε. Σκότωσε ακόμα και τον γυμνασμένο, υγιή και νεαρό Μπάιας, φαντάσου λοιπόν τι θα μπορούσε να κάνει στον καθημερινό άνθρωπο. Αν και η τραγική του ιστορία δεν τελειώνει εδώ: στις 5 Δεκεμβρίου 1990, ο αδερφός του Λεν, Τζέι Μπάιας, και επίσης μεγάλο ταλέντο στο μπάσκετ, πυροβολήθηκε στην πλάτη έξω από παρκινγκ εμπορικού κέντρου. Η μητέρα τους συνεχίζει να δίνει διαλέξεις κατά των ναρκωτικών και ο πατέρας τους είναι φλογερός κήρυκας υπέρ της απαγόρευσης της οπλοκατοχής… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr