Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ ανακοίνωσε μέσω twitter πως η συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας για το προσφυγικό έχει επιτευχθεί.
Now unanimous agreement between all EU HoSG and Turkey’s PM on EU-Turkey Statement
— Donald Tusk (@eucopresident) 18 Μαρτίου 2016
Σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο, Τουσκ έθεσε στο τραπέζι των «28» την αναθεωρημένη πρόταση συμφωνίας η οποία είναι αποτέλεσμα των εντατικών συνομιλιών που είχαν σήμερα το πρωί οι τρεις ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ο τούρκος πρωθυπουργός, Αχμέτ Νταβούτογλου, με τη γνωμοδότηση να υιοθετηθεί χωρίς αλλαγές. Στο τελευταίο αυτό σχέδιο εμπεριέχονται προτάσεις συμβιβασμού για τα τέσσερα αμφιλεγόμενα σημεία: -Σε σχέση με τις ενστάσεις τις Κύπρου για το άνοιγμα των κεφαλαίων, υπάρχει συμβιβασμός που ικανοποιεί σύμφωνα με την ίδια πηγή τόσο την Κύπρο όσο και την Τουρκία, για το άνοιγμα του κεφαλαίου 33 (προϋπολογισμός), το οποίο δεν έχει μπλοκαριστεί από την Κύπρο, εντός της ολλανδικής προεδρίας -Σε σχέση με την ημερομηνία εφαρμογής του σχεδίου επανεισδοχής/επανεγκατάστασης «ένας προς έναν» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προτείνεται να οριστεί η 20η Μαρτίου -Σε σχέση με τη νομιμότητα του εν λόγω σχεδίου, προτείνεται ότι θα είναι σε πλήρη συμφωνία με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, θα σέβεται δηλαδή την αρχή της ατομικής εξέτασης κάθε αίτησης ασύλου, ενώ στην τελική συμφωνία θα υπάρχει σαφής αναφορά στην αρχή μη επαναπροώθησης και στις μη συλλογικές επιστροφές -Σε σχέση με την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας για τους πρόσφυγες, στην τελική συμφωνία προτείνεται να μην υπάρχουν νέα ποσά αλλά σαφής αναφορά σε συγκεκριμένα έργα που μπορούν να επωφεληθούν από τα ήδη υπάρχοντα 3 δισ. μέσα στην εβδομάδα για ταχύτερη εκταμίευση. Αν ο αριθμός των επιστρεφόντων πλησιάσει αλλά δεν ξεπεράσει τις 72.000, τότε ο μηχανισμός θα πρέπει να αναθεωρηθεί. Αν ξεπεράσει τις 72.000 τότε ο μηχανισμός θα πρέπει να σταματήσει καθώς οι 72.000 αποτελούν οροφή. Η κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας Τους όρους βάσει των οποίων θα υπάρξει η συνεργασία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας προκειμένου να υπάρξει αναχαίτιση των παράνομων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, διευκρινίζει η κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Σε αυτήν την ανακοίνωση αναφέρονται τα ακόλουθα: «Σήμερα τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συναντήθηκαν με τον Τούρκο ομόλογό τους. Ήταν η τρίτη συνάντηση από τον Νοέμβριο του 2015, αφιερωμένη στην εμβάθυνση των σχέσεων Ε.Ε. – Τουρκίας αλλά και στην αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξέφρασαν τα βαθύτατα συλλυπητήριά τους στους πολίτες της Τουρκίας, αναφορικά με τις βομβιστικές επιθέσεις στην Άγκυρα την Κυριακή. Καταδίκασαν με τον πιο σαφή τρόπο αυτή τη στυγερή ενέργεια και τόνισαν ότι συνεχίζουν να στηρίζουν τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας σε όλες τις τις μορφές. Τουρκία και Ε.Ε. επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την εφαρμογή του κοινού πλαισίου που ενεργοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2015. Έχει καταγραφεί, ήδη, σημαντική πρόεδρος, συμπεριλαμβανομένου και του ανοίγματος της τουρκικής αγοράς εργασίας στους Σύρους που βρίσκονται υπό προσωρινό καθεστώς προστασίας, της εισαγωγής του καθεστώτος βίζας για τους Σύρους αλλά και άλλες εθνικότητες, την ενίσχυση της δραστηριότητας των τουρκικών λιμενικών και αστυνομικών αρχών και το μοίρασμα πληροφοριών. Επιπρόσθετα η Ε.Ε. έχει ξεκινήσει την παροχή των κεφαλαίων των τριών δισ. ευρώ, βάσει του σχεδίου Facility for Refugees στην Τουρκία, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν συγκεκριμένα projects, ενώ έχει υπάρξει πρόοδος αναφορικά με την απελευθέρωση του καθεστώτος της βίζας, ενώ αναφορικά με τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., το άνοιγμα του Κεφαλαίου 17 τον Δεκέμβριο. Στις 7 Μαρτίου 2016, επιπρόσθετα η Τουρκία συμφώνησε να δεχθεί την ταχύτατη επιστροφή όλων των μεταναστών που δεν υπόκεινται στους διεθνείς νόμους προστασίας και έχουν περάσει στην Ελλάδα από την Τουρκία, αλλά και να δεχθεί την επιστροφή όλων των παράνομων μεταναστών που πέρασαν μέσω των τουρκικών χωρικών υδάτων. Ε.Ε. και Τουρκία συμφώνησαν, επίσης, να συνεχίσουν να λαμβάνουν μέτρα ενάντια στους διακινητές των μεταναστών και καλωσορίζουν την παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Την ίδια ώρα Τουρκία και Ε.Ε. αναγνωρίζουν ότι υπάρχει ανάγκη για λήψη επιπλέον μέτρων. Προκειμένου να σπάσει το «επιχειρηματικό μοντέλο» των διακινητών και να προσφερθεί στους μετανάστες που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους μία εναλλακτική λύση, Ε.Ε. και Τουρκία αποφάσισαν να σταματήσουν την παράνομη μετανάστευση από την Τουρκία προς την Ε.Ε. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος συμφώνησαν στα ακόλουθα σημεία: 1. Όλοι οι παράνομοι μετανάστες που διασχίζουν την Τουρκία και φθάνουν στα ελληνικά νησιά από τις 20 Μαρτίου 2016 και μετά θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Αυτή η διαδικασία θα εφαρμοστεί με πλήρη σεβασμό των κανόνων της Ε.Ε. αλλά και των διεθνών κανόνων. Όλοι οι μετανάστες θα προστατευθούν βάσει των διεθνών στάνταρντ. Πρόκειται για ένα προσωρινό και έκτακτο μέτρο το οποίο είναι απαραίτητο για να διακοπεί η ανθρώπινη δυστυχία και να αποκατασταθεί η δημόσια τάξη. Οι μετανάστες που θα φθάνουν στα ελληνικά νησιά και καταθέτουν αίτηση για άσυλο θα εξετάζονται ατομικά από τις ελληνικές αρχές, με σεβασμό στο Διεθνές Καθεστώς Ασύλου και σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Όσοι μετανάστες δεν καταθέτουν αίτημα ασύλου ή αυτοί των οποίων οι αιτήσεις κρίθηκαν ακατάλληλες θα επιστρέφουν στην Τουρκία. Τουρκία και Ελλάδα, βοηθούμενες από τις ευρωπαϊκές αρχές και τις αρμόδιες υπηρεσίες, θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα και θα προχωρήσουν στις απαραίτητες διμερείς συμφωνίες. Σε αυτές περιλαμβάνεται η παρουσία Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά και Ελλήνων αξιωματούχων στην Τουρκία από τις 20 Μαρτίου 2016 και μετά, προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία και των κέντρων υποδοχής. Το κόστος της επιστροφής των παράνομων μεταναστών θα καλυφθεί από την Ε.Ε. 2. Για κάθε Σύριο που επιστρέφεται στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά θα υπάρξει ένας Σύριος που θα εγκατασταθεί στην Ε.Ε., βάσει των αντίστοιχων κανόνων του ΟΗΕ. Θα δημιουργηθεί ένας μηχανισμό, σε συνεργασία με την Κομισιόν, τις ευρωπαϊκές αρχές και άλλα κράτη-μέλη, αλλά και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η συμφωνία αυτή ξεκινά να λειτουργεί από την πρώτη ημέρα. Προτεραιότητα θα δοθεί στους μετανάστες που δεν έχουν προσπαθήσει στο παρελθόν να εισέλθουν παράνομα στην Ε.Ε. Από πλευράς Ε.Ε., θα υπάρξει μετεγκατάσταση προσφύγων, βάσει της συμφωνίας των κρατών-μελών στη Σύνοδο της 20ής Ιουνίου 2015, βάσει της οποίας είχαν δημιουργηθεί 18.000 «θέσεις» μετεγκατάστασης. Η μετεγκατάσταση θα αφορά επιπλέον 54.000 ανθρώπους. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καλωσόρισαν τη δέσμευση της Κομισιόν να εφαρμόσει τη συμφωνία μετεγκατάστασης που ελήφθη στις 22 Σεπτεμβρίου 2015. Εάν η όλη διαδικασία δεν κατορθώσει να έχει τα ζητούμενα αποτελέσματα ή εάν καλυφθεί ο αριθμός των θέσεων, τότε θα επανεξετασθεί. 3. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψει τη δημιουργία νέων οδών παράνομης εισόδου είτε δια ξηράς είτε δια θαλάσσης, ενώ θα συνεργαστεί με όλα τα γειτονικά κράτη-μέλη της Ε.Ε. προς αυτόν τον σκοπό. 4. Μόλις σταματήσει η παράνομη διακίνηση μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε. ή έστω μειωθεί σημαντικά θα ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα Voluntary Humanitarian Admission Scheme (σ.σ.: το πρόγραμμα εθελοντικής μετεγκατάστασης). Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα συμμετάσχουν στο παραπάνω πρόγραμμα σε εθελοντική βάση. 5. Η εκπλήρωση του όρου απελευθέρωσης της βίζας θα εξετασθεί από κάθε κράτος-μέλος, με έως τα τέλη Ιουνίου 2016 και εφόσον η Τουρκία έχει καλύψει όλα τα προαπαιτούμενα. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να καλύψει τα προαπαιτούμενα που έχουν απομείνει. 6. Η Ε.Ε. σε στενή συνεργασία με την Τουρκία θα επιταχύνει τη διαδικασία χορήγησης των τριών δισ. ευρώ προς την Τουρκία, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η προσπάθεια παροχής βοήθειας σε όσους έχουν ανάγκη και αυτό θα γίνει πριν από τα τέλη Μαρτίου. Θα πρέπει να υπάρξει η δημιουργία μίας πρώτης σειράς υποδομών για τους πρόσφυγες στους τομείς υγείας, εκπαίδευσης, υποδομών, τροφής και άλλων θεμάτων που αφορούν την ποιότητα ζωής και μάλιστα σε διάστημα μίας εβδομάδας. Μόλις όλα τα παραπάνω ολοκληρωθούν με ορθό τρόπο η Ε.Ε. θα απελευθερώσει επιπλέον τρία δισ. ευρώ έως το τέλος του 2018. 7. Ε.Ε. και Τουρκία καλωσορίζουν την εργασία που γίνεται για τη δημιουργία Καθεστώτος Άρσης Δασμών. 8. Ε.Ε. και Τουρκία επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για ενεργοποίηση των διαδικασιών ένταξης, βάσει του κοινού ανακοινωθέντος τον Νοέμβριο του 2015. Καλωσόρισαν το άνοιγμα του Κεφαλαίου 17 στις 14 Δεκεμβρίου 2016 και αποφάσισαν, ως επόμενο βήμα, να ανοίξουν τις διαδικασίες για το Κεφάλαιο 33 κατά τη διάρκεια της ολλανδικής προεδρίας. Καλωσόρισαν την απόφαση της Κομισιόν να καταθέσει πρόταση γι’ αυτόν τον σκοπό εντός του Απριλίου. Έχει ξεκινήσει προπαρασκευαστική διαδικασία για άλλα Κεφάλαια. 9. Η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της θα εργαστούν με την Τουρκία σε οποιαδήποτε ενέργεια θα βοηθήσει στη βελτίωση των συνθηκών ζωής στη Συρία κυρίως σε περιοχές που βρίσκονται κοντά στα τουρκικά σύνορα, κάτι που θα επιτρέψει στους τοπικούς πληθυσμούς αλλά και στους πρόσφυγες να ζήσουν σε ασφαλείς περιοχές. Όλα τα παραπάνω θα ξεκινήσουν παράλληλα και θα παρακολουθούνται σε μηνιαία βάση». Μέρκελ: Η Ευρώπη θα τα καταφέρει «Η Ευρώπη θα τα καταφέρει και αυτό είναι το πρώτο μήνυμα που βγαίνει από τη Σύνοδο Κορυφής. Κοινή απόφαση μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας που έχει στόχο της αντιμετώπιση της πρωτοφανούς κρίσης. Αυτά που είχαμε ήδη συμφωνήσει τον Οκτώβριο του 2015 θεωρώ πως βοηθούν στην επίλυση της κρίσης. Θα βοηθήσει την κατάσταση στην Ειδομένη» τόνισε σε συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ. Παράλληλα, σημείωσε πως: «Η συμφωνία αυτή βοηθάει και στην αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων. Δεν πρέπει να έχουμε βέβαια ουτοπίες και να πιστεύουμε πως αυτά που συμφωνήσαμε σήμερα είναι αρκετά. Υπάρχουν ακόμα πολλά πράγματα να γίνουν. Αυτό βέβαια δεν αλλάζει κάτι στα όσα συμφωνήθηκαν σήμερα. Ευχαριστώ τον Ντόναλτ Τουσκ αλλά και τον τούρκο πρωθυπουργό» και συμπλήρωσε: «Κάναμε ένα μεγάλο βήμα μπροστά σε σχέση με την προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής. Συμφωνήσαμε να καταπολεμήσουμε μαζί με την Τουρκία τη δράση των κυκλωμάτων διακίνησης μεταναστών. Με αυτά που συμφωνήσαμε πιστεύουμε πως πραγματικά θα καταφέρουμε ένα ακόμα χτύπημα στα κυκλώματα αυτά έτσι ώστε και να εμποδίσουμε την παράνομη είσοδο στην ΕΕ αλλά και να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής όσων ήδη έχουν περάσει». Νταβούτογλου: Δεν υπάρχει μέλλον στην ΕΕ χωρίς την Τουρκία και αντιστρόφως «Σήμερα έχουμε στην Τουρκία την επέτειο από τη μάχη της Καλλίπολης και θα ήθελα να εκφράσω τον έπαινό μου για όλους τους μάρτυρες που έπεσαν», είπε αρχικά ο κ. Νταβούτογλου και κατόπιν επισήμανε ότι «υπήρξε συμφωνία Τουρκίας-ΕΕ». «Επιβεβαιώθηκε ότι Ε.Ε. και Τουρκία έχουν το ίδιο μέλλον. Συμφωνήσαμε να συζητήσουμε για το θέμα της ένταξης της Τουρκίας, αλλά και τη συριακή κρίση. Το θέμα δεν αφορά μόνο τη διαχείριση της κρίσης, αλλά και να μοιραζόμαστε το ίδιο όραμα και να έχουμε τον ίδιο στόχο. Η συμφωνία έχει ανθρωπιστική διάσταση γιατί στόχος είναι να λάβουμε δράση ώστε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα των παιδιών, των νέων ανθρώπων. Για να αποθαρρύνουμε τους διακινητές και να ενθαρρύνουμε τη νόμιμη μετακίνηση, θα πρέπει να υπάρχει εξισορροπημένη αντιμετώπιση όσων εισέρχονται παρανόμως στα νησιά του Αιγαίου. Για να υπάρχει όμως επιστροφή στην Τουρκία θα πρέπει η ΕΕ να υποδεχτεί τον ίδιο αριθμό ανθρώπων στο ευρωπαϊκό έδαφος. Το κόστος και τα βάρη θα πρέπει να επιμερίζονται δικαίως», υπογράμμισε ο κ. Νταβούτογλου. Αναφερόμενος στα 3 δισ. ευρώ που θα δώσει η ΕΕ στην Τουρκία, ο τούρκος πρωθυπουργός σημείωσε πως στη Σύνοδο «καθορίστηκαν συγκεκριμένα σχέδια και πρότζεκτ και τις επόμενες εβδομάδες και θα αρχίσουν να καταβάλλονται τα 3 δισ. ευρώ. Είναι σημαντικό να πούμε ότι τα λεφτά αυτά δεν θα δοθούν στην Τουρκία, αλλά θα δοθούν για το καλό των σύρων προσφύγων και η Τουρκία θα φροντίσει για τη διαχείριση αυτών των ποσών. Ως το 2018 θα υπάρξει καταβολή άλλων τριών δισ. ευρώ». Όσον αφορά τη βίζα, ο κ. Νταβούτογλου είπε ότι «από τις 72 προϋποθέσεις η Τουρκία έχει καλύψει τις περισσότερες και μέχρι τον Ιούνιο θα έχει καλύψει τις υπόλοιπες». «Τα όργανα της Ευρώπης θα πρέπει να κάνουν με τη σειρά τους τα βήματα που απαιτούνται. Αποφασίσαμε να ανοίξουμε το Κεφάλαιο 33 και να επιταχυνθεί το άνοιγμα κι άλλων Κεφαλαίων» είπε. «Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει μέλλον στην Τουρκία χωρίς την ΕΕ και αντιστρόφως δεν υπάρχει μέλλον στην ΕΕ χωρίς την Τουρκία», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Νταβούτογλου, και ακολούθως ζήτησε την αλληλεγγύη της Ευρώπης για το θέμα της τρομοκρατίας.