Το μυστηριώδες «χειρόγραφο Βόινιχ», ένα κείμενο αγνώστου συγγραφέα, γραμμένο σε μια ακατανόητη γλώσσα, έχει χαρακτηριστεί «το βιβλίο που κανείς δεν μπορεί να διαβάσει».

Ανακαλύφθηκε στην Ιταλία από τον έμπορο παλαιών βιβλίων Βίλντριχ Βόινιχ, από τον οποίο πήρε το όνομά του, και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων εικόνες άγνωστων φυτών, γυμνών γυναικών και περίεργα αστρονομικά διαγράμματα.

Έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών, μέχρι και κρυπτογράφων, που προσπαθούν χωρίς επιτυχία, εδώ και χρόνια, να «σπάσουν» τους κώδικές του, που πιθανώς αφορούν αλχημικά μυστικά.

Τώρα, για πρώτη φορά, μια ομάδα Αμερικανών επιστημόνων, με επικεφαλής τον χημικό και ανθρωπολόγο, Γκρεγκ Χότζινς, βοηθό καθηγητή του Τμήματος Φυσικής του πανεπιστημίου της Αριζόνα, κατάφεραν να χρονολογήσουν με ακρίβεια το χειρόγραφο, χρησιμοποιώντας την μέθοδο του άνθρακα-14. Συμπέραναν ότι δημιουργήθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα, περίπου 100 χρόνια παλαιότερα από ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι περισσότεροι ερευνητές, μια χρονολογία που έρχεται να ανατρέψει διάφορες ιστορικές θεωρίες σχετικά με την προέλευση και τους διαδοχικούς κατόχους του μυστηριώδους χειρογράφου.

Το κείμενο περιέχει τελείως «εξωτικούς» χαρακτήρες, που μερικές φορές μοιάζουν με λατινικά γράμματα, αλλά στην πλειονότητά τους δεν θυμίζουν τίποτε που να έχει γραφεί στη Γη. Παρά τις πιο εξεζητημένες στατιστικές αναλύσεις των γραμμάτων, δεν έχει βγει κανένα νόημα μέχρι στιγμής.

Το χειρόγραφο, που σήμερα φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη σπανίων βιβλίων και χειρογράφων του πανεπιστημίου Γέηλ στις ΗΠΑ, ανακαλύφθηκε το 1912, στη βίλα Μοντραγκόνε, κοντά στη Ρώμη. Ο Βόινιχ αποφάσισε να αφιερώσει τα υπόλοιπα 18 χρόνια της ζωής του για να βρει το μυστικό του χειρογράφου, αλλά εις μάτην.

Η ακριβής χρονολόγηση κατέστη δυνατή χάρη στο ραδιο-ισότοπο του άνθρακα-14. Ο άνθρακας-14 είναι μια σπάνια μορφή άνθρακα, που υπάρχει στο διοξείδιο του άνθρακα της γήινης ατμόσφαιρας, σε αναλογία μόλις ένα άτομο ανά 1 τρισεκατομμύριο άτομα άλλων πιο σταθερών και μη ραδιενεργών ισοτόπων άνθρακα, κυρίως του άνθρακα-12. Τα φυτά απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα συνεχώς και έτσι συσσωρεύουν στους ιστούς τους μικρές ποσότητες άνθρακα-14. Τα ζώα τρώνε τα φυτά και, με τη σειρά τους, «αποθηκεύουν» κι αυτά άνθρακα-14.

Όταν ένα ζώο ή φυτό πεθαίνει, τότε το επίπεδο του άνθρακα-14 μειώνεται με ένα σταθερό ρυθμό στο πέρασμα του χρόνου κι έτσι δημιουργείται ένα «ρολόι», που βοηθά στην χρονολόγηση ενός υπολείμματος, το οποίο προέρχεται από ζώα ή φυτά, στη συγκεκριμένη περίπτωση των σελίδων του χειρογράφου Βόινιχ, που προέρχονται από δέρμα ζώων.

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Αριζόνα πήραν, μετά από τη σχετική έγκριση της βιβλιοθήκης του πανεπιστημίου Γέηλ, τέσσερα δείγματα από αντίστοιχες σελίδες του χειρογράφου, το κάθε ένα διαστάσεων ένα επί έξι χιλιοστά. Τα δείγματα αυτά κάηκαν στο εργαστήριο, ώστε να αφαιρεθούν άλλα υλικά και να μείνει μόνο ο άνθρακας που περιεχόταν σε αυτά.