Τυπικά, μαύρη κωμωδία χαρακτηρίζεται μια ταινία που παίρνει ένα αμφιλεγόμενο, «δύσκολο» και «βαρύ» θέμα και το χειρίζεται με κωμικό τρόπο.
Τα αστεία προκύπτουν μέσα από την τραγικότητα της κατάστασης, με την πλοκή να υπερβαίνει συνήθως τα αποδεκτά κοινωνικά όρια και να επιζητεί συχνά να σοκάρει το κοινό με την απροσδόκητη χιουμοριστική επένδυση των «σοβαρών» θεμάτων που θίγει το φιλμ.
Όταν λοιπόν το μακάβριο, το τραγικό, το «σκοτεινό» και το γκροτέσκο μάς κάνουν να γελάμε με την καρδιά μας, έχουμε μπροστά μας μια αρχετυπική μαύρη κωμωδία.
Κι όταν μιλάμε για ξεκαρδιστικές μαύρες κωμωδίες, μας έρχονται στον νου ταινίες όπως…
Very Bad Things – 1998
Η μαύρη κωμωδία του Peter Berg ξεκινά με τον θάνατο μιας ιερόδουλης σε bachelor πάρτι του Λας Βέγκας και η πλοκή γρήγορα κλιμακώνεται σε ακόμα χειρότερες καταστάσεις. Η Κάμερον Ντίαζ και ο Κρίστιαν Σλέιτερ αναλαμβάνουν να μας χαρίσουν μαύρο γέλιο και τα καταφέρνουν ιδιαίτερα καλά. Πρόκειται μάλιστα για μια ταινία που παίζει τον ρόλο της μαύρης κωμωδίας ιδανικά, με τους μισούς σινεφίλ να τη λατρεύουν και τους άλλους μισούς να τη μισούν, όπως θα πρόσταζε άλλωστε και το ίδιο το κινηματογραφικό είδος…
The Royal Tenenbaums – 2001
Ο Γουές Άντερσον ανατρέπει τις παραδεδομένες νόρμες της μαύρης κωμωδίας και πολύ καλά κάνει! Η «μαυρίλα» του χιούμορ δεν προκύπτει εδώ ως αποτέλεσμα φόνου ή άλλου μακάβριου γεγονότος -που καθορίζει συνήθως τη μαύρη κωμωδία-, αλλά ακολουθεί μια τελείως διαφορετική στρατηγική: παίρνει μια μεγάλη και ακραία δυσλειτουργική οικογένεια, γεμάτη από υιοθετημένα τέκνα, παιδιά-θαύματα και έναν πατέρα βγαλμένο από άλλο ανέκδοτο, και τους βάζει όλους μαζί παρακολουθώντας δόλια τι θα συμβεί. Το γκροτέσκο κρύβεται κάτω από τη λεπτότητα, με το αστείο και το τραγικό να μπλέκονται ιδανικά μέσα από υπαινιγμούς και πράγματα που δεν λέγονται…
Igby Goes Down – 2002
Η ιδιαίτερη ταινία παρακολουθεί τη ζωή του Igby, ενός εφήβου που αποφασίζει να τα βάλει με όλους και με όλα μέσα στη συντηρητική και ζάμπλουτη οικογένειά του. Το αποτέλεσμα δεν είναι άλλο από μια σειρά αναποδιών, με τη «μαυρίλα» να μην προκύπτει μόνο από έναν χαρακτήρα, αλλά από το σύνολο σχεδόν του καστ, διεκδικώντας στην πορεία ελπίδες, φιλίες, ακόμα και ζωές τελικά. Παρά το «μαύρο» φόντο βέβαια το φιλμ είναι εξωφρενικά αστείο, την ίδια στιγμή που είναι και βαθύτατα μελαγχολικό, με τη συνταγή να ξεφουρνίζει μια καλοστημένη μαύρη κωμωδία…
Harold & Maude – 1971
Η διαχρονική μαύρη κωμωδία δεν έχει εμφανίσει ακόμα ρυτίδα από τον χρόνο, και πώς θα μπορούσε άλλωστε; Ο Harold είναι πλούσιος και «κολλημένος» με τον θάνατο και τα νιάτα, την ίδια στιγμή που η Maude είναι μια ζωηρή εβδομηντάρα, με τους δυο τους να έχουν κάτι κοινό: πηγαίνουν σε κηδείες από χόμπι! Το περίεργο σκηνικό είναι λες και εκρήγνυται στην οθόνη, με την κλασική μαύρη κωμωδία να παραμένει αρχετυπική του είδους…
Barton Fink – 1991
Η φανταστική ταινία των αδελφών Κοέν, που παρωδεί ιδανικά τον πλαστό κόσμο του Χόλιγουντ, δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Ο Barton Fink είναι ένας επιτυχημένος θεατρικός συγγραφέας της Νέας Υόρκης που μετακομίζει στο Χόλιγουντ για να γίνει σεναριογράφος σε ταινίες «ποιότητας» υποτίθεται, του αναθέτουν ωστόσο τη συγγραφή μιας ταινίας δράσης. Το «σκοτεινό» προκύπτει από τα πάντα, αν και τίθεται στο περιθώριο της πλοκής: από τον ναζιστή και serial killer γείτονα μέχρι και τους δύο τρελαμένους ντετέκτιβ, ο κόσμος του φιλμ είναι λεπτεπίλεπτα καυστικός…
Four Rooms – 1995
Τα «Τέσσερα Δωμάτια» θα μπορούσαμε να τα δούμε ως σπουδή στις τεχνικές της μαύρης κωμωδίας. Λίγοι άνθρωποι έχουν ζήσει μια τόσο τρομερή και φριχτή νύχτα όσο ο συμπαθής γκρουμ του ξενοδοχείου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, κι όμως η ταινία καταφέρνει να ισορροπήσει και να παραμείνει αστεία! Από κομμένα δάχτυλα και νεκρές πόρνες μέχρι και σαλεμένους πιστολάδες, το γέλιο βγαίνει αβίαστα από καταστάσεις που υπό άλλες συνθήκες δεν θα ήταν καθόλου -μα καθόλου- αστείες. Έχουμε μπροστά μας μια υπέροχη μαύρη κωμωδία που κοσμεί το είδος…
Ravenous – 1999
Μια βαθύτατα ιδιοσυγκρασιακή μαύρη κωμωδία, κι αυτό γιατί πολλοί ισχυρίζονται ότι δεν είναι καν κωμωδία (ή δεν φτιάχτηκε τουλάχιστον ως κωμωδία)! Κι όμως, η μείξη της μουσικής, η αντιπαράθεση των σκηνών και το περίεργο χιούμορ στις σκοτεινές επίμαχες στιγμές την κάνουν υπόδειγμα μαύρης κωμωδίας. Πόσο εύκολο είναι εξάλλου να βγάλουν γέλιο σκηνές κανιβαλισμού και φόνου; Πρόκειται για το απόλυτο άκρο που μπορεί να αγγίξει η μαύρη κωμωδία, με την νταρκιά να παραείναι ακραία και το χιούμορ όσο πιο διεστραμμένο παίρνει, ακόμα και για τα στάνταρντ του είδους…
Big Nothing – 2006
Μπορεί να γελάσει κανείς με έναν άνθρωπο που ο εγκέφαλος του «σβήνει» σιγά-σιγά; Μπορεί και παραμπορεί, αν η ταινία διατηρήσει ίσες δόσεις χιούμορ και ανατριχίλας. Κι αυτό ακριβώς συμβαίνει εδώ, με τον εκπληκτικό ρυθμό του φιλμ να κρατά το κοινό καθηλωμένο και να προκαλεί αβίαστα το γέλιο παρά τις θλιβερές στιγμές που περνά ο ήρωας. Μια δαιμόνια μαύρη κωμωδία και ένα καλά κρυμμένο κινηματογραφικό διαμάντι…
Dr Strangelove – 1964
Η κλασική μαύρη κωμωδία του σπουδαίου Στάνλεϊ Κιούμπρικ λειτουργεί ως διαφήμιση για το είδος. Πώς αλλιώς να τη χαρακτηρίσεις όταν καταφέρνει και σου προκαλεί γέλιο μέχρι δακρύων παρά το γεγονός ότι ο πυρηνικός όλεθρος είναι προ των πυλών; Ο Πίτερ Σέλερς δίνει ρέστα και μια σειρά από αξέχαστες ερμηνείες, καθώς πλαισιώνεται από περίεργους ανθρώπους, ακόμα πιο περίεργη λογική και μαεστρικές «σκοτεινές» σκηνές που κάνουν το ασπρόμαυρο αυτό φιλμ μια από τις κορυφαίες μαύρες κωμωδίες όλων των εποχών…
Fargo – 1996
Το «Fargo» δεν είναι μόνο μια από τις καλύτερες μαύρες κωμωδίες που έγιναν ποτέ, αλλά πιθανότατα και μια από τις κορυφαίες κινηματογραφικές στιγμές! Από την αρχή της ταινίας σού υποβάλλεται η αίσθηση ότι όλα θα πάνε στραβά -και πολύ σωστά!-, με το χαμόγελο να κρύβεται εκεί που πραγματικά δεν το περιμένεις: δύο απαγωγείς, ένας ψυχωτικός, μια εγκυμονούσα αστυνομικός, ένας απάνθρωπος πεθερός και ένας φουκαράς πωλητής μεταχειρισμένων αυτοκινήτων στήνουν το ιδανικό σκηνικό για να ξεδιπλωθεί η μαύρη κωμωδία σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια, με το ιδιαίτερο χιούμορ να πηγάζει από τα μικρά πράγματα και τους πνευματώδεις υπαινιγμούς, όπως αυτοί αντιδιαστέλλονται με τη δράση των ψυχοπαθών, των απαγωγέων και των δολοφόνων! Το φιλμ είναι μια κατηγορία από μόνο του, μια μαύρη κωμωδία που όμοιά της σπάνια έχουμε τη δυνατότητα να απολαύσουμε στη σκοτεινή αίθουσα…
Εκτός συναγωνισμού: The Big Lebowski – 1998
Μια λίστα με μαύρες κωμωδίες χωρίς τον «Μεγάλο Λεμπόφσκι» των αδελφών Κοέν θα ήταν απλή παρωδία του εαυτού της! Ο τεμπελχανάς Jeffrey «The Dude» Lebowski πιάνεται από παρεξήγηση στα δίχτυα της μαφίας, με μια σειρά από ξεκαρδιστικά περιστατικά και «μαύρες» καταστάσεις να κρατούν ιδανική ισορροπία. Επιτομή της μαύρης κωμωδίας, είναι το τέλειο μείγμα των χαρακτηριστικών που καθιστούν μια κωμωδία «μαύρη», με το παγκόσμιο κοινό να αναγνωρίζει τη μεγαλειότητά της και να την τιμά όπως λίγες ταινίες. Πόσα φιλμ ξέρετε άλλωστε που έχουν πυροδοτήσει θρησκείες και φιλοσοφίες ζωής (Dudeism);
