Οι περισσότεροι άνθρωποι μιλούν στον εαυτό τους σε κάποιο βαθμό, αν και μπορεί να μην έχουν πάντα επίγνωση ότι το κάνουν. O εσωτερικός διάλογος μπορεί να περιλαμβάνει τόσο θετικό όσο και αρνητικό διάλογο. Κάποιες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να βελτιώσει τον συλλογισμό και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, και να ενισχύσει το κίνητρο για δράση.

Αν και η συνομιλία με τον εαυτό μας είναι φυσιολογική στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν γίνεται σε ακραίο βαθμό και φτάνει στα άκρα, μπορεί επίσης να είναι ένδειξη ψυχικής διαταραχής. Αυτό συμβαίνει επειδή ο εσωτερικός διάλογος τείνει να αυξάνεται με την μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση. Πάντως έρευνες δείχνουν ότι ο καλύτερος δείκτης της ψυχικής υγείας δεν είναι το πόσο συχνά μιλά κανείς στον εαυτό του, αλλά το τι λέει.

Γιατί οι άνθρωποι μιλάνε με τον εαυτό τους;

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι μιλάμε στον εαυτό μας, δεν υπάρχουν αρκετές έρευνες που να έχουν εστιάσει στο γιατί το κάνουμε. Πάντως, κάποιοι ειδικοί έχουν διαπιστώσει ότι ο εσωτερικός διάλογος τείνει να είναι πιο συνηθισμένος σε άτομα που μεγάλωσαν ως μοναχοπαίδια. Άτομα που είχαν κάποιον φανταστικό φίλο στην παιδική τους ηλικία αναφέρουν επίσης περισσότερο εσωτερικό διάλογο ως ενήλικες. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι άτομα που είναι πιο δημιουργικά, που έχουν πιο ενεργή φαντασία και που είναι πιο συναισθηματικά, μπορεί να είναι πιο πιθανό να μιλούν με τον εαυτό τους.

Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να μιλούν με τον εαυτό τους για να βρουν τη λύση σε ένα πρόβλημα, να μειώσουν το άγχος πριν από μια μεγάλη παρουσίαση ή να βελτιώσουν την απόδοσή τους στη δουλειά, στο σχολείο ή στον αθλητισμό. Πρόκειται για τον αποκαλούμενο θετικό εσωτερικό διάλογο. Οι άνθρωποι που συνομιλούν σε θετικό πλαίσιο με τον εαυτό τους μπορεί να αντιμετωπίζουν με επιτυχία προκλήσεις και να έχουν καλύτερα αποτελέσματα.

Μπορεί επίσης να συμβαίνει όταν κάποιος είναι απομονωμένος ή νιώθει μόνος. Μελέτη έδειξε ότι οι μοναχικοί άνθρωποι έχουν πολύ έντονη την ανάγκη επικοινωνίας, γι’ αυτό και τείνουν να μιλούν περισσότερο με τον εαυτό τους. Με αυτόν τον τρόπο, ικανοποιούν μια ανάγκη που δεν καλύπτεται μέσω άλλων κοινωνικών αλληλεπιδράσεων ή φιλίας.

Ωστόσο, οι μοναχικοί άνθρωποι μπορεί να είναι και περισσότερο επικριτικοί με τον εαυτό τους. Ο αρνητικός εσωτερικός διάλογος μπορεί να είναι επιβαρυντικός για την υγεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης καταστάσεων όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, η αγχώδης διαταραχή ή η σχιζοφρένεια.

Οι ευεργετικές πλευρές της συνομιλίας με τον εαυτό μας

Η συνομιλία με τον εαυτό σας μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο – ειδικά αν το χρησιμοποιείτε για να επιτύχετε στόχους, να επεξεργαστείτε δύσκολες καταστάσεις ή να βελτιώσετε την απόδοσή σας. Έρευνα έδειξε ότι ο θετικός εσωτερικός διάλογος ενίσχυσε την απόδοση των παιδιών στα μαθήματά τους, ειδικά όταν αμφισβητούσαν τις δεξιότητές τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν τα παιδιά επαναλάμβαναν θετικές δηλώσεις στον εαυτό τους και δήλωναν ότι θα καταβάλουν την καλύτερη δυνατή προσπάθεια, είχε ως αποτέλεσμα να αποδυναμώνονται οι αρνητικές σκέψεις, σε βαθμό που δεν μπορούσαν να επηρεάσουν την απόδοση και τα παιδιά να σημειώνουν καλύτερες επιδόσεις.

Μια άλλη μελέτη κατέληξε σε παρόμοιες διαπιστώσεις. Οι ερευνητές παρατήρησαν ανθρώπους που εκτελούσαν ένα συγκεκριμένο καθήκον και βρήκαν ότι εκείνοι που διάβαζαν δυνατά τις οδηγίες ή μιλούσαν με τον εαυτό τους είχαν καλύτερη κατανόηση και πιο θετικά αποτελέσματα.

Ο θετικός εσωτερικός διάλογος έχει έντονο το ενθαρρυντικό στοιχείο και μπορεί να βοηθήσει και να βελτιώσει την προσοχή σας, να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και την επίλυση προβλημάτων.

Μπορεί επίσης να φανεί βοηθητικό σε αθλητές. Σε μετα-ανάλυση μελετών, ερευνητές παρατήρησαν ότι η συνομιλία με τον εαυτό σας μπορεί να βοηθήσει στην εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, στη βελτίωση της απόδοσης, ειδικά σε εργασίες που απαιτούν ακρίβεια και προσοχή, αντοχή και δύναμη. Ακόμα και σε απαιτητικά αθλήματα όπως το τρέξιμο, η ποδηλασία ή η κολύμβηση – ο εσωτερικός διάλογος αποδεικνύεται εξαιρετικά ωφέλιμος.

Από την άλλη πλευρά, μέσα από τον αρνητικό εσωτερικό διάλογο, επιβεβαιώνονται και ενισχύονται αρνητικές σκέψεις ή πεποιθήσεις για τον εαυτό σας. Αν λοιπόν επικεντρωθείτε στους φόβους, τις ανησυχίες, τα λάθη ή τις αποτυχίες σας, αυτό μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία και την ευεξία σας, ειδικά αν είστε ιδιαίτερα αυστηροί ή απαξιωτικοί με τον εαυτό σας.

Η συνεργασία με κάποιον ειδικό της ψυχικής υγείας μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε στο πώς να αντικαθιστάτε τον αρνητικό εσωτερικό διάλογο ή τις αυτοκαταστροφικές πεποιθήσεις σας με πιο θετικές δηλώσεις και αντιλήψεις.

Πώς να διαχειριστείτε τον εσωτερικό διάλογο

Απευθυνθείτε στον εαυτό σας σε δεύτερο πρόσωπο. Για παράδειγμα, αντί να λέτε «Μπορώ να το κάνω» μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό να πείτε «Μπορείς να το κάνεις». Αυτό έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το στρες και το άγχος, δημιουργώντας μια απόσταση από την πρόκληση ή το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε.

Δοκιμάστε τη γνωσιακή αναδόμηση. Η γνωσιακή αναδόμηση σας επιτρέπει να αναδιατυπώσετε αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις σε πιο θετικές. Για παράδειγμα, αντί να λέτε «Είμαι αποτυχημένος», μπορείτε να πείτε: «Μπορεί να έκανα λάθη, αλλά είμαι βέβαιος ότι θα πετύχω την επόμενη φορά».

Εστιάστε στην ευγνωμοσύνη. Το να μιλάτε με τον εαυτό σας για τα πράγματα που εκτιμάτε ή για τα οποία είστε ευγνώμονες μπορεί να μετατοπίσει την προσοχή σας από αρνητικά συναισθήματα και καταστάσεις. Η εστίαση στην ευγνωμοσύνη μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αναπτύξετε ανθεκτικότητα και να βελτιώσετε συνολικά τον εσωτερικό διάλογο. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι το να εκφράζετε ευγνωμοσύνη, είναι μια μορφή ενσυνειδητότητας που βοηθά να μειωθούν οι ενοχλητικές σκέψεις.

Χρησιμοποιήστε τεχνικές ενσυνειδητότητας. Σας βοηθούν να βιώνετε το τώρα και να μην πέφτετε στην παγίδα να αναρωτιέστε για το τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά στο παρελθόν. Οι τεχνικές αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν ασκήσεις αναπνοής, τεχνικές γείωσης ή ακόμα και γιόγκα.

Αναγνωρίστε τον αρνητικό εσωτερικό διάλογο. Αποδεχτείτε την ύπαρξή του, αναγνωρίστε τον και μετά αγνοήστε τον. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να ελέγξετε την αρνητική αυτο-ομιλία και να μην επιτρέψετε να σας αποσταθεροποιήσει ή να επηρεάσει τη σκέψη σας.

Πότε χρειάζεστε βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας

Αν παρατηρήσετε ότι ο εσωτερικός διάλογος γίνεται υπερβολικός ή συνεχίζει να έχει σταθερά αρνητικό περιεχόμενο, μπορεί να είναι καλό να ζητήσετε ψυχολογική υποστήριξη. Ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στο να αναγνωρίσετε τι προκαλεί την αρνητική αυτο-ομιλία και να αναπτύξετε στρατηγικές για να τη διαχειριστείτε, ειδικά αν επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή σας ζωή ή την αυτοπεποίθησή σας, είναι σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια. Η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας μπορεί να είναι ένα κρίσιμο βήμα προς τη βελτίωση της ευημερίας σας.