Γιατί κάποιοι άνδρες εκσπερματώνουν γρήγορα και κάποιοι άλλοι όχι; Ποια είναι η ψυχολογία και η προσωπικότητα του άνδρα με πρόωρη εκσπερμάτιση; Η πρόωρη εκσπερμάτιση υπάγεται στο φάσμα των διαταραχών του οργασμού και αποτελεί τη συχνότερη σεξουαλική δυσλειτουργία αφού απασχολεί το 1/3 του ανδρικού πληθυσμού.

Γράφει ο Θάνος Ασκητής

Ο ορισμός της πρόωρης εκσπερμάτισης είναι σύνθετος και περιλαμβάνει πολλούς παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη από τον ειδικό προκειμένου να δοθεί η διάγνωση.

Ως πρόωρη εκσπερμάτιση έχει οριστεί η μη ικανότητα του βουλητικού ελέγχου της εκσπερμάτισης, με αποτέλεσμα ο άνδρας να κορυφώνει, με ελάχιστο ερεθισμό, πριν, κατά τη διάρκεια ή λίγο μετά τη διείσδυση του πέους στο γυναικείο κόλπο και κυρίως χωρίς ο ίδιος να το επιθυμεί ή να μπορεί να το ελέγξει.

Επιπλέον κριτήριο αποτελεί η σύντροφος του άνδρα να μην έχει οργασμό στις μισές φορές που έρχονται σε συνεύρεση, εφόσον βέβαια εκείνη δεν έχει κάποιο πρόβλημα. Σε όλες τις περιπτώσεις πρέπει να συνυπολογίζονται παράγοντες όπως η ηλικία του άνδρα, η διάρκεια της σχέσης, και η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών, αφού όσο μικρότερος και πιο άπειρος είναι ο άνδρας, καθώς και στις αρχές μιας νέας σεξουαλικής σχέσης είναι πιθανό να εκσπερματίζει γρηγορότερα.

Η ακριβής παθοφυσιολογία της πρόωρης εκσπερμάτισης παραμένει ακαθόριστη παρόλο που υπάρχουν ενδείξεις για συμμετοχή του οργανικού παράγοντα στην αιτιολογία της.

Οι ακριβείς βιολογικοί μηχανισμοί που οδηγούν στο πρόβλημα δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστοί. Η συνεισφορά τους όμως φαίνεται περισσότερο σημαντική σε σχέση με παλαιότερα. Είναι επίσης δύσκολο να διαχωριστεί από τον ψυχολογικό παράγοντα, ο οποίος είναι υπαρκτός είτε είναι εκλυτικός παράγοντας είτε απλά επιβαρυντικός του προβλήματος.

Οι οργανικοί παράγοντες που έχουν συνδεθεί περισσότερο με το πρόβλημα είναι η προστατίτιδα, ο βραχύς χαλινός, κακώσεις του νωτιαίου μυελού, ο διαβήτης καθώς και τελευταίες έρευνες ενοχοποιούν παθήσεις του θυρεοειδούς και κυρίως τον υπερθυρεοειδισμό.

Το πιο πιθανό είναι στο μέλλον να γίνει διαχωρισμός διαφόρων τύπων πρόωρης εκσπερμάτισης ανάλογα με το οργανικό και ψυχολογικό υπόβαθρό τους. Παρ’ όλες τις ενδείξεις για υποψία οργανικού υπόβαθρου για την πρόωρη εκσπερμάτιση τα αίτια κατά κύριο λόγο είναι ψυχολογικά.

Η πρόωρη εκσπερμάτιση αποτελεί συχνά σύμπτωμα αγχώδους φοβικής διαταραχής. Η προσωπικότητα του άνδρα που βιώνει δυσκολία στον έλεγχο της εκσπερμάτισης χαρακτηρίζεται από έλλειψη αυτοπεποίθησης, άγχος, βιασύνη καθώς και επιδίωξη της τελειότητας. Αγωνιά να ανταποκριθεί στο έπακρο στις «υψηλές προσδοκίες» που εκτιμά ότι έχουν οι άλλοι από εκείνον, μπαίνοντας σε έναν αγώνα δρόμου χωρίς τερματισμό.

Ο άνδρας συνήθως είναι άνθρωπος του καθήκοντος και του «πρέπει», είναι αυτός που ασυνείδητα βιάζεται να ολοκληρώσει τον σεξουαλικό του ρόλο για να «σωθεί» από το άγχος της διαδικασίας. Συχνά το σεξ είναι βιαστικό γιατί του τρώει χρόνο και οι υποχρεώσεις του είναι πολλές ενώ οι συναισθηματικές του ανάγκες συμπιέζονται και συρρικνώνονται μπροστά στο άγχος της επιτυχίας.

Σκέψεις όπως «θα μπορέσω να κρατηθώ;», «Πάλι θα είμαι γρήγορος», «Θα θυμώσει εκείνη», «Νιώθω ότι ξεφτιλίζομαι», «Είμαι άχρηστος και λίγος εραστής αφού δεν μπορώ να φέρω τη γυναίκα μου σε οργασμό», πλημμυρίζουν με άγχος τον άνδρα πριν και κατά τη διάρκεια της επαφή, με αποτέλεσμα να επισπεύδουν το γρήγορο τελείωμά του.

Επίσης οι πρώτες σεξουαλικές εμπειρίες φαίνεται να σχετίζονται με το πρόβλημα. Ο συχνός, κρυφός και γρήγορος αυνανισμός, οι γρήγορες και ευκαιριακές σχέσεις της νεαρής ηλικίας, καθώς και οι γενικότερες «βιαστικές» επαφές, λόγω έλλειψης χώρου και χρόνου δημιουργούν μια συνεχή πηγή άγχους και ένα είδος «μάθησης» για τον άνδρα να τελειώνει γρήγορα.

Τυπικά παραδείγματα αποτελούν οι οίκοι ανοχής, στους οποίους η κοινή γυναίκα επιβραβεύει το «γρήγορο τελείωμα» του νεαρού άνδρα ή ο συχνός, κρυφός αυνανισμός στο δωμάτιο του αγοριού με το άγχος μην «τον πιάσουν».

Το σεξ σαν πράξη έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα μπροστά στο ενδεχόμενο επανάληψης μιας «αποτυχίας». Το άγχος του να αποδείξει ο άνδρας την αξία του ή το να μη «γκρεμιστεί» για μια ακόμα φορά στα μάτια της συντρόφου του και στα δικά του, τον κάνει να απομακρύνεται από τη ηδονή και την επικοινωνία της σεξουαλικής επαφής και να εστιάζει μόνο στο άγχος της «εξέτασής» του.

Έτσι το πρόβλημα συντηρείται, διαιωνίζεται και πολύ συχνά οδηγεί στην αποφυγή του ζευγαριού για σεξουαλική επαφή και στη σταδιακή αραίωση των επαφών του. Ενώ, όταν δεν υπάρχει σχέση ο πρόωρος άνδρας απομονώνεται, βολεύεται και αποφεύγει να γνωρίσει νέες συντρόφους με το άγχος μιας ακόμη αποτυχίας του.

Τέλος, η σχέση του ζευγαριού και η στάση της συντρόφου απέναντι στο πρόβλημα, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες διατήρησης αλλά και επιδείνωσης του προβλήματος. Η απουσία συναισθηματικής και σεξουαλικής επικοινωνίας, οι διαπροσωπικές εντάσεις και συγκρούσεις, αλλά και οι συνθήκες ζωής του ζευγαριού εγκλωβίζουν το ζευγάρι στο πρόβλημά του.

Για αυτό πολύ συχνά η πρόωρη εκσπερμάτιση εμφανίζει «κυκλικότητα» και «εκλεκτικότητα» ως πρόβλημα. Ένας άνδρας για παράδειγμα, μπορεί να λειτουργεί κανονικά σε συνθήκες ηρεμίας και χαλάρωσης ή με μία υποστηρικτική σύντροφο, αλλά να αδυνατεί να ελέγξει την εκσπερμάτιση του σε συνθήκες άγχους και στρες ή με μία σύντροφο που την εκλαμβάνει ως επιθετική ή απαιτητική ή που επιθυμεί πολύ να την ικανοποιήσει.

Στις μέρες μας η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι ένα πρόβλημα το οποίο λύνεται. Όταν όμως δεν αντιμετωπίζεται, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τον άνδρα, και τη σχέση του.

Οι «πρόωροι» άνδρες κινδυνεύουν να αναπτύξουν μία γενικότερη αίσθηση ανεπάρκειας και αποτυχίας, καθώς και να εκδηλώσουν κατάθλιψη και άλλες σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Συχνά αδυνατούν να κατανοήσουν την αιτία του προβλήματος και βιώνουν έντονα συναισθήματα ντροπής και ενοχής.

Η σωστή ενημέρωση και η διεκδίκηση της λύσης από την πλευρά των ανδρών και του ζευγαριού που έρχεται αντιμέτωπο με το πρόβλημα της πρόωρης εκσπερμάτισης είναι απαραίτητα προκειμένου να βελτιώσουν τη σεξουαλική τους ζωή και κατ’ επέκταση τη γενικότερη ποιότητα της ζωής τους. Η πρόωρη εκσπερμάτιση όπως και όλες πλέον οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες, σήμερα αντιμετωπίζονται οριστικά με τη βοήθεια του ειδικού.

Dr. Θάνος Ε. Ασκητής
Νευρολόγος – Ψυχίατρος
Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

&
Κουρούσιας Κυριάκος
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας τηλ. 210 7797979 (Δευτέρα έως Παρασκευή 10.00-14.00 και 16.00-20.00)

Η Ελληνική Εταιρεία Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, διοργανώνει εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα: «Η Ανθρώπινη Σεξουαλικότητα και οι Δυσλειτουργίες της».

Το σεμινάριο αυτό απευθύνεται σε επαγγελματίες υγείας και έχει διάρκεια 6 μήνες (Ιανουάριος-Ιούνιος 2012).

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το site μας www.askitis.gr