Τι είναι η επιλόχειος κατάθλιψη και πώς αντιμετωπίζεται;

Ο ερχομός ενός παιδιού φέρνει μεγάλες αλλαγές στη ζωή της γυναίκας που γίνεται μητέρα. Η λοχεία είναι μία περίοδος γεμάτη προσδοκίες, χαρά, αγωνία, αλλά και κούραση από τη συνεχή και αποκλειστική ενασχόληση με το βρέφος.

Πολλές φορές η έλευση ενός μωρού στην οικογένεια μπορεί να συνοδεύεται από αντικρουόμενα συναισθήματα για μία γυναίκα, που εναλλάσσονται από την απόλυτη ευτυχία και ευφορία ως την εξάντληση και την απελπισία.

Γράφει ο Θάνος Ασκητής

Αρκετές γυναίκες μετά τον τοκετό, αισθάνονται άγχος για το πόσο ικανές είναι στο να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις και προκλήσεις και ένοχες για το ότι δεν είναι ευτυχισμένες και χαρούμενες για το μωρό τους. Μάλιστα συνήθως ντρέπονται να μιλήσουν για το πώς νιώθουν, για τα συναισθήματα απελπισίας και δυσφορίας. Πολλές φορές τα αρνητικά συναισθήματα είναι τόσο έντονα που αρκετές γυναίκες εκδηλώνουν συμπτώματα επιλόχειας κατάθλιψης.

Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό γυναικών, περίπου 80%, μέσα στην πρώτη εβδομάδα που ακολουθεί τον τοκετό παρουσιάζει επιλόχεια μελαγχολία, γεγονός που θεωρείται ως ένα φυσιολογικό στάδιο προσαρμογής της μητέρας στη νέα κατάσταση ζωής. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτής της μελαγχολίας είναι η συναισθηματική αστάθεια, το κλάμα, η θλίψη, το άγχος, η έλλειψη συγκέντρωσης και διαρκεί περίπου 3 εβδομάδες.

Η επιλόχεια κατάθλιψη παρουσιάζεται λίγο μετά τον τοκετό με σταδιακή έναρξη, μπορεί όμως να συμβεί και ξαφνικά, οποιαδήποτε στιγμή στον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό. Το ποσοστό των γυναικών που βιώνουν επιλόχεια κατάθλιψη είναι αντίστοιχο με το ποσοστό των γυναικών που εμφανίζουν μία καταθλιπτική διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους, δηλαδή 10%-20%.

Ποια είναι όμως τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης και πότε πρέπει κανείς να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό; Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης δε διαφέρουν από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, συμβαίνει απλά να διαφέρουν στο ότι η καταθλιπτική συμπτωματολογία ξεκινάει κάτω από πολύ συγκεκριμένες συνθήκες, όπου υφίστανται στην περίοδο της εγκυμοσύνης και της λοχείας.

Τα συμπτώματα αυτά είναι: έντονη θλίψη, απελπισία, ευσυγκινησία, διαταραχές στον ύπνο (δυσκολία να κοιμηθεί ή τάση να κοιμάται πολλές ώρες), διαταραχές στις διατροφικές της συνήθειες (μειωμένη ή αυξημένη όρεξη αντίστοιχα), μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, αδυναμία να πάρει ευχαρίστηση από καταστάσεις που της έδιναν χαρά παλιότερα, αδυναμία να σχετιστεί με το μωρό και να το φροντίσει, σκέψεις να κάνει κακό στον εαυτό της, το σύντροφό της ή ακόμα και στο μωρό.

Πολλές φορές οι ενοχές για την συναισθηματική κατάσταση την οποία βιώνει την απομονώνουν και τη φορτίζουν ακόμα περισσότερο συναισθηματικά, με αποτέλεσμα να αδυνατεί και η ίδια να ζητήσει βοήθεια.

Τα αίτια της επιλόχειας κατάθλιψης περιλαμβάνουν τόσο βιολογικούς όσο και ψυχολογικούς παράγοντες. Όσον αφορά στο βιολογικό επίπεδο, μετά τον τοκετό τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης μειώνονται αισθητά, ενώ αυξάνονται απότομα τα επίπεδα της προλακτίνης, κάτι που φαίνεται να επηρεάζει την ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας.

Η ψυχολογική φόρτιση την περίοδο αυτή είναι μεγάλη και πολλές γυναίκες δεν είναι προετοιμασμένες για τα έντονα συναισθήματα που συνοδεύουν τη μητρότητα. Η αύξηση του άγχους και στρες, λόγω του ότι η γυναίκα έχει να αντιμετωπίσει νέες ευθύνες και υποχρεώσεις μέσα από τη φροντίδα του νεογέννητου, νέες οικονομικές υποχρεώσεις, αλλαγές στο δυναμικό της σχέσης του ζευγαριού, μπορεί να πυροδοτήσει καταθλιπτικά συμπτώματα.

Η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά, ώστε η γυναίκα να αντεπεξέλθει σε αυτήν τη δύσκολη φάση της ζωής της. Το σύνηθες είναι οι γυναίκες να μην αναζητούν βοήθεια στην περίοδο αυτή, ελπίζοντας ότι θα ξεπεραστεί. Πράγματι, κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί, μία γυναίκα δηλαδή να βγει από τη φάση αυτή μετά από τους πρώτους μήνες.

Ωστόσο, πολλές φορές η γυναίκα δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί αυτή τη δύσκολη περίοδο με αποτέλεσμα να παρατείνεται ο χρόνος που βιώνει καταθλιπτικά συμπτώματα για ένα χρόνο ή ακόμη και περισσότερο, προκαλώντας προβλήματα και δυσκολίες στην ίδια και στο περιβάλλον της. Γι’ αυτό είναι καλό να γνωρίζει ότι η έγκαιρη παρέμβαση βοηθάει στην καλύτερη πρόγνωση και πορεία της θεραπείας. Έτσι, η θεραπευτική παρέμβαση περιλαμβάνει ορμονολογική και ψυχιατρική εκτίμηση και θεραπεία, καθώς και ψυχοθεραπευτική προσέγγιση.

Μεγάλη σημασία στο στάδιο αυτό παίζει το περιβάλλον της γυναίκας και κυρίως ο σύντροφός της. Τίποτα δε βοηθάει περισσότερο μια μητέρα τις πρώτες εβδομάδες στο σπίτι από ένα σύντροφο που τη στηρίζει συναισθηματικά και πρακτικά. Η σωματική κούραση, η έλλειψη ύπνου δημιουργούν επιπλέον εκνευρισμό στη γυναίκα. Για αυτό είναι απαραίτητο ο άνδρας να συμβάλλει όσο είναι δυνατόν στη φροντίδα του μωρού, προκειμένου να αποφορτίζεται και η σύντροφός του.

Επιπλέον, ο σύντροφος είναι σημαντικό να κατανοήσει ότι η απομάκρυνση της συντρόφου, η μειωμένη διάθεση, η αποφυγή της σεξουαλικής επαφής δεν είναι κάτι που χρεώνεται στον ίδιο, αλλά έχει να κάνει με την καταθλιπτική φάση που βιώνει η σύντροφός του. Χρειάζεται πράγματι υπομονή και δύναμη και για τον άνδρα προκειμένου να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση.

Όταν βλέπει ότι η σύντροφός του βουλιάζει σε αρνητικά συναισθήματα είναι σημαντικό να την υποστηρίξει και να την παροτρύνει να ζητήσει βοήθεια. Πάνω από όλα η ευαισθητοποίηση και η προετοιμασία των ζευγαριών που είναι στη διαδικασία αυτή έχει μεγάλη σημασία καθώς μπορεί να προλάβει την εξέλιξη της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας.

Δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας τηλ. 210 7797979 (Δευτέρα έως Παρασκευή 10.00-14.00 και 16.00-20.00)

Η Ελληνική Εταιρεία Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, διοργανώνει εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα: «Η Ανθρώπινη Σεξουαλικότητα και οι Δυσλειτουργίες της».

Το σεμινάριο αυτό απευθύνεται σε επαγγελματίες υγείας και έχει διάρκεια 6 μήνες (Ιανουάριος-Ιούνιος 2012).

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το site μας www.askitis.gr