Η οφθαλμολογία, με τη χρήση των λέιζερ, έχει γνωρίσει τεράστια πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Ο δρ Αναστάσιος Ι. Κανελλόπουλος, MD, Xειρουργός-Oφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης αναλύει στο Newsbeast τις καινοτομίες και τις σημαντικές εξελίξεις που έχουν προκύψει, ειδικά στους τομείς των διαθλαστικών επεμβάσεων, του καταρράκτη και της αντιμετώπισης άλλων οφθαλμικών παθήσεων.
Η εξέλιξη των λέιζερ στην οφθαλμολογία
Ο δρ. Κανελλόπουλος αναφέρεται αρχικά στη βασική εξέλιξη των λέιζερ στην οφθαλμολογία, επισημαίνοντας ότι από τις πρώτες θερμικές τεχνικές λέιζερ, η τεχνολογία έχει προχωρήσει σημαντικά. «Το πρώτο λέιζερ που χρησιμοποιήθηκε στην οφθαλμολογία ήταν το θερμικό, το οποίο είχε ως κύριο στόχο τη θεραπεία της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς και του διαβητικού αμφιβληστροειδούς», εξηγεί ο γιατρός. «Αλλά με την πρόοδο της τεχνολογίας, το λέιζερ έγινε πιο εξελιγμένο και πλέον επιτρέπει ακριβείς επεμβάσεις σε επίπεδο κυττάρου, χωρίς την ανάγκη μεγάλων τομών».
Ο δρ. Κανελλόπουλος αναφέρει μάλιστα ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας των λέιζερ είναι τόσο σημαντική που πλέον μπορούν να πραγματοποιηθούν επεμβάσεις για τον καταρράκτη χωρίς να απαιτείται χειρουργική τομή. «Σήμερα, το λέιζερ μπορεί να αναλάβει την χειρουργική αντιμετώπιση του καταρράκτη με ακρίβεια και μικρές τομές, με το πλεονέκτημα της ταχύτητας και της ανακούφισης του ασθενούς», τονίζει. «Αυτό είναι σημαντικό γιατί μειώνει την πιθανότητα επιπλοκών και επιταχύνει τη διαδικασία ανάρρωσης».
Το κρύο λέιζερ και οι επεμβάσεις μυωπίας
Ο δρ. Κανελλόπουλος συνεχίζει με την παρουσίαση του κρύου λέιζερ, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της μυωπίας και άλλων διαθλαστικών ανωμαλιών. «Η τεχνολογία των κρύων λέιζερ έχει φέρει επανάσταση στην αντιμετώπιση της μυωπίας και άλλων προβλημάτων όρασης», αναφέρει. «Με το κρύο λέιζερ, η διαδικασία της διόρθωσης της όρασης είναι ταχύτερη και λιγότερο επώδυνη για τον ασθενή. Σε αντίθεση με τις παλιές μεθόδους, όπου απαιτούνταν επεμβάσεις και μεγάλες τομές, το λέιζερ επιτρέπει την ακριβή τροποποίηση του κερατοειδούς με ελάχιστο κίνδυνο και ελάχιστο χρόνο αποκατάστασης».
Ο ίδιος, τονίζει επίσης ότι με τη χρήση αυτών των λέιζερ οι δυνατότητες διόρθωσης της όρασης είναι αμέτρητες. «Δεν αντιμετωπίζουμε μόνο τη μυωπία, αλλά και τις υπερμετρωπίες και τους αστιγματισμούς. Σήμερα, η δυνατότητα που έχουμε για ακριβείς και εξατομικευμένες θεραπείες για τον κάθε ασθενή είναι καθοριστική».
Διαγνωστικά λέιζερ και απεικόνιση του ματιού
Ο γιατρός συνεχίζει με την εξέταση της χρήσης των λέιζερ στην απεικόνιση και διάγνωση. «Τα λέιζερ είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμα για την ακριβή διάγνωση οφθαλμικών παθήσεων, ειδικά του αμφιβληστροειδούς και της ωχράς κηλίδας», επισημαίνει. «Χρησιμοποιούμε τεχνολογίες λέιζερ για να παράγουμε ακριβείς εικόνες και να παρακολουθούμε την πρόοδο ασθενειών όπως η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Αυτό μας επιτρέπει να εντοπίζουμε και να αντιμετωπίζουμε προβλήματα πριν αυτά γίνουν σοβαρότερα».
Ο δρ. Κανελλόπουλος προσθέτει ότι η δυνατότητα πραγματοποίησης τέτοιων ακριβών διαγνωστικών εξετάσεων χωρίς επεμβάσεις «μετατρέπει τη διάγνωση σε μια πιο ασφαλή και προληπτική διαδικασία».
Ο ρόλος των λέιζερ στην αντιμετώπιση παθήσεων
Ο γιατρός αναφέρεται σε διάφορες οφθαλμικές παθήσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν με λέιζερ : «Τα λέιζερ χρησιμοποιούνται όχι μόνο για να διορθώσουν διαθλαστικές ανωμαλίες αλλά και για να θεραπεύσουν παθήσεις όπως το γλαύκωμα και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας». «Ειδικά για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, χρησιμοποιούμε λέιζερ για να επιβραδύνουμε την πρόοδο της νόσου και να ελαχιστοποιήσουμε την απώλεια όρασης».
Η ενσωμάτωση αυτών των θεραπειών έχει κάνει τις χειρουργικές επεμβάσεις πιο ακριβείς, μειώνοντας τη πιθανότητα επιπλοκών και επιτρέποντας στους ασθενείς να απολαύσουν καλύτερη ποιότητα ζωής. «Για τα άτομα με διαβητικό αμφιβληστροειδή, για παράδειγμα, τα λέιζερ αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τις βλάβες στον αμφιβληστροειδή και να σώσουμε την όραση».
Η σημασία της ασφάλειας και της σωστής επιλογής υποψηφίων
Η σωστή επιλογή των υποψηφίων για επεμβάσεις με λέιζερ είναι κλειδί για την επιτυχία της θεραπείας. «Αν και τα λέιζερ προσφέρουν ακριβείς και αποτελεσματικές θεραπείες, η σωστή διάγνωση και αξιολόγηση των υποψηφίων είναι το παν», αναφέρει ο δρ. Κανελλόπουλος. «Πριν από κάθε επέμβαση, πρέπει να εξετάσουμε την υγεία του κερατοειδούς και να βεβαιωθούμε ότι το άτομο πληροί τα κριτήρια για τη συγκεκριμένη μέθοδο. Αν κάποιος έχει πάθηση του κερατοειδούς ή άλλες αντενδείξεις, δεν είναι υποψήφιος για τη θεραπεία».
Σύμφωνα με τον γιατρό, περίπου το 20% των ασθενών μπορεί να μην είναι ιδανικοί για συγκεκριμένες θεραπείες λέιζερ, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άλλες επιλογές. «Αν δεν πληρούν τα κριτήρια για λέιζερ, υπάρχουν εναλλακτικές θεραπείες και χειρουργικές επιλογές, οι οποίες είναι εξίσου αποτελεσματικές και ασφαλείς», εξηγεί.
Ενδεχόμενες επιπλοκές και ανάγκη για προσοχή
Όπως αναφέρει, η χρήση λέιζερ, αν και εξαιρετικά ασφαλής, δεν είναι χωρίς κινδύνους. «Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν πάντα πιθανοί κίνδυνοι σε κάθε επέμβαση. Ειδικά όταν κάποιοι αντιμετωπίζουν την επέμβαση λέιζερ ως μια απλή αισθητική διαδικασία, εμείς το αντιμετωπίζουμε με τη μέγιστη σοβαρότητα, όπως κάθε χειρουργική επέμβαση», επισημαίνει. Παρόλα αυτά, η πιθανότητα επιπλοκών είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με άλλες παραδοσιακές μεθόδους.
Αναφέρεται επίσης στη σημασία της προετοιμασίας και της σωστής φροντίδας μετά την επέμβαση. «Είναι ζωτικής σημασίας οι ασθενείς να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του γιατρού μετά την επέμβαση, προκειμένου να εξασφαλίσουν την πλήρη ανάρρωσή τους και να αποτρέψουν τυχόν επιπλοκές», σημειώνει.
Η αποκατάσταση και οι μακροχρόνιες επιπτώσεις
Η αποκατάσταση μετά την επέμβαση με λέιζερ είναι συνήθως γρήγορη, με τους περισσότερους ασθενείς να αναφέρουν βελτίωση μέσα σε 24 ώρες. «Για τη συντριπτική πλειονότητα των ασθενών, η ανάρρωση είναι γρήγορη και χωρίς προβλήματα», υποστηρίζει ο γιατρός. «Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, η αποκατάσταση μπορεί να πάρει λίγο περισσότερο χρόνο, και το αποτέλεσμα της επέμβασης μπορεί να εξαρτάται από τη φύση του προβλήματος και την ηλικία του ασθενούς».
Επιπλέον, τονίζει ότι οι επεμβάσεις λέιζερ δεν σημαίνουν ότι τα μάτια αποκτούν «μαγικές» ιδιότητες και ότι η ηλικία του ασθενούς, οι γενετικοί παράγοντες και άλλοι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα. «Η μέση ηλικία των ασθενών που υποβάλλονται σε επεμβάσεις με λέιζερ είναι περίπου 35-45 ετών. Οι νεότεροι ασθενείς συνήθως έχουν καλύτερα αποτελέσματα, αλλά οι μεγαλύτεροι ασθενείς εξακολουθούν να έχουν εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα», προσθέτει ο γιατρός.
