Το «οικονομικό Ozempic» που έχει γίνει trend στο TikTok και η προειδοποίηση των ειδικών για τους κινδύνους στην υγεία

Η νέα τάση στο TikTok που ενθαρρύνει τη χρήση καθαρτικών ως βοηθήματα για την απώλεια βάρους έχει προκαλέσει έλλειψη καθαρτικών στις ΗΠΑ. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα καθαρτικά έχουν διαφημιστεί ως «φθηνά Ozempic». Το Ozempic είναι ένα ενέσιμο φάρμακο και έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους ενήλικες με διαβήτη τύπου 2 να διαχειριστούν το σάκχαρό τους. Αν και δεν είναι επίσημα φάρμακο απώλειας βάρους, η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα που λαμβάνουν Ozempic μπορεί να χάσουν μέτρια ποσότητα βάρους.

Πολλά βίντεο υποστηρίζουν ότι τα καθαρτικά όπως τα Miralax, Ex-Lax και Glycolax είναι ένας φθηνός και εξίσου αποτελεσματικός τρόπος για γρήγορη απώλεια βάρους. Ωστόσο, οι διατροφολόγοι διαφωνούν και ανησυχούν για τους κινδύνους για την υγεία που εγκυμονεί αυτή η νέα τάση.

Οι κίνδυνοι για την υγεία

Η διατροφολόγος Anna Mapson περιγράφει στο Healthline αυτή την τάση ως «πραγματικά ανησυχητική» και προειδοποιεί ότι θα μπορούσε να προκαλέσει διατροφικές διαταραχές. Λέει ότι όχι μόνο τα καθαρτικά είναι αναποτελεσματικά για την απώλεια βάρους, αλλά ότι η χρήση τους μπορεί να είναι και επικίνδυνη, με έναν από τους μεγαλύτερους βραχυπρόθεσμους κινδύνους να είναι η αφυδάτωση.

«Όταν τα απόβλητα φτάνουν στο παχύ έντερο μας, υπάρχει μια διαδικασία επαναρρόφησης ηλεκτρολυτών και υγρών», εξηγεί η Mapson. «Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, το σώμα μας προσπαθεί να ανακυκλώσει όσο το δυνατόν περισσότερα θρεπτικά συστατικά, προτού απορρίψουμε τα κομμάτια που δεν χρειαζόμαστε από το σώμα. Παραλείποντας αυτό το μέρος της πεπτικής διαδικασίας – όπως θα κάνατε με τη λήψη καθαρτικών – μπορεί να αφυδατωθείτε ή να χάσετε πάρα πολλούς ηλεκτρολύτες», προειδοποιεί.

Όταν συμβεί αυτό, μπορεί να αισθανθείτε ζάλη λόγω της χαμηλότερης αρτηριακής πίεσης και του όγκου του αίματος. «Μπορεί επίσης να αισθάνεστε κουρασμένοι και ληθαργικοί, και κατά ειρωνικό τρόπο, λιγότερο πιθανό να εμπλακείτε σε κινήσεις που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση του σωματικού βάρους», προσθέτει η Mapson. Είναι επίσης πολύ πιθανό να έχετε και άλλες δυσάρεστες παρενέργειες όπως διάρροια, κράμπες στο στομάχι και πολλά αέρια.

Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι για την υγεία από την υπερβολική χρήση καθαρτικών

Η προσωρινή δυσφορία δεν είναι η μόνη παρενέργεια της υπερβολικής χρήσης καθαρτικών. Η κακή χρήση καθαρτικών έχει ακόμη πιο σοβαρές επιπτώσεις. Η απώλεια ηλεκτρολυτών όπως το κάλιο, το μαγνήσιο και το νάτριο μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία των νεφρών και να γίνει απειλητική για τη ζωή. Η Mapson λέει ότι εάν η κακή χρήση καθαρτικών συνεχιστεί μακροπρόθεσμα, θα μπορούσε να προκληθεί βλάβη στο έντερο και στο συκώτι επίσης.

Αλλά και ο διατροφολόγος Tony Cottenden πιστεύει ότι αυτή η τάση είναι ανησυχητική και «χρειάζεται σοβαρή προσοχή». Λέει ότι η δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών αποτελεί σοβαρό κίνδυνο. «Η επιτάχυνση του χρόνου διέλευσης της τροφής μέσω του πεπτικού συστήματος, όπως κάνουν τα καθαρτικά, μειώνει τον διαθέσιμο χρόνο για την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών», εξηγεί. «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις σε βασικά θρεπτικά συστατικά, επηρεάζοντας τα πάντα, από την υγεία των οστών μέχρι τη λειτουργία του ανοσοποιητικού».

Οι κίνδυνοι δεν εντοπίζονται μόνο στο πεπτικό. Ο Cottenden λέει ότι η κακή χρήση καθαρτικών έχει επίσης καρδιαγγειακές και ψυχολογικές επιπτώσεις. «Οι ανισορροπίες των ηλεκτρολυτών που προκαλούνται από την κακή χρήση καθαρτικών μπορεί να έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καρδιαγγειακή υγεία», λέει. «Τα χαμηλά επίπεδα καλίου και μαγνησίου είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, καθώς μπορούν να οδηγήσουν σε ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς, αυξημένη αρτηριακή πίεση και σε ακραίες περιπτώσεις, καρδιακή ανεπάρκεια».

Ψυχολογικά, ο Cottenden πιστεύει ότι η προσωρινή απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης καθαρτικών μπορεί επίσης να δημιουργήσει μια ψυχολογική εξάρτηση. «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο κακής χρήσης, καθώς μπορεί να βασίζεστε όλο και περισσότερο σε καθαρτικά για να διατηρήσετε ένα αντιληπτό ιδανικό βάρος. Αυτό όχι μόνο διαιωνίζει τους κινδύνους για τη σωματική υγεία, αλλά μπορεί επίσης να συμβάλει στην ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών και άλλων προβλημάτων ψυχικής υγείας», προειδοποιεί.

Γιατί τα καθαρτικά δεν λειτουργούν στην απώλεια λίπους

Όχι μόνο είναι επικίνδυνη η χρήση καθαρτικών για απώλεια βάρους, είναι επίσης απίθανο να λειτουργήσει. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν χάνετε πραγματικά λίπος, αντιμετωπίζετε απώλεια υγρών – την οποία το σώμα σας θα εργαστεί γρήγορα για να αντικαταστήσει. «Η απώλεια νερού θα αντικατασταθεί αμέσως μόλις φάτε ή πιείτε γιατί η αφυδάτωση είναι επικίνδυνη για εμάς. Το σώμα σας θα τραβήξει νερό από το φαγητό ή το ποτό σας και τα επίπεδα νερού στο σώμα σας θα επανέλθουν στο φυσιολογικό», εξηγεί η Mapson.

Προσωρινά, μπορεί να δείτε αλλαγή στη ζυγαριά όταν παίρνετε καθαρτικά, αλλά ο Cottenden λέει ότι αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με την απώλεια λίπους. «Η απώλεια βάρους που παρατηρείται μετά τη χρήση καθαρτικών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην απώλεια βάρους νερού, η οποία είναι προσωρινή και όχι μια βιώσιμη ή υγιεινή μέθοδος διαχείρισης βάρους», επισημαίνει. «Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η μορφή απώλειας βάρους δεν ισοδυναμεί με απώλεια λίπους, η οποία είναι μια πιο περίπλοκη μεταβολική διαδικασία που απαιτεί θερμιδικό έλλειμμα που επιτυγχάνεται μέσω της διατροφής και της άσκησης».

Μια άλλη παρανόηση για τα καθαρτικά και την απώλεια βάρους; Μερικοί άνθρωποι υποθέτουν ότι η ταχύτερη μετακίνηση της τροφής στο σώμα τους προκαλεί απώλεια βάρους, καθώς υπάρχει λιγότερος χρόνος για να απορροφηθούν αυτές οι θερμίδες. Αυτό, όμως, δεν ισχύει. «Μερικοί άνθρωποι που λαμβάνουν διεγερτικά καθαρτικά μπορεί να πιστεύουν ότι μειώνουν τον διαθέσιμο χρόνο για απορρόφηση θερμίδων, αλλά η τροφή παραμένει στο πεπτικό σύστημα για περίπου 24-48 ώρες. Αυτό σημαίνει ότι απλώς διεγείρετε την απελευθέρωση των τροφών που φάγατε χθες, όχι του γεύματος που μόλις φάγατε», εξηγεί η Mapson.

Συνοπτικά, ο Cottenden λέει ότι η χρήση καθαρτικών για απώλεια βάρους βασίζεται σε μια παρερμηνεία του τρόπου λειτουργίας τους και του τι συνιστά ουσιαστική απώλεια βάρους. «Αν και μπορεί να οδηγήσουν σε προσωρινή μείωση βάρους λόγω απώλειας νερού, δεν αποτελούν αποτελεσματική ή ασφαλή λύση για την επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων διαχείρισης βάρους», υποθέτει.

Συμβουλές για ασφαλή απώλεια βάρους

Ποια είναι μια αποτελεσματική και ασφαλής λύση για την επίτευξη των στόχων διαχείρισης βάρους; Οι επικίνδυνες γρήγορες λύσεις όπως τα καθαρτικά σίγουρα δεν είναι η απάντηση.

Ο Cottenden λέει ότι η κατανάλωση κυρίως ολόκληρων, ελάχιστα επεξεργασμένων τροφίμων είναι μια εξαιρετική τακτική που πρέπει να ακολουθήσετε. «Η ενσωμάτωση περισσότερων τροφών ολικής άλεσης όπως φρούτα, λαχανικά, άπαχες πρωτεΐνες και δημητριακά ολικής αλέσεως στη διατροφή σας μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε ένα θερμιδικό έλλειμμα, ενώ παράλληλα ικανοποιείτε τις διατροφικές σας ανάγκες», εξηγεί.

Η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών σας παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. «Μια δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες έχει πολλά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της πέψης και του παρατεταμένου κορεσμού, που μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της υπερκατανάλωσης τροφής», λέει. Τα τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες περιλαμβάνουν φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως.

Ομοίως, η Mapson συνιστά την προσθήκη λίγης πρωτεΐνης σε κάθε πιάτο. «Η πρωτεΐνη είναι μια ενέργεια βραδείας απελευθέρωσης που βοηθά στην οικοδόμηση μυών και μπορεί να σας κρατήσει χορτάτους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα», εξηγεί. Η συμβουλή της; Φάτε κοτόπουλο, ψάρι, αυγά, τόφου και ελληνικό γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά για ένα χορταστικό γεύμα.

Τέλος, ο Cottenden σχολιάζει την επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις αντιλήψεις για την απώλεια βάρους ως εξής: «Οι γρήγορες λύσεις και οι μοντέρνες δίαιτες συχνά κερδίζουν έλξη στο διαδίκτυο, δημιουργώντας μη ρεαλιστικές προσδοκίες και εκτρέποντας τα άτομα από πιο υγιεινές, πιο βιώσιμες μεθόδους». Η υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή και η τακτική άσκηση είναι οι ασφαλέστερες και πιο αξιόπιστες μέθοδοι για βιώσιμη απώλεια βάρους.