Χιλιάδες είναι οι άνεργοι εκπαιδευτικοί που σπεύδουν να πραγματοποιήσουν ένα μεταπτυχιακό στην ειδική αγωγή προκειμένου να εξασφαλίσουν μια θέση εργασίας αναπληρωτή σε σχολεία με άτομα με ειδικές ανάγκες.
Το γεγονός ότι οι προσλήψεις γίνονται με χρήματα του ΕΣΠΑ έχει ως αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται χιλιάδες προσλήψεις σε αντίθεση με τη γενική εκπαίδευση.
Ωστόσο υπάρχει προβληματισμός σχετικά με το ποιος προηγείται στους πίνακες της ειδικής αγωγής; Συνεχίζουν να προηγούνται οι κάτοχοι διδακτορικών και μεταπτυχιακών έναντι των αποφοίτων των δυο τμημάτων ειδικής αγωγής (Βόλος, Θεσσαλονίκη);
Ο νόμος Ν.3699/2008 επιτρέπει την είσοδο στους πίνακες ειδικής αγωγής των κατόχων διδακτορικών, μεταπτυχιακών σπουδών. Μάλιστα οι κάτοχοι διδακτορικών και μεταπτυχιακών τίτλων προτάσσονται των πτυχιούχων τμημάτων ειδικής αγωγής όπως άλλωστε προκύπτει και από την τελευταίο πρόσκληση υποβολής αιτήσεων αναπληρωτών ειδικής αγωγής με ημερομηνία 27-8-2013. Συγκεκριμένα αναφέρονται τα ακόλουθα:
Στον ΠΙΝΑΚΑ Β΄ εντάσσονται οι εκπαιδευτικοί που διαθέτουν τα παρακάτω προσόντα με την εξής σειρά και ανάλογα με την προϋπηρεσία τους στην ΕΑΕ και μόνο, ανά κατηγορία τυπικών προσόντων:
α) Οι εκπαιδευτικοί με διδακτορικό δίπλωμα στην ΕΑΕ ή τη Σχολική Ψυχολογία.
β) Οι εκπαιδευτικοί με μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην ΕΑΕ ή τη Σχολική Ψυχολογία.
γ) Οι εκπαιδευτικοί κάτοχοι τίτλου διετούς μετεκπαίδευσης ΕΑΕ στα Διδασκαλεία της ημεδαπής ή ισότιμου και αντίστοιχου τίτλου της αλλοδαπής (Μόνο για τους πρώην διορισμένους στην Ιδιωτική Εκπαίδευση εκπαιδευτικούς των κλάδων ΠΕ70 και ΠΕ60).
δ) Οι εκπαιδευτικοί κάτοχοι πτυχίου του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ή του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, κατεύθυνσης εκπαίδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ή αναγνωρισμένου -ισότιμου και αντίστοιχου- τίτλου Πανεπιστημίου της αλλοδαπής.
ε) Οι εκπαιδευτικοί γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες (αναπηρία 67% και άνω, ύστερα από σχετική πιστοποίηση των αρμόδιων διαγνωστικών υπηρεσιών) χωρίς τίτλους στην ΕΑΕ.
στ) Οι εκπαιδευτικοί με προϋπηρεσία τριών διδακτικών ετών σε δομές ΕΑΕ και ετήσιο σεμινάριο επιμόρφωσης-εξειδίκευσης στην ΕΑΕ που αποκτήθηκε μέχρι και 31-8-2010, από Πανεπιστήμιο ή αναγνωρισμένο κρατικό φορέα που εποπτεύεται από το Υ.ΠΑΙ.Θ. αποδεδειγμένης διάρκειας τουλάχιστον τετρακοσίων (400) ωρών. Σεμινάρια ετήσιας διάρκειας στην ΕΑΕ που έχουν υλοποιηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 3699/2008 (ΦΕΚ 199/τ. Α΄/2-10-2008) από Πανεπιστήμια ή από αναγνωρισμένους κρατικούς φορείς που εποπτεύονται από το Υ.ΠΑΙ.Θ. αναγνωρίζονται ως ισότιμα με τα ανωτέρω σεμινάρια των τετρακοσίων (400) ωρών.
ζ) Οι εκπαιδευτικοί με αποδεδειγμένη προϋπηρεσία τουλάχιστον τριών ετών σε δομές ΕΑΕ.
η) Οι εκπαιδευτικοί με ετήσιο σεμινάριο επιμόρφωσης-εξειδίκευσης στην ΕΑΕ που αποκτήθηκε μέχρι και 31-8-2010 από Πανεπιστήμιο ή αναγνωρισμένο κρατικό φορέα που εποπτεύεται από το ΥΠΑΙΘ αποδεδειγμένης διάρκειας τουλάχιστον τετρακοσίων (400) ωρών.
θ) Οι εκπαιδευτικοί με τουλάχιστον ένα διδακτικό έτος προϋπηρεσία σε ΣΜΕΑΕ (10 μήνες).
Οι αλλαγές του νόμου 4186/2013
Με το νόμο 4186/2013 για το νέο λύκειο επήλθαν αλλαγές και στην ειδική αγωγή που αφορούν και τον τρόπο πρόσληψης. Συγκεκριμένα στο άρθρο 28 παράγραφος 2 α αναφέρει ότι:
« Τα ισχύοντα στη Γενική Εκπαίδευση για τις προσλήψεις, τους διορισμούς, τις μεταθέσεις, τις αποσπάσεις και τις τοποθετήσεις εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς και για τους τομείς, τις ειδικότητες, τους κλάδους τις αναθέσεις μαθημάτων, τους υπεύθυνους εργαστηρίων, την πρακτική άσκηση, τους σχολικούς συνεταιρισμούς, τα προγράμματα σπουδών και τα ωρολόγια προγράμματα στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση, ισχύουν από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου και για την Ειδική Αγωγή.
Επιμέρους διαφοροποιήσεις όλων των παραπάνω, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών στην Ειδική Αγωγή, θα καθορίζονται με υπουργικές αποφάσεις που θα εκδίδονται κατόπιν εισήγησης της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.»
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εισηγητική έκθεση αιτιολογούνταν η παραπάνω παράγραφος ως εξής:
Ο νόμος 3699/2008 εισάγει μια σειρά από διατάξεις που ρυθμίζουν τη διαδικασία και τα κριτήρια κάλυψης των οργανικών και λειτουργικών κενών στην ειδική αγωγή κατά τρόπο διαφορετικό από τα ισχύοντα στη Γενική Εκπαίδευση. Επειδή οι εξαιρετικές ρυθμίσεις που εισάγουν οι διατάξεις των άρθρων 20, 21, 22 του Ν3699/2008 παραβιάζουν κατάφορα τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας, επιχειρείται να ισχύσουν και για την Ειδική αγωγή οι ρυθμίσεις που ισχύουν στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αναφορικά με τα ζητήματα διορισμών, μεταθέσεων, αποσπάσεων και προσλήψεων αναπληρωτών.
Κατά πόσο ισχύουν οι αλλαγές
Με βάση τα παραπάνω διαπιστώνει κανείς ότι ισχύουν στις προσλήψεις των αναπληρωτών στην ειδική αγωγή τα όσα ισχύουν και στη γενική εκπαίδευση όπου η κατάταξη πραγματοποιείται με τα μόρια που έχουν συγκεντρώσει οι εκπαιδευτικοί από την προϋπηρεσία τους καθώς και από ενδεχόμενη επιτυχία σε διαγωνισμό του ΑΣΕΠ (2006,2008).
Το ΦΕΚ με το νόμο 4186 είχε ημερομηνία δημοσίευσης 17 Σεπτεμβρίου του 2013 οπότε και τίθεται σε εφαρμογή αφού στο άρθρο 59 αναφέρεται:
Η ισχύς του παρόντος νόμου άρχεται από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις του.
Από τη στιγμή λοιπόν που δεν ορίζεται διαφορετικά από τις επιμέρους διατάξεις ισχύουν οι αλλαγές και στον τρόπο πρόσληψης αναπληρωτών ειδικής αγωγής.
Ωστόσο η συμπληρωματική εγκύκλιος με ημερομηνία δημοσίευσης 22 Νοεμβρίου του 2013 (μετά τη δημοσίευση του ΦΕΚ) συνεχίζει να προτάσσει τους κατόχους μεταπτυχιακών και διδακτορικών. Στο τέλος μάλιστα της εγκυκλίου αναφέρεται ότι «κατά τα λοιπά ισχύει η 117746/Γ6/27-8-2013 (ΑΔΑ: ΒΛΩΜ9-Α5Ν) εγκύκλιος.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι όταν στις 22 Σεπτεμβρίου αναρτήθηκαν οι προσωρινοί πίνακες αναπληρωτών ειδικής αγωγής στις ειδικότητες δασκάλων και νηπιαγωγών ο Σύλλογος Αποφοίτων Τμημάτων Ειδικής Αγωγής κατέθεσε εξώδικη διαμαρτυρία ενώ ταυτόχρονα κατατέθηκαν 900 ενστάσεις κατά των πινάκων που καταρτίστηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3699/2008 , κατά παράβαση του ήδη ισχύοντος Ν. 4186/2013, ο οποίος τροποποίησε το νομοθετικό πλαίσιο πρόσληψης αναπληρωτών στην Ειδική Αγωγή.
Βέβαια οι ενστάσεις δεν είχαν αποτέλεσμα καθώς και πάλι, η κατάρτιση των οριστικών πινάκων « δεν έγινε βάσει του νέου νόμου αλλά συντηρήθηκε το καθεστώς του παλαιότερου και η κατάφωρη αδικία που τον διέπει» όπως αναφέρει ο σύλλογος.
Οι παραπάνω εξελίξεις καταδεικνύουν:
- την προσπάθεια του υπουργείου να δώσει “παράταση ζωής” για μία τελευταία χρονιά σε όλες τις βιομηχανίες των μεταπτυχιακών που εξαρτώνται από τις αποφάσεις του και οι οποίες, έως σήμερα, μόνο τυχαία δεν τις ευνοούν.
- ότι οι νόμοι δεν αρκεί να ψηφίζονται, αλλά απαιτείται και να εφαρμόζονται. Για να γίνει, όμως, αυτό πρέπει να υπάρχει πολιτική βούληση, η οποία ποτέ δεν υπήρξε έως σήμερα, για το ζήτημα της “καθαρότητας” των πινάκων. Επομένως, ο μόνος δρόμος είναι αυτός των συλλογικών διεκδικήσεων και πιέσεων από κοινού με το γονεϊκό και το αναπηρικό κίνημα και την εκπαιδευτική κοινότητα.»
Δικαίωμα για αλλαγές στον τρόπο πρόσληψης από το Υπουργείο
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο νόμος μπορεί να μην εφαρμόζεται ακόμα άλλα δίνει το δικαίωμα στο Υπουργείο να επιφέρει διαφοροποιήσεις στις προσλήψεις αφού μεταξύ των άλλων το άρθρο 2 α αναφέρει ότι επιμέρους διαφοροποιήσεις όλων των παραπάνω, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών στην Ειδική Αγωγή, θα καθορίζονται με υπουργικές αποφάσεις που θα εκδίδονται κατόπιν εισήγησης της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Νέο νομοσχέδιο για την Ειδική Αγωγή
Όπως έχει εξαγγελθεί ετοιμάζεται νέο νομοσχέδιο για την Ειδική Αγωγή και ίσως εκεί ξεκαθαριστεί το όλο θέμα σχετικά με τις προσλήψεις των αναπληρωτών εκπαιδευτικών και τα κριτήρια. Ήδη η επιτροπή έχει ξεκινήσει τις εργασίες της.
