Επιτρέπει τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος τη βάπτιση παιδιών ομόφυλων ζευγαριών;

Μια βάπτιση που τελέστηκε στον γραφικό Ιερό Ναό της Παναγίας Φανερωμένης Βουλιαγμένης το Σάββατο 9 Ιουλίου, εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να προκαλεί τριβές στους κόλπους της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ένα ομόφυλο ζευγάρι Ελληνοαμερικανών που δραστηριοποιούνται με επιτυχία στον χώρο της μόδας, ο Ευάγγελος Μπούσης και ο σύντροφός του Πίτερ Ντούντας, ταξίδεψαν από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, προκειμένου να βαπτίσουν στη χώρα μας τα δύο παιδιά τους, ένα αγοράκι και ένα κοριτσάκι, που κυοφορήθηκαν από παρένθετη μητέρα. Το μυστήριο μάλιστα τέλεσε ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος.

Τα βασικά ερωτήματα που τέθηκαν εξαρχής ήταν δύο: Μπορεί να τελεσθεί στην Ελλάδα το μυστήριο της βαπτίσεως για παιδιά που έχουν ως γονείς ένα ομόφυλο ζευγάρι; Και δεύτερον, στην περίπτωση που αυτό επιτρέπεται, μπορεί να το πράξει στην επικράτειά μας, ο επικεφαλής της ελληνικής ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αμερικής;

Κηδεμόνας 1 και 2

Καταρχάς στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής εδώ και αρκετά χρόνια, πολύ πριν την εκλογή του κ. Ελπιδοφόρου, τελούνται κανονικά βαπτίσεις παιδιών ομόφυλων ζευγαριών, χωρίς να υπάρχει καμία αντίρρηση επ’ αυτού. Μάλιστα στα σχετικά έγγραφα οι γονείς αναγράφονται ως «κηδεμόνας 1» και «κηδεμόνας 2», ενώ εάν πρόκειται για ζευγάρι ετεροφυλοφίλων ως «πατέρας» και «μητέρα». Είναι δηλαδή μια πρακτική εμπεδωμένη.

Αρνείται η Ελλαδική Εκκλησία βαπτίσεις παιδιών ομοφυλοφίλων;

Στη χώρα μας όμως τι γίνεται; Αρνείται η Εκκλησία της Ελλάδος τη βάπτιση παιδιών ομοφυλοφίλων; Ξεκάθαρα όχι! Μπορεί να υπάρχουν κάποιοι σκληροπυρηνικοί ιεράρχες που να έχουν ενστάσεις, αλλά αυτοί αποτελούν την εξαίρεση του κανόνα. Επίσημη θέση της Ιεραρχίας είναι πως άπαντες έχουν το δικαίωμα να γίνουν μέλη της Εκκλησίας, στο όνομα του Τριαδικού Θεού εφόσον το επιθυμούν οι νόμιμοι κηδεμόνες τους, ανεξάρτητα από το εάν αυτοί είναι δύο άνδρες, δύο γυναίκες ή ένας άνδρας και μια γυναίκα. Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν γίνει κι άλλες φορές στο παρελθόν βαπτίσεις τέκνων ομόφυλων ζευγαριών.  

Ο ανάδοχος του παιδιού ωστόσο, ο νονός δηλαδή, δεν μπορεί να γίνει ετερόδοξος ή αλλόθρησκος, ούτε ορθόδοξος ο οποίος έχει τελέσει μόνο πολιτικό Γάμο. Για την επιβεβαίωση των παραπάνω, ο ανάδοχος καλείται να προσκομίσει στον Ιερό Ναό: Αστυνομική ταυτότητα, πρωτότυπη ληξιαρχική πράξη γέννησης- βάπτισής του, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης και ληξιαρχική πράξη γάμου.

Οι ειδικές περιπτώσεις

Προσοχή όμως στις ειδικές περιπτώσεις που υπάρχουν και αναφέρονται αναλυτικά σε μια σειρά από εγκυκλίους, όπως αυτή της Ιεράς Μητρόπολης Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος:

• Σε περίπτωση που με Δικαστική Απόφαση την επιμέλεια του παιδιού έχει ο ένας γονέας ή κηδεμόνας, για την τέλεση του Μυστηρίου και την Ονοματοδοσία απαιτείται Υπεύθυνη Δήλωση του ετέρου γονέα ότι συμφωνεί, ή σε κατάσταση Κηδεμονίας, αμφοτέρων των γονέων ότι συμφωνούν.
• Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων για το Βάπτισμα ή την Ονοματοδοσία, μπορεί αυτά να γίνουν κατόπιν Δικαστικής Αποφάσεως. Προσοχή! Δικαστική Απόφαση, η οποία αναθέτει μόνο την επιμέλεια του τέκνου, προσωρινή ή μη, στον ένα εκ των δύο γονέων, δεν καλύπτει τον Εφημέριο για την τέλεση Βαπτίσεως.
• Για κάθε περίπτωση, πριν το Βάπτισμα Ανηλίκου, οι γονείς με επίδειξη της Αστυνομικής τους Ταυτότητάς, για τη συμφωνία των στοιχείων τους με τη Ληξιαρχική Πράξη, υπογράφουν ενώπιον του Εφημέριου Ιερέα για το θρήσκευμα και το όνομα του νηπίου. Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέως, ο Εφημέριος μπορεί να τελέσει το Μυστήριο του Βαπτίσματος, όταν ο έτερος γονέας προσκομίσει θεωρημένο αντίγραφο της Ληξιαρχικής Πράξης Θανάτου ή της σχετικής Δικαστικής Απόφασης, βάσει των οποίων ο απουσιάζων γονέας κηρύττεται ρητά άφαντος ή έκπτωτος από τη γονική μέριμνα.
• Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέα λόγω εύλογου κωλύματος (ασθένειας, αποδημίας κλπ.), τότε ο Εφημέριος μπορεί να προχωρήσει στην τέλεση του Βαπτίσματος, εφόσον από την μεριά του απόντος γονέα υποβληθεί Βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου ή Υπεύθυνη Δήλωση με το γνήσιο της υπογραφής θεωρημένο ότι συγκατατίθεται για την Βάπτιση του τέκνου κατά το Ορθόδοξο Δόγμα και με το συγκεκριμένο όνομα.

Τι γίνεται σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου των γονιών

• Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου ή όταν η μητέρα του ανήλικου τέκνου επικαλείται ότι πατέρας του τέκνου είναι άλλος από τον αναγραφόμενο στη Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως, ο Εφημέριος οφείλει: να αναζητήσει τον πατέρα, το όνομα του οποίου αναγράφεται στη Ληξιαρχική Πράξη και να λάβει τη συγκατάθεσή του γραπτώς. Εάν έχει προσβληθεί η πατρότητα ή έχει αναγνωρισθεί το τέκνο εκούσια, ο Εφημέριος μπορεί να δεχθεί ως πατέρα τον προσδιοριζόμενο από το Ληξιαρχείο, με νεότερη σημείωση και διόρθωση της Ληξιαρχικής Πράξης Γέννησης.
• Σε περίπτωση άγαμης μητέρας, επειδή αυτή ασκεί μόνη της τη γονική μέριμνα, ο Εφημέριος μπορεί να τελέσει τη Βάπτιση και να δώσει όνομα, εφόσον η άγαμη μητέρα συμπληρώσει Υπεύθυνη Δήλωση του Ν.1599/86 με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής της, στην οποία θα δηλώνει υπευθύνως ότι ασκεί αποκλειστικά τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου της, ότι δεν υφίσταται Δικαστική Απόφαση, η οποία να απονέμει δικαίωμα άσκησης γονικής μέριμνας και στον πατέρα του ανήλικου τέκνου και, τέλος, ότι επιθυμεί το ανήλικο τέκνο της να βαπτισθεί κατά το Ορθόδοξο Δόγμα και να λάβει συγκεκριμένο όνομα.
• Η αναγραφή στο βιβλίο Βαπτίσεων ενός ονόματος, η εκφώνηση όμως δύο ονομάτων κατά την Κατήχηση και την τριπλή Κατάδυση δεν επιτρέπεται, ενέχει τον κίνδυνο ο Εφημέριος να διωχθεί ποινικώς.

Είχε το δικαίωμα ο κ. Ελπιδοφόρος να τελέσει το μυστήριο;

Η Ορθόδοξη Εκκλησία λοιπόν βαπτίζει όλα τα παιδιά, χωρίς να κοιτάζει εάν είναι ομοφυλόφιλοι ή όχι οι γονείς. Εάν λοιπόν το θέμα δεν ήταν η βάπτιση των παιδιών ενός γκέι ζευγαριού, τότε γιατί υπήρξε τόσο έντονη δυσαρέσκεια από την Εκκλησία της Ελλάδος για το μυστήριο που τελέστηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο; Εδώ η απάντηση είναι περισσότερο σύνθετη. Ο Αρχιεπίσκοπος για να τελέσει οποιοδήποτε μυστήριο σε μια περιοχή που δεν υπάγεται στην αρμοδιότητά του, θα πρέπει να λάβει άδεια από την τοπική μητρόπολη στην οποία υπάγεται ο ιερός ναός. Εν προκειμένω, η Παναγία Φανερωμένη Βουλιαγμένης υπάγεται στον μητροπολίτη Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης κ. Αντώνιο.

Το αίτημα του Αρχιεπισκόπου Αμερικής

Πράγματι, όπως προκύπτει από το έγγραφο που δημοσιεύει σήμερα το Newsbeast ο κ. Ελπιδοφόρος κατέθεσε το σχετικό αίτημα αναφέροντας:

«Μετά χαράς και καθηκόντως επικοινωνών προς την υμετέραν προσφιλεστάτην Σεβασμιότητα όνα αιτήσωμαι την κανονικής αυτής άδειαν όπως ιερουργήσω εν τω Ι. Ναό της Παναγίας Φανερωμένης Βουλιαγμένης καθ΄υμάς θεοσώστου επαρχίας την 9^ην Ιουλίου ε.ε., προκειμένου όπως τελέσω την βάπτισιν των δύο τέκνων της εκ Σικάγου ορμωμένης ομογενειακής οικογένειας Μπούση.

Τα ως άνω υποβάλλων καθηκόντως και κατά τάξιν, διατελώ μετά της εν Κυρίω αγάπης και πάσης τιμής».

Μητροπολίτης Γλυφάδας: Τα παιδιά δεν ανήκουν εις οικογένεια κατά τα θέσμια της Εκκλησίας

Ο μητροπολίτης έδωσε τη σχετική άδεια. Αργότερα όμως και αφού έμαθε ότι γονείς των παιδιών ήταν ο Ευάγγελος Μπούσης και ο σύντροφός του Πίτερ Ντούντας, δήλωσε σε υπόμνημά του προς την Ιερά Σύνοδο και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος ότι «ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος ενήργησε αυτοβούλως, αυθαιρέτως και αντικανονικώς εντός της Μητροπόλεώς μου, καθ’ όσον, ενώ εγνώριζε καλώς ότι τα παιδιά δεν ανήκουν εις οικογένεια κατά τα θέσμια της Εκκλησίας, ουδέν ανέφερε εις εμέ. Εάν με είχεν ενημερώσει θα είχον αναφερθή εις την Ι. Σύνοδον προκειμένου Αυτή να αποφασίση περί του πρακτέου».

Αυτό που ενόχλησε μια μερίδα μελών της Ιεραρχίας είναι πως εξαιτίας της δημοσιότητας που έλαβε το γεγονός, εστάλη το μήνυμα στους πιστούς πως εμμέσως η Εκκλησία συμφωνεί με τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Θεωρούν δε ότι το μήνυμα αυτό εκπέμφθηκε από τον ίδιο τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής (που παρεμπιπτόντως εκλέγεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο) που τέλεσε το μυστήριο και φωτογραφήθηκε με το ζευγάρι ενδεδυμένος με τον αρχιερατικό μανδύα.

Ξεσπά για τα ομοφοβικά σχόλια η Αρχιεπισκοπή Αμερικής

Στην έντονη αντίδραση της Εκκλησίας της Ελλάδος σχετικά με τη βάπτιση που τέλεσε ο κ. Ελπιδοφόρος, απαντά ο αρχιδιάκονος και θεολογικός σύμβουλος της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, Ιωάννης Χρυσαυγής. Αρθρογραφώντας στο θρησκευτικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Religious News Service» αναρωτιέται: «Δεν θα ήταν καιρός για μία ειλικρινή συζήτηση γύρω από το σεξ και το φύλο στην Εκκλησία; Οφείλουν εκείνοι οι επιρρεπείς να κατακρίνουν τον τρόπο ζωής των άλλων είτε είναι χειροτονημένοι Επίσκοποι ή αναγκαστικοί επικριτές «να βγάλουν πρώτα τη δοκό από τα δικά τους μάτια» όπως είπε ο Χριστός». Σημειώνει επίσης πως «στις αρχές του μηνός Ιουλίου μία απρόκλητη κακόβουλη θύελλα ξέσπασε από τη στιγμή που ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος, η κεφαλή της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αμερικής, ενώ επισκεπτόταν την Ελλάδα βάπτισε δύο παιδιά τα οποία γεννήθηκαν παρενθετικώς για να ανατραφούν από ζεύγος ομοφυλόφιλων. Όπως συνηθίζεται, ο Ελπιδοφόρος ενημέρωσε τον τοπικό Επίσκοπο, Μητροπολίτη Γλυφάδας Αντώνιο, πως ερχόταν να τελέσει τη βάπτιση στη Μητρόπολή του. Ωστόσο, δεν αναφέρθηκε στη φύση της γέννησης των παιδιών ή στη σεξουαλικότητα των γονιών τους. Την περασμένη Τρίτη 19 Ιουλίου η Ελληνική Εκκλησία κατέθεσε καταγγελία στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στην Ιστανμπούλ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πήραν φωτιά συζητήσεων».

Υπογραμμίζει ο στενός συνεργάτης του κ. Ελπιδοφόρου πως «ξεκάθαρα, αυτή δεν είναι δημόσια συζήτηση περί της μυστηριακής χάριτος. Αυτό που συνέβη ήταν απλώς ένα άλλο βάπτισμα, αλλά αυτό που επακολούθησε ήταν κάτι που όλοι στον κόσμο της θρησκείας γνωρίζουν τελευταία: Άλλο ένα επεισόδιο στον πόλεμο των πολιτισμών. Επίσης, αποκάλυψε πόσο εκτός επαφής με την πραγματικότητα και τον κόσμο είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία. Το παρατηρήσαμε στην αντιμετώπιση του Covid-19, το είδαμε στην υπεράσπιση του πολέμου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Μία σύντομη ματιά στα ταμπλόιντ και στα ηλεκτρονικά μπλοκ αντικατοπτρίζει πως η Ορθόδοξη Εκκλησία ζει στη δική της πομφόλυγα. Εκεί, υπερτερούμε στα επιδεικτικά τελετουργικά και αστραφτερά άμφια».

Προς τι τόση διαμάχη;

Ο κ. Χρυσαυγής τόνισε ακόμη πως «υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα για τα οποία οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν αισθάνονται άνετα να τα ανοίξουν, και το πλέον κορυφαίο ανάμεσα σ’ αυτά είναι η ομοφυλοφιλία, η οποία εγείρει παθιασμένο συναισθηματισμό, αλλά λίγη λογική ομιλία. Απλώς αναμασούν τη γνωστή φράση «μισούμε την αμαρτία, αλλά αγαπούμε τον αμαρτωλό» μπορεί συχνά να είναι καταδίκη φαινόμενη ως συμπάθεια – είναι εύκολα να χαρακτηρίζουμε, παρά να ακούμε». Υπογραμμίζει πως «δεν οφείλει να υπάρχει διαμάχη για το βάπτισμα το οποίο ανήκει σε όλα τα παιδιά. Τότε γιατί η ενέργεια του Ελπιδοφόρου δημιούργησε τόση φιλονικία και κατηγορία; Όταν μία ανεξάρτητη Εκκλησία επικοινωνήσει με το Οικουμενικό Πατριαρχείο για το τι διημείφθη, διερωτώμαι τι ακριβώς θα αποκαλύψουν οι φόβοι μας γι’ αυτό το θέμα. Φοβόμαστε μήπως διαλυθούν η παράδοση και η αλήθεια; Φοβόμαστε ίσως ότι θα σχίσει κάποιο άραφο ύφασμα; Ενώ η ιστορική Εκκλησία δεν είχε ποτέ δυσκολία να μιλήσει στις συνόδους ανά τους αιώνες και ιδιαίτερα όταν υπήρχαν διαμφισβητούμενα και περίπλοκα θέματα όπως το φύλο του (ή η σάρκα) του Χριστού και η σπουδαιότητα απεικόνισης του ιερού. Φοβόμαστε να ανοίξουμε το κουτί της Πανδώρας; Όφειλε ο Μητροπολίτης Γλυφάδας να ήταν περισσότερο ενήμερος για το τι συμβαίνει στη Μητρόπολή του ή μήπως υπάρχει άλλος λόγος και έσπευσε να νίψει τα χέρια του για να καλύψει τα ίχνη του; Παραδέχεται ότι δεν θα είχε το θάρρος να αποφασίσει εάν είχε όλες τις πληροφορίες. Όφειλε ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος να είχε διευκρινίσει γραπτώς πως τα παιδιά δεν ανήκουν σ’ αυτό που ο Μητροπολίτης Γλυφάδας ονομάζει ‘παραδοσιακή οικογένεια’; Περιμένουμε το ίδιο για παιδιά μονογονικού γονέως; Τι γίνεται με τα παιδιά άθεων γονέων ή για γονείς που έχουν κάνει πολιτικό γάμο ή δεν έχουν τελέσει κανέναν γάμο; Σ’ αυτές τις περιπτώσεις επιβάλλομε περιορισμούς για τη φωτογράφιση ή τη δημοσιότητα όπως έχει λεχθεί για την προκειμένη περίπτωση;».