Μια ιδιαίτερη ιστορία που έχει σαν κοινό της «συστατικό» τους μεγάλους σεισμούς, έχει ένα χωριό στα νότια της Λέσβου. Δύο σεισμικές δονήσεις στη Βρίσα με διαφορά 172 ετών, η μια τον Οκτώβριο του 1845 και η άλλη τον Ιούνιο του 2017, έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους. Το προπέρσινο καλοκαίρι, λοιπόν, τα σπίτια είχαν μεγάλες καταστροφές, με τις επιπτώσεις σε άλλες γειτονικές περιοχές να είναι σαφώς μικρότερες.

Κατά τραγική σύμπτωση, και στους δύο σεισμούς σκοτώθηκε από µία γυναίκα, ενώ -όπως λέγεται- και τα δύο θύματα είχαν έρθει νύφες στο χωριό από το νησί της Λήμνου. Απάντηση στο γιατί η τραγική ιστορία επαναλαμβάνεται σαν κακόγουστη φάρσα, επιχείρησε να δώσει ο καθηγητής Γεωφυσικής του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, που μίλησε σε εκδήλωση του Διιδρυματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Φυσικοί Κίνδυνοι και Αντιμετώπιση Καταστροφών» του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Ο γνωστός επιστήμονας μίλησε για το γεωλογικό παράδοξο στο χωριό της Λέσβου, που τραβάει σαν… μαγνήτης τη σεισμική ενέργεια, εγκλωβίζει και πολλαπλασιάζει τη σεισμική κίνηση, µε καταστροφικά αποτελέσματα.

Η απάντηση εντοπίζεται στο έδαφος πάνω στο οποίο είναι χτισμένο το βόρειο τµήµα του οικισμού, όπως εξήγησε στην εφημερίδα «Έθνος» ο κ. Παπαζάχος. «Υπάρχει ένα λεπτό στρώμα πολύ µμαλακών εδαφών στο βόρειο πεδινό τμήμα της Βρίσας. Εκεί παγιδεύονται τα σεισμικά κύματα και το έδαφος λειτουργεί ως ελατήριο, πολλαπλασιάζοντας τη σεισμική κίνηση».

«Στον σεισμό του 2017 καταγράφηκαν εκεί τριπλάσιες μέγιστες εδαφικές κινήσεις, και σε ορισμένα σημεία έως και οκταπλάσιες. Οι ανώμαλα υψηλές σεισμικές κινήσεις είχαν ως αποτέλεσμα και τις ανώμαλα υψηλές βλάβες. Για τον λόγο αυτό συναντά κανείς το παράδοξο να υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις στις ζημιές, ακόμη και μέσα στο χωριό. Νότια μιας νοητής γραμμής που διαπερνά τον οικισμό, τα σπίτια έχουν από μικρές έως ελάχιστες βλάβες, βόρεια αυτής της γραμμής η καταστροφή είναι ολοκληρωτική».

Από τα συνολικά 268 σπίτια που είχαν κριθεί κατεδαφιστέα μετά τον σεισμό του 2017, έχουν κατεδαφιστεί λίγο περισσότερα από τα μισά, ενώ σε ελάχιστα από τα 260 επισκευάσιμα έχουν ξεκινήσει εργασίες επισκευής

Εκτός από τη χαλαρότητα του εδάφους, τον δικό τους ρόλο φαίνεται πως έπαιξαν συνδυαστικά ένα μικρό σεισμικό ρήγμα, το οποίο εντοπίζεται στην περιοχή, αλλά και η παλαιότητα των κτιρίων του οικισμού.

«Αυτό συνέβη το 1845, επαναλήφθηκε έπειτα από σχεδόν δύο αιώνες και θα συνεχίσει να συµβαίνει µε τρόπο συστηματικό, αν δεν λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα» τόνισε ο καθηγητής, ο οποίος επισήμανε την ανάγκη να ληφθεί υπόψη η γεωλογική ιδιαιτερότητα της περιοχής στην ανοικοδόμηση του οικισμού. «Η νέα Βρίσα πρέπει να δομηθεί µε κατασκευές αντισεισμικών προδιαγραφών» τόνισε ο κ. Παπαζάχος.

Έχει μετατραπεί σε χωριό-φάντασμα

Μετά τον καταστροφικό σεισμό της 12ης Ιουνίου του 2017, η Βρίσα, που άλλοτε έσφυζε από ζωή µε 850 μόνιμους κατοίκους, έχει μετατραπεί σε χωριό-φάντασμα, µε ελάχιστους διαµένοντες σήμερα, αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ. Σχεδόν δύο χρόνια μετά, από τα συνολικά 268 σπίτια που είχαν κριθεί κατεδαφιστέα («κόκκινα»), έχουν κατεδαφιστεί λίγο περισσότερα από τα μισά, χωρίς να έχει ξεκινήσει ούτε µία ανοικοδόμηση, ενώ σε ελάχιστα από τα 260 επισκευάσιμα («κίτρινα») έχουν ξεκινήσει εργασίες επισκευής.

Όσοι από τους κατοίκους του χωριού δεν είχαν άλλα σπίτια, νοικιάζουν κατοικίες µε επίδομα ενοικίου που εισπράττουν από το Κράτος, το οποίο ωστόσο είχε διετή διάρκεια και η ισχύς του λήγει το προσεχές καλοκαίρι.

«Ζητάµε να δοθεί παράταση, καθώς για την καθυστέρηση υπάρχει και ευθύνη της πολιτείας» ανέφερε ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Βρίσας, Στρατής Παράκοιλας, και πρόσθεσε: «Μέχρι στιγμής έχουν βγει, από όσο ξέρω, µόνο δύο οικοδομικές άδειες. Ζητάµε να ενισχυθεί το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, ενώ εκτός από τα νέα σπίτια πρέπει να ξαναγίνουν σχολείο και εκκλησία».