Όταν κάποιος έχει χτυπηθεί πολύ λέμε ότι «έφαγε το ξύλο της χρονιάς του». Η φράση χρησιμοποιείται –αν και όχι αποκλειστικά- για παιδιά που λχ. έφαγαν ξύλο από τους γονείς. Μάλιστα, η προέλευσή της φράσης έχει σχέση με ένα περιστατικό πρωταγωνιστές του οποίου ήταν τα παιδιά.
Το ξύλο από τους δασκάλους στα παιδιά δεν ήταν ασυνήθιστο ήδη από το Μεσαίωνα. Τα περιστατικά ξυλοδαρμού ακόμη και βασανισμού των μαθητών αφθονούσαν και μάλιστα συνέβαιναν με κάθε αφορμή.
Όταν ένας μαθητής δεν ήξερε να απαντήσει σε μια ερώτηση δένονταν χειροπόδαρα και μεταφέρονταν στα υπόγεια του σχολείου. Άλλοτε, τον έγδυναν και τον άφηναν στο κρύο.
Φυσικά το πιο σύνηθες ήταν το ξύλο που μπορούσε να πάρει και τη μορφή της… φάλαγγας: ο δάσκαλος έπιανε το παιδί του έβγαζε τα παπούτσια και το χτυπούσε κάτω από τις πατούσες! Αυτά συνέβαιναν σε όλα τα σχολεία τις Ευρώπης.
Στο Βυζάντιο, πάλι το ρόλο των δασκάλων επιτελούσαν καλόγεροι και παπάδες. Το ξύλο προς τους μαθητές ήταν πιο σπάνιο. Ωστόσο, μια εποχή δίνονταν «παραδοσιακά» ξύλο στους μαθητές. Η εποχή αυτή, ήταν ο μήνας Αύγουστος όταν και σταματούσαν τα μαθήματα, τα οποία θα ξανάρχιζαν στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Τότε κάθε μαθητής ήταν υποχρεωμένος να περάσει από τον παιδονόμο για να φάει… το ξύλο του! Οι δάσκαλοι ήλπιζαν έτσι ότι ο μαθητής θα ήταν φρόνιμος το μήνα που θα έλειπαν από το σχολείο.
Από τη συνήθεια αυτή βγήκε και η φράση «έφαγε το ξύλο της χρονιάς του».
