Το γεγονός ότι «το φαινόμενο παροξύνεται», όπως τόνισε ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Λοβέρδος, κατά τον χαιρετισμό του, αναδεικνύει έρευνα της VPRC για τη σχολική βία που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο εκδήλωσης της Ελληνογερμανικής Αγωγής με αφορμή τη σημερινή ημέρα δράσεων κατά της βίας στο σχολείο.

Θεωρητικά, τα ελληνόπουλα αποστρέφονται τη βία σε πολύ υψηλά ποσοστά. Ποσοστό 98% εκφράζουν την αποστροφή τους σε εκδηλώσεις βίας κατά ζώων συντροφιάς, 84% διαφωνούν με την άποψη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η βία είναι δικαιολογημένη και 79% δηλώνουν ότι προτιμούν να εμπλέκονται σε διαφωνίες που έχουν βίαιη κατάληξη. Ωστόσο, 7 στους 10 μαθητές και μαθήτριες δηλώνουν ότι έχουν παρατηρήσει στο σχολείο τους φαινόμενα βίας (73% στο Λύκειο).

Σε σχέση με τις υλικές καταστροφές, συχνότερα φαινόμενα αποτελούν οι καταστροφές διδακτικού υλικού (35%), οι εξοπλισμού (33%), κτιριακής υποδομής (27%) και ακολουθούν οι καταστροφές αντικειμένων ιδιοκτησίας μαθητών (20%), ενώ ερωτηματικά ως προς τις συνθήκες φύλαξης των σχολικών χώρων προκαλεί το γεγονός ότι 20% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζουν συχνό φαινόμενο τις διαρρήξεις και κλοπές αντικειμένων.

Από την έρευνα προκύπτει ότι η ενδοσχολική βία στην Ελλάδα είναι κυρίως λεκτική, όπως τόνισε ο επίκουρος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και επιστημονικός σύμβουλος της VPRC, Χρ. Βερναρδάκης. Υψηλά ποσοστά καταγράφηκαν σε περιστατικά χλευασμών και εξυβρίσεων (88%) και διάδοσης αρνητικών σχολίων ή φημών (67%). Μόλις 11%, ωστόσο, παραδέχονται ότι έχουν πρωταγωνιστήσει ως «θύτες» σε επεισόδιο ενδοσχολικής βίας.

Μέρος της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 700 μαθητών της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το διάστημα από 13 έως 29 Φεβρουαρίου, ήταν αφιερωμένο στην καταγραφή των απόψεων των παιδιών για τη σχολική ζωή, περίπου ένας στους τρεις μαθητές και μαθήτριες δηλώνουν δυσαρεστημένοι από τη σχολική ζωή με τα μεγαλύτερα ποσοστά δυσαρέσκειας να καταγράφονται στα δημόσια σχολεία και στο Λύκειο.

Μαθητές και μαθήτριες εμφανίζονται, εξάλλου, εξαιρετικά ανήσυχοι για την επόμενη μέρα, καθώς 72% εκφράζουν αβεβαιότητα για το μέλλον τους, ενώ στο Λύκειο το ποσοστό αυτό φτάνει στο 83%. Πάντως, τα αισθήματα δυσαρέσκειας για τη σχολική ζωή και η αβεβαιότητα για το μέλλον δεν εμποδίζει τα παιδιά να συμπαθούν στην πλειονότητά τους το σχολείο τοποθετώντας τη συμπάθειά τους στο 7,15 με άριστα το 10. Στα κορίτσια ο μέσος όρος συμπάθειας είναι 7,44, ενώ στα αγόρια μειώνεται στο 6,85. Διαβάθμιση καταγράφεται και ανάλογα με τη βαθμίδα εκπαίδευσης. Στο Δημοτικό η συμπάθεια φτάνει το 8,52 για να πέσει στο 7,15 στο Γυμνάσιο και στο 6,84 στο Λύκειο.

Ικανοποιημένοι από τις σχολικές εγκαταστάσεις δηλώνουν 64 στους εκατό ερωτηθέντες, ενώ οι μισοί μαθητές (50,9%) δεν ξεχωρίζουν περισσότερους από πέντε καθηγητές που να τους έχουν αφήσει καλές εντυπώσεις στη σχολική τους θητεία.

Από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων προκύπτει ακόμη ότι σε σημαντικό ποσοστό των παιδιών παρατηρούνται φαινόμενα αδυναμίας διαχείρισης του θυμού τους στην καθημερινότητά τους. Περίπου ένα στα δέκα παιδιά δηλώνει ότι τους συμβαίνει συχνά να χάνουν την ψυχραιμία τους ή να εκνευρίζονται εύκολα, ένα στα πέντε συγκρούονται σε αντίστοιχη συχνότητα με άτομα του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, 10% εκτονώνονται ξεσπώντας την οργή τους σε αντικείμενα και 5% τσακώνονται με φίλους.

Στον χαιρετισμό του, ο κ. Λοβέρδος τόνισε ότι η βία δεν είναι φαινόμενο της κρίσης. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι είναι ένα φαινόμενο που «συνεχώς παροξύνεται» και επισήμανε την ανάγκη αντιμετώπισής του με συντονισμένη προσπάθεια των υπουργείων Παιδείας και Υγείας, την οποία «δεν πρέπει να διακόψει η εκλογική διαδικασία». Ο υπουργός Υγείας έκανε ιδιαίτερη αναφορά στα ψυχικά τραύματα που μπορεί να αφήσει σε ένα θύμα η βία: «Η γραφή είναι ανεξίτηλη, την κουβαλάς μέχρι να γεράσεις» τόνισε για να υπογραμμίσει: «Μάθαμε να συγχωρούμε και πολλές φορές να επικροτούμε τα φαινόμενα βίας».

Το γεγονός ότι η βία αυξάνεται όταν συνοδεύεται από μείωση της κοινωνικής ανοχής, επισήμανε και ο καθηγητής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και τέως πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Κλήμης Ναυρίδης, και σημείωσε ότι δεν πρέπει να ποινικοποιηθεί η σχολική ζωή με τον διαχωρισμό των μαθητών σε θύτες και θύματα. «Το σχολείο είναι ένας χώρος όπου υπάρχει βία εξ’ ορισμού, καθηγητές και μαθητές, δύσκολες μαθησιακές εμπειρίες» είπε. «Η τάξη πρέπει να είναι ένας χώρος όπου να μπορούν να λέγονται πράγματα» πρόσθεσε και υπογράμμισε την ανάγκη να επικοινωνούν τα παιδιά τα προβλήματά τους στο σχολικό περιβάλλον. «Ύψιστος προορισμός του σχολείου είναι να βοηθά τα παιδιά να μεταβολίζουν τα συναισθήματά τους» ανέφερε χαρακτηριστικά.

«”Όχι” στην ποινικοποίηση, “ναι” στην πρόληψη» ήταν το μήνυμα του πρύτανη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Θοδωρή Παπαθεοδώρου, ο οποίος επισήμανε ότι η βία στα σχολεία υπάρχει από την αρχή της μαζικής εκπαίδευσης και ότι αποτελεί μορφή κοινωνικότητας. «Στο ερώτημα “γιατί υπάρχει βία”, υπάρχει και ένα άλλο ερώτημα: γιατί να μην υπάρχει βία» σημείωσε από την πλευρά του ο καθηγητής Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Αθανάσιος Γκότοβος, επισημαίνοντας ότι η απουσία βίας από έναν χώρο είναι επίτευγμα και προϊόν εκπαιδευτικών πρακτικών.

Μετά τις τοποθετήσεις των ειδικών, η ηθοποιός Ξένια Καλογεροπούλου, γνωστή για την αφοσίωσή της στο παιδικό θέατρο, διάβασε αποσπάσματα σχετικά με την παιδική βία από το βιβλίο «Άγρια Παιδιά» του Στίβεν Κέλμαν. Ο χώρος του Ζαππείου γέμισε, ακολούθως, από τις φωνές τις παιδικής χορωδίας της Ελληνογερμανικής Αγωγής που ερμήνευσε το τραγούδι «Φύγε Μακριά», ενώ σε μια συμβολική κίνηση, στο τέλος, οι μικροί μαθητές πέταξαν στον ουρανό τα μηνύματα που έστειλαν για την παιδική βία εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών.

Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσαν εικαστικοί, όπως ο Αλέκος Φασιανός, ο Δημήτρης Μυταράς και ο Γιάννης Βαρώτσος, συνθέτες όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος, λογοτέχνες και πλήθος ηθοποιών, ενώ ο εθνικός παραμυθάς Ευγένιος Τριβιζάς προσέφερε ένα παραμύθι με θέμα την παιδική βία υπό τον τίτλο «Το κουνέλι με το μαντολίνο».