Ευάλωτες σε έμφυλη βία, σε ορισμένες δομές φιλοξενίας, είναι γυναίκες πρόσφυγες λόγω της απουσίας της αστυνομίας, της έλλειψης επαρκούς και κατάλληλου φωτισμού, της εγγύτητας των σκηνών/κοντέινερ αλλά και του ανεπαρκούς αριθμού φορέων προστασίας, όπως διαπιστώνεται σε μελέτη που υλοποίησε το Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών «Διοτίμα» με φορέα χρηματοδότησης το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ).

Η «Μελέτη Ανίχνευσης Αναγκών Γυναικών Προσφύγων που διαβιούν στις οργανωμένες Δομές φιλοξενίας» παρουσιάστηκε σήμερα, στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, από τον υπεύθυνο προγραμμάτων της «Διοτίμα» Θανάση Τυροβολά στο πλαίσιο της συμμετοχής του ΚΕΘΙ στην 82η ΔΕΘ.

Όπως προκύπτει, «ο σχεδιασμός και η οικοδόμηση των περισσότερων δομών φιλοξενίας, δε συνάδει με τα διεθνή πρότυπα και προδιαγραφές και είναι έντονες οι ανησυχίες των ίδιων των γυναικών και των επαγγελματιών του πεδίου, αναφορικά με την ασφάλεια και προστασία τους, εφόσον σε αρκετές δομές φιλοξενίας, απουσιάζει η αστυνομική παρουσία ή οι περιπολίες και η μη παρέμβαση σε περιστατικά κακοποίησης που, μαζί με την επιλογή της μη ανάμιξης, ακόμη και όταν διαμείβονται έντονες διαμάχες μεταξύ των ανδρών, τρομοκρατεί τις γυναίκες, κυρίως τις μόνες και αφήνει εκτεθειμένα τα θύματα».

Η έρευνα διεξήχθη από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2016 οπότε και ο προσφυγικός πληθυσμός στη χώρα μας αριθμούσε περί τους 64.000, εκ των οποίων οι 25.000 περίπου ήταν ενήλικες γυναίκες και οι 3.000, νέες κοπέλες. Έγιναν 10 ατομικές συνεντεύξεις με ανθρώπους-κλειδιά στο πεδίο, ομάδες εστιασμένης συζήτησης σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λέσβο και συμπληρώθηκαν 57 ερωτηματολόγια από τις 61 δομές (κρατικές/δημοτικές) για την έμφυλη βία. Επίσης, έγινε χαρτογράφηση μέσα από την βάση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για του Πρόσφυγες και η ερευνητική ομάδα βρέθηκε στο πεδίο μέσω υλοποίησης προγραμμάτων του φορέα εκπόνησης της έρευνας.

Η εικόνα που σχηματίστηκε από τα πρώτα δεδομένα είναι ότι, παρά το μεγάλο αριθμό φορέων οι οποίοι παρεμβαίνουν συνολικά στη χώρα στο πεδίο της προστασίας των ευάλωτων ομάδων, παρατηρούνται κενά ως προς τη γεωγραφική κάλυψη των υφιστάμενων αναγκών. Σημαντικό έλλειμμα και περιορισμένη προσοχή διαπιστώνεται ως προς την πρόληψη της έμφυλης βίας μέσω της υλοποίησης δράσεων για την ενδυνάμωση των ίδιων των γυναικών, τη δημιουργία ασφαλών χώρων για γυναίκες, την ενημέρωση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία.

«Καίριο και κεντρικό αίτημα είναι η πρόβλεψη για στέγαση των ευάλωτων ομάδων γυναικών, για μόνες γυναίκες με ή χωρίς παιδιά, γυναίκες σε λοχεία κ.α. σε διαμερίσματα ή σε ξεχωριστά διαμερίσματα ή άλλες δομές φιλοξενίας κατά ύψιστη προτεραιότητα» αναφέρεται στην μελέτη.

Συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών τους, το 50% των δημόσιων Ξενώνων φιλοξενίας θυμάτων έμφυλης βίας έχουν υποδεχτεί και φιλοξενήσει συνολικά περί τις 134 γυναίκες πρόσφυγες το διάστημα από Απρίλιο έως και τον Οκτώβριο του 2016. Συνολικά, καταγράφηκαν 37 περιστατικά παραπομπής στα Συμβουλευτικά Κέντρα της χώρας, με το μεγαλύτερο αριθμό να συγκεντρώνεται στα αστικά κέντρα, Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η πλειονότητα των επωφελουμένων είναι 20-45 ετών, έγγαμες και με μέσο όρο 3 παιδιά και κατάγονται κυρίως από την Συρία και το Αφγανιστάν. Ανασταλτικοί παράγοντες για τις γυναίκες να δεχτούν τη φιλοξενία είναι η απομάκρυνσή τους από το δίκτυο των επαφών τους (συγγενείς, ομοεθνείς), ο φόβος να χάσουν την θέση τους στις ανοιχτές δομές φιλοξενίας ή και τις υπηρεσίες που αυτές παρέχουν (χρήματα), η απομάκρυνση/ απόσταση από την Υπηρεσία Ασύλου καθώς και ο φόβος τους για αντίποινα από το σύζυγο.

Δεν καταγράφονται τα περιστατικά έμφυλης βίας

Όσον αφορά τον χαμηλό αριθμό αποκάλυψης περιστατικών έμφυλης βίας, στην μελέτη αποδίδεται κυρίως στις μεταβατικές και δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των γυναικών, στο φόβο για κοινωνικό στιγματισμό και κοινωνική περιθωριοποίηση, στις ελλείψεις και στα κενά που παρουσιάζονται στο πεδίο υλοποίησης προγραμμάτων και γενικότερα, στην έλλειψη εμπιστοσύνης των γυναικών στο σύστημα προστασίας.

«Ο μικρός αριθμός των καταγεγραμμένων περιστατικών έμφυλης βίας» όπως εξηγείται στην μελέτη, «βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με την πραγματική έκταση του φαινομένου και συνδέεται με μια σειρά ανασταλτικούς παράγοντες».

«Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την αλλαγή της κατάστασης της Ελλάδας από «επείγουσα» σε «σταθερή», η οποία σήμανε όχι μόνο την αποχώρηση Διεθνών ΜΚΟ , αλλά και τη μείωση των διαθέσιμων πόρων για το 2017, επιτακτική παρουσιάζεται η ανάγκη για μέτρα πολιτικής από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τη βελτίωση των προαναφερθέντων συνθηκών και προβλημάτων στον τομέα της προστασίας και της έμφυλης βίας».

Πρόθεση των ερευνητών πάντων, όπως ανέφερε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο κ.Τυροβολάς, είναι να γίνει επικαιροποίηση της μελέτης καθώς έχουν αλλάξει δεδομένα μετά τη στέγαση περισσότερων προσφύγων σε διαμερίσματα, το κλείσιμο πολλών δομών φιλοξενίας και τις μετεγκαταστάσεις και να συμπεριληφθούν και συνεντεύξεις γυναικών προσφύγων.