Την ερχόμενη βδομάδα συμπληρώνονται πέντε χρόνια από την εισαγωγή της Ελλάδας στο μηχανισμό του Μνημονίου. Σε αυτή την περίοδο υιοθετήθηκαν μέτρα περικοπής δαπανών και αύξησης φόρων ύψους 63,1 δισ. ευρώ. Και στο ίδιο διάστημα, το αποτέλεσμα τους ήταν να επιτευχθεί προσαρμογή της τάξης των 24,7 δισ. ευρώ. Δηλαδή, για κάθε 1 ευρώ μείωσης του πρωτογενούς ελλείμματος αποδεικνύεται ότι χρειάζονται κάτι παραπάνω από 2,5 ευρώ σε μέτρα.
Γράφει ο Κωνσταντίνος Μίχαλος*
Η επίπτωση των μέτρων λιτότητας ήταν δραματική στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Το 2009, το ΑΕΠ ήταν 213 δισ. ευρώ. Πέρυσι διαμορφώθηκε στα 179 δισ. ευρώ. Η απώλεια του εθνικού εισοδήματος έφθασε στα 52 δισ. ευρώ ή στο 22,5%. Κανένας από τους στόχους του μνημονίου δεν επετεύχθη. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ευρωζώνης που είναι εκτός του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία έχουν ήδη εξέλθει από το καθεστώς μνημονίου. Και σύντομα θα εξέλθει και η Κύπρος. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων κυμαίνονται πάνω 13%. Οι αντίστοιχες αποδόσεις της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας είναι κάτω από 2%.
Γιατί απέτυχε η Ελλάδα εκεί που πέτυχαν οι άλλες χώρες; Οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Μερικοί πιστεύουν ότι τα μέτρα αυτά, όσο οδυνηρά και αν ήταν, έβαλαν σε τάξη τα δημόσια οικονομικά της χώρας. Άλλοι πάλι, υποστηρίζουν ότι δεν έπρεπε να έχει επιλεγεί η οδός της σκληρής και βίαιης προσαρμογής, η οποία ουσιαστικά «βούλιαξε» την πραγματική οικονομία και έφερε τα νοικοκυριά στα όρια της απελπισίας. Οι περισσότεροι όμως συμφωνούν σε τρία πράγματα. Πρώτον, ότι από εδώ και πέρα η προσπάθεια πρέπει να χαλαρώσει και να μη συνεχιστεί η μαζική και οριζόντια εφαρμογή μέτρων λιτότητας. Δεύτερον, η αβεβαιότητα για την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους υπονομεύει κάθε προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Και τρίτον, ότι απαιτείται η διαμόρφωση ενός εθνικού σχεδίου ανάπτυξης. Γιατί χωρίς ανάπτυξη η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να εξέλθει από το μνημόνιο και βγει στις αγορές.
H νέα κυβέρνηση ναι μεν ανέδειξε τις αποτυχίες των μνημονίων, αλλά δυστυχώς δεν κατάφερε και να πείσει για την ανάγκη υιοθέτησης περισσότερων αναπτυξιακών πολιτικών και μάλιστα έχει βρεθεί στα όρια της ρήξης με τους εταίρους μας. Αντί για το τέλος της λιτότητας, ζούμε την οικονομική ασφυξία. Αντί για την υπεράσπιση των μισθών και των θέσεων εργασίας, αυξάνονται οι απολύσεις στο ιδιωτικό τομέα, ενώ ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις αδυνατούν να καταβάλουν τους μισθούς και τις υποχρεώσεις τους. Αντί για την διάσωση των συντάξεων εξανεμίζονται τα αποθεματικά των ταμείων.
Και ακολουθούν τα αποθεματικά όλων των φορέων της γενικής κυβέρνησης. Αντί της κατεδάφισης του παλαιού πελατειακού κράτους και την εξυγίανση και εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, εξακολουθούμε να βιώνουμε στην καθημερινότητά μας τη γραφειοκρατία και την αναποτελεσματικότητα του δημοσίου. Κινούμαστε στη λάθος κατεύθυνση. Χρέος και ευθύνη μας είναι να κτυπήσουμε το καμπανάκι του κινδύνου για την εθνική μας οικονομία και τη χώρα ολόκληρη.
* Ο Κωνσταντίνος Μίχαλος είναι πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων και του ΕΒΕΑ
