Τις καθαρές επιλογές που έχει η Ελλάδα, αναλύει ο κ. Satyajit Das, πρώην τραπεζίτης και συγγραφέας, σε σημερινό άρθρο του στον βρετανικό independent. Σύμφωνα με τον κ. Das βέβαια, παρά την πληθώρα επιλογών που εντέλει αποδεικνύεται πως έχει η χώρα, καμία δεν αποδεικνύεται καλή, πράγμα το οποίο επισημαίνει ήδη από τον εύγλωττο
τίτλο του του άρθρου.
«Στην πρώτη περίπτωση, η ΕΕ κάνει υποχωρήσεις: ωρίμανση των δανείων -ειδικά στα βραχυπρόθεσμα- επεκτείνοντας το χρόνο αποπληρωμής τους. Το χρέος αντικαθίσταται με ομόλογα -κεϋνσιανής λογικής- που καθορίζονται από τους ρυθμούς ανάπτυξης, η ΕΚΤ συνεχίζει να υποστηρίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών και η μισητή Τρόικα αποχωρεί, για να μην θυμίζει την απεχθή σύνδεση με το παρελθόν.
Ακολουθώντας αυτή τη λύση παρά την μείωση της αξίας του χρέους, η ΕΕ και οι δανειστές αποφεύγουν το πολιτικά δύσκολο «κούρεμα». ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζεται πως τίμησε την εντολή που πήρε, υψώνοντας ανάστημα σε ΕΕ και Γερμανία καθώς και ότι διεκδίκησε την εθνική κυριαρχία και υπερηφάνεια.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, λίγα πράγματα θα αλλάξουν ουσιαστικά. Σε αυτό το σενάριο, η Ελλάδα και η ΕΕ θα βρεθούν και πάλι στο ίδιο τραπέζι διαπραγματεύσεων μέσα σε 6 το πολύ 12 μήνες, αντιμετωπίζοντας τα ίδια θέματα.
Στη δεύτερη επιλογή, η Ελλάδα χρεοκοπεί και παραμένει στο ευρώ (αν και είναι θολό πως ένα κράτος που χρεοκοπεί μπορεί να παραμείνει στο ευρώ απλά και μόνο επειδή δεν έχει προβλεφθεί μηχανισμός εξόδου). Οι ελληνικές τράπεζες καταρρέουν αν η ΕΚΤ αποφασίσει να σταματήσει την ανατροφοδότηση τους.
Οι καταθέσεις κάνουν φτερά και αναγκαστικά επιβάλλεται έλεγχος κεφαλαίων. Η ελληνική κυβέρνηση μένει μόνη δίχως εμφανείς πόρους χρηματοδότησης, με κάποιο παράλληλο νόμισμα. Η ανταγωνιστική θέση της Ελλάδας όμως μένει αμετάβλητη αφού παραμένει στο ευρώ.
Από την άλλη οι δανειστές «θρηνούν» για τα χαμένα χρήματα των δανείων που έδωσαν.
Στην τρίτη επιλογή, η Ελλάδα χρεοκοπεί και αποχωρεί από το ευρώ, επιστρέφοντας σε νέα πλέον δραχμή. Βραχυπρόθεσμα επικρατεί χάος. Η δραστηριότητα στην Ελλάδα καταρρέει.
Η ΕΕ και οι δανειστές αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα όπως και στη δεύτερη εκδοχή. Το ευρώ αποσταθεροποιείται.
Στην Τρίτη αυτή επιλογή, η Ελλάδα ανακτά τον έλεγχο του νομίσματός της και τη χαμένη ανταγωνιστικότητά της. Η απότομη υποτίμηση της νέας δραχμής ενισχύει την ανταγωνιστικότητα, για παράδειγμα στον τουρισμό.
Η δυνατότητα της κεντρικής τράπεζες να κόψει και να ελέγξει τη ροή του χρήματος, βοηθά στην αποκατάσταση της ρευστότητας στις τράπεζές της και προσφέρει ένα μηχανισμό χρηματοδότησης της κυβέρνησης.
Με σωστούς χειρισμούς μπορεί να αναστραφεί και η φυγή κεφαλαίων, καθώς θα μειώνεται η απώλεια της αγοραστικής δύναμης. Το υποτιμημένο νόμισμα μπορεί ακόμα και να προσελκύσει επενδύσεις .
Έτσι με τον καιρό η Ελλάδα ανακτά την πρόσβαση στις αγορές, όπως έκανε η Ρωσία το 1998. Το κόστος, βέβαια, θα είναι εμφανές στο βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων. Αρχικά θα υπάρξει εξαθλίωση, αλλά ενδέχεται να επακολουθήσει ισχυρή ανάκαμψη.
Η τέταρτη επιλογή, συνεπάγεται η Ελλάδα να υποκύψει στις πιέσεις των δανειστών, συνεχίζοντας την πολιτική της λιτότητας. Αρχικά ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθήσει να διαχειριστεί τις αντιδράσεις που θα προκαλέσει αυτού του είδους η συναίνεση, αλλά πολύ σύντομα η κυβερνητική συμμαχία θα καταρρεύσει και θα ακολουθήσουν εκλογές.
Σε αυτή την περίπτωση είτε θα επιστρέψει ο ΣΥΡΙΖΑ με εντολή τη χρεοκοπία και την έξοδο από το ευρώ, είτε θα έρθει το φασιστικό, αντι-ευρωπαϊκό, κόμμα της Χρυσής Αυγής. Ακόμα και η πιθανότητα επιβολής ενός στρατιωτικού καθεστώτος, όπως αυτό που τελείωσε το 1974, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Φυσικά, τα οικονομικά προβλήματα θα παραμείνουν.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν θα υπάρξουν προβλήματακαι στην Ευρώπη. Οι ευρωπαικοί και γερμανικοί ισχυρισμοί πως ένα ενδεχόμενο Grexit είναι διαχειρίσιμο και μάλιστα έχει μικρό ρίσκο είναι, νομίζω, απλά μια διαπραγματευτική στάση. Μοιάζει με την πεποίθηση του Δρ. Strangelove πως θα επιβιώσουμε ενός θερμο – πυρηνικού πολέμου.
Σίγουρα θα προκληθούν αναταραχές. Με περίπου το 85 % του ελληνικού χρέους να οφείλεται σε επίσημους δανειστές, ένα Grexit, θα προκαλούσε άμεσα σημαντικές απώλειες στα διμερή κρατικά δάνεια, στην ΕΚΤ, καθώς και στα δάνεια που χορηγούνται από τα ταμεία διάσωσης.
Μια έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα προκαλούσε αύξηση του κόστους δανεισμού, εκροή κεφαλαίων, και ένα ευρώ ασταθές. Και αν ισχύσει αυτό που λέγεται πως το ευρώ θα μεταλλαχθεί σε γερμανικό μάρκο σε μια ευρωζώνη μικρότερης έκτασης, τότε η Γερμανία θα χάσει μεγάλο μέρος της ανταγωνιστικότητάς της.
Στο μεταξύ κόμματα με λαϊκιστικό πρόθεμα να αναδειχθούν με ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά σε όλη την Ευρώπη. Αν φύγει η Ελλάδα από το ευρώ, θα αρχίσει μια ολόκληρη κερδοσκοπία γύρω από το ποιος θα την ακολουθήσει.
Βέβαια, ακόμη και αν παραχωρηθούν κάποια πράγματα στην Ελλάδα, αμέσως τα ίδια θα ζητήσουν και χώρες με τα δικά της αντίστοιχα προβλήματα. Άρα και πάλι υπάρχουν τριγμοί στην Ευρωζώνη.Κατόπιν όλων αυτών, στην πραγματικότητα δεν έχουν μείνει και πολλές επιλογές στην Ελλάδα…
