Οξύνει τον ανταγωνισμό στην ελληνική επιβατηγό ναυτιλία η περαιτέρω η μείωση του μεγέθους της αγοράς του συγκεκριμένου κλάδου, όπως προέκυψε από τα συμπεράσματα της μελέτης για τον κλάδο «Ελληνική Επιβατηγός Ναυτιλία», που εκπόνησε η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Icap.

Σύμφωνα με τη μελέτη, ο νησιωτικός χαρακτήρας της χώρας μας δημιουργεί ιδιαίτερες ανάγκες για επαρκείς και ποιοτικές συγκοινωνίες, καθιστώντας φανερό τον τεράστιο ρόλο της επιβατηγού ναυτιλίας, που με τα επιβατηγά και τα επιβατηγά οχηματαγωγά πλοία, συνδέει την ηπειρωτική χώρα με τα νησιά, αλλά και την Ελλάδα με τη γειτονική Ιταλία.

Πρωτίστως, η τουριστική, η επιβατική και η εμπορευματική κίνηση, αλλά και το κόστος των ναύλων, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, η δημογραφική και οικονομική ανάπτυξη των ελληνικών νησιών, οι καιρικές συνθήκες και οι λιμενικές υποδομές, αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες επηρεασμού της ζήτησης των ακτοπλοϊκών υπηρεσιών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία επιβατικής κίνησης της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το 2008, διακινήθηκαν, μέσω των ακτοπλοϊκών γραμμών του εσωτερικού, πάνω από 18 εκατ. επιβάτες, μέσω των πορθμιακών γραμμών περίπου 26 εκατ. επιβάτες, ενώ ξεπέρασαν τα 2 εκατ. οι επιβάτες της γραμμής Ελλάδας-Ιταλίας.

Από πλευράς ιδιοκτησιακού καθεστώτος, σήμερα οι εταιρίες της ελληνικής ακτοπλοΐας διακρίνονται στις μεγάλες επιχειρήσεις, οι μετοχές των οποίων είναι εισηγμένες στο ΧΑΑ και οι οποίες ανήκουν σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, σε εταιρίες πολυμετοχικής βάσης, στις οποίες κυριαρχεί το στοιχείο της εντοπιότητας, καθώς η πλειοψηφία των μετόχων προέρχεται από τη συγκεκριμένη νησιωτική περιοχή και σε ολιγομετοχικές εταιρίες, στις οποίες η πλειοψηφία των μετοχών ανήκει σε εφοπλιστικές οικογένειες.

Το σύνολο της αγοράς της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας (σε αξία) παρουσίασε διαχρονική αύξηση, την περίοδο 2002-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 3%, για το 2009 εκτιμάται μείωση κατά 7,2%. Μεγαλύτερες είναι οι απώλειες για την αγορά της Αδριατικής 15,3% και μικρότερες για τις γραμμές της ακτοπλοΐας 2,9%, ενώ αυξομειώσεις παρουσιάζει το μέγεθος αγοράς των πορθμειακών γραμμών. Σχετικά με τα μερίδια της κάθε αγοράς, στο σύνολο της επιβατηγού ναυτιλίας, για το 2009, οι γραμμές της ακτοπλοΐας κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος, με μερίδιο 57% και ακολουθούν οι γραμμές της Αδριατικής, με ποσοστό 33% περίπου. Το υπόλοιπο της αγοράς μοιράζονται οι διάφορες πορθμιακές γραμμές.

Στο πλαίσιο της μελέτης έγινε εκτεταμένη χρηματοοικονομική ανάλυση των κυριοτέρων επιχειρήσεων του κλάδου, βάσει 19 επιλεγμένων αριθμοδεικτών. Επίσης, συνετάχθη ομαδοποιημένος ισολογισμός, βάσει δείγματος 15 επιχειρήσεων, για τις χρήσεις 2007 και 2008. Όπως προέκυψε από την εν λόγω ανάλυση, οι συνολικές πωλήσεις των συγκεκριμένων εταιριών αυξήθηκαν κατά 10,5%, το 2008 σε σχέση με το 2007, το δε μικτό κέρδος μειώθηκε κατά 12,8%, λόγω αύξησης του κόστους πωλήσεων κατά 18,8%. Ζημιογόνο ήταν το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα των εταιριών, το 2008, ενώ τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 29,6%. Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά αποτελέσματα τριών ναυτιλιακών εταιριών, εισηγμένων στο ΧΑΑ, μείωση 6% καταγράφει ο συνολικός κύκλος εργασιών, το 2009 σε σχέση με το 2008.