Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΛΣΤΑΤ, το διάστημα 2011 – 2017 ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 355.000 ανθρώπους, εξαιτίας της μείωσης των γεννήσεων, της αύξησης των θανάτων και της δημιουργίας ενός ισχυρού μεταναστευτικού ρεύματος Ελλήνων προς το εξωτερικό.
Του Κωνσταντίνου Μίχαλου
Το 2017 ήταν το έτος των αρνητικών ρεκόρ για το δημογραφικό, αφού για πρώτη φορά οι γεννήσεις μειώθηκαν κάτω από τις 90.000, ενώ το αρνητικό ισοζύγιο θανάτων και γεννήσεων ξεπέρασε τα 35.000 άτομα.
Έχοντας έναν από τους πιο γερασμένους πληθυσμούς στην Ευρώπη, η Ελλάδα δύσκολα θα μπορέσει να ανακάμψει από την οικονομική κρίση και να παράγει πλούτο για τους πολίτες της στις επόμενες δεκαετίες. Όπως προκύπτει από μελέτη της PwC, μια αύξηση των ατόμων άνω των 65 ετών κατά 50.000, η οποία θα αυξήσει αντίστοιχα τις ανάγκες στήριξης και πρόνοιας, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας κατά περίπου 15%.
Ενώ, αντίθετα, μια αύξηση του πληθυσμού κατά περίπου 100.00 άτομα, θα οδηγούσε σε άνοδο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 3%. Οι συνέπειες, ωστόσο, δεν είναι μόνο οικονομικές. Εάν το δημογραφικό δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2050 θα αγγίζει μετά βίας τα 10 εκατομμύρια, ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Eurostat, το 2080 θα φθάνει στα 7,2 εκατομμύρια, καθιστώντας τη χώρα μας το πλέον αδύναμο πληθυσμιακά μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το γεγονός ότι οι δημογραφικοί δείκτες βελτιώνονται με εξαιρετικά βραδύ ρυθμό, καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για λήψη άμεσων μέτρων. Τα μέτρα αυτά, μπορούν κατ’ αρχήν να επικεντρώνουν στην οικονομική ενίσχυση της οικογένειας, με φορολογικές ελαφρύνσεις, με στοχευμένη επιδότηση συγκεκριμένων υπηρεσιών και ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας αυτών που παρέχονται από το κράτος, όπως είναι η υγεία και η παιδεία.
Επίσης, απαιτούνται μέτρα για την εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, με αποτελεσματικότερη προστασία της μητρότητας και της πατρότητας, με τη δημιουργία επαρκών δομών φιλοξενίας και φύλαξης παιδιών προσχολικής ηλικίας κ.ά. Στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, θα βοηθούσε επίσης η εφαρμογή μιας συγκροτημένης εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη, η οποία θα δημιουργούσε περισσότερες ευκαιρίες για τους νέους ανθρώπους και κίνητρα για την επιστροφή όσων έφυγαν.
Εάν δεν υπάρξει άμεση αφύπνιση και κατάλληλα μέτρα, το δημογραφικό κινδυνεύει να εξελιχθεί σε ζωτική απειλή για την οικονομία, αλλά και για την ίδια την ύπαρξη της Ελλάδας.
Ο Κωνσταντίνος Μίχαλος είναι πρόεδρος του ΕΒΕΑ και της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος
