Δόση 8,5 δισ. ευρώ που θα δοθεί σε δύο τμήματα αλλά και την υποχρέωση να σημειώνει πλεονάσματα 2% έως το 2060 εξασφάλισε η ελληνική πλευρά στο χθεσινό Eurogroup. Για το χρέος οι αποφάσεις των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης μετατέθηκαν για το 2018, αποφασίστηκε η παραμετροποίηση τεχνικών παρεμβάσεων για την ελάφρυνση, μέσω επιμηκύνσεων από 0 έως 15 χρόνια, ενώ η συμφωνία περιλαμβάνει και τη λήψη συγκεκριμένων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών υπέρ της Ελλάδας.
Ως θετικό στοιχείο αποτιμάται και η απόφαση για πλεονάσματα 3,5% ως το 2022 και πάνω κάτω 2% έως το 2060 που δεν θα πρέπει να ξεπερνούν το 2%, μέχρι το 2060, στόχοι που θεωρούνται επιτεύξιμοι.
Για τη συμμετοχή του ΔΝΤ ανακοινώθηκε πως θα εισέλθει στο πρόγραμμα και χρηματοδοτικά επί της αρχής αλλά με την μορφή του «stand by», όταν δηλαδή θα κριθεί ότι είναι βιώσιμο. «Πετύχαμε συμφωνία σε όλα τα επιμέρους στοιχεία: Τα προαπαιτούμενα, τη στρατηγική για το χρέος, την συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα» ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ μετά το πέρας της συνεδρίασης.
Τα βασικά σημεία για τη βιωσιμότητα του χρέους
Σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους η ανακοίνωση της Ευρωομάδας περιλαμβάνει τα παρακάτω βασικά σημεία:
-πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και εν συνεχεία μια δημοσιονομική πορεία που θα είναι «σύμφωνη με το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο και η οποία θα επιτευχθεί σύμφωνα με την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με πρωτογενές πλεόνασμα 2% του ΑΕΠ ή λίγο μεγαλύτερο κατά την περίοδο από το 2023 έως το 2060».
-Η ετήσια εξυπηρέτηση του χρέους θα πρέπει να είναι κάτω του 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι το χρέος μειώνεται σταθερά
-Μια μεσοπρόθεσμη δέσμη μέτρων για το χρέος θα εφαρμοστεί στο τέλος του προγράμματος και στο βαθμό που είναι αναγκαίο για την επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων σύμφωνα με τη δήλωση της Eurogroup της 25ης Μαΐου 2016.
-Στη βάση της τελικής έκθεσης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια επέκταση των ωριμάνσεων των δανείων και μιας περαιτέρω περιόδου χάριτος από 0 έως 15 έτη.
-Ως μέρος των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους θα συμφωνηθεί ένας μηχανισμός που θα επαναϋπολογίζει τις ανάγκες αναδιάρθρωσης του χρέους με βάση τις διαφορές μεταξύ της πραγματικής απόδοσης της ελληνικής οικονομίας και των εκτιμήσεων στο πλαίσιο των αναλύσεων βιωσιμότητας του χρέους.
-Μακροπρόθεσμα, σε περίπτωση απροσδόκητα δυσμενέστερου σεναρίου θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί ένας μηχανισμός έκτακτης ανάγκης για το χρέος, όπως αναφέρεται στη συμφωνία και του Μαΐου 2016.
Αβέβαιη η ένταξη στο πολυπόθητο QE
Παραμένει μέχρι στιγμής αβέβαιη η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η αινιγματική δήλωση εκπροσώπου της ΕΚΤ για την απόφαση στο Eurogroup ανέφερε χαρακτηριστικά: «Λαμβάνουμε υπόψη τη συζήτηση στο Eurogroup την οποία βλέπουμε ως πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της διασφάλισης της βιωσιμότητας του χρέους».
Μέτρα τόνωσης της ανάπτυξης
Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή δράσεων για την τόνωση της ανάπτυξης στην Ελλάδα, το Eurogroup συγχαίρει στην ανακοίνωσή του την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κινητοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την τόνωση των επενδύσεων και την υποστήριξη της απασχόλησης και της ανάπτυξης από τον Ιούλιο του 2015, κάνοντας λόγο για συνολικό ποσό σχεδόν 11 δισ. ευρώ. Επίσης, καλεί τις ελληνικές αρχές να συνεργαστούν στενά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να διασφαλίσουν ότι θα απορροφηθούν πλήρως τα επιπλέον 970 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2017-2020, με τη βοήθεια των εμπειρογνωμόνων από τις ευρωπαϊκές χώρες που θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν το σχεδιασμό και την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων μέσω τεχνικής βοήθειας.
Επιπλέον, τονίζεται πως θα πρέπει να διερευνηθούν και άλλες δυνατότητες κινητοποίησης πρόσθετων κονδυλίων από τις εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (όπως η ΕΤΕπ και η ΕΤΑΑ).
Για τη συμμετοχή του ΔΝΤ η ανακοίνωση υπογραμμίζει ότι η διοίκηση του ΔΝΤ σύντομα θα συστήσει στο ΔΣ του την κατ’ αρχήν έγκριση του αιτήματος της Ελλάδας για 14μηνο πρόγραμμα, ενώ εκφράζει την ικανοποίησή του ΔΝΤ για την «περαιτέρω συγκεκριμενοποίηση των μέτρων για το χρέος» την οποία χαρακτηρίζει «σημαντικό βήμα προς τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους».
Αναφορά για την πιθανότητα επιστροφής στις αγορές
Πιο ξεκάθαρη είναι η κατάσταση αναφορικά με την πιθανότητα μίας δοκιμαστικής εξόδου στις αγορές. Η ανακοίνωση σημειώνει πως «ενόψει του τερματισμού του τρέχοντος προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, το Eurogroup δεσμεύεται να παράσχει στήριξη στην Ελλάδα για την επιστροφή στις αγορές» επισημαίνοντας ότι οι «μελλοντικές εκταμιεύσεις θα πρέπει να καλύπτουν όχι μόνο την ανάγκη αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών αλλά και τη δημιουργία περαιτέρω αποθεμάτων για την υποστήριξη της εμπιστοσύνης των επενδυτών και τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές». Την ίδια στιγμή ο Ευκλείδης Τσακαλώτος παρέπεμψε στον επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ Στέλιο Παπαδόπουλο, να λάβει την απόφαση με βάση τα κριτήρια του Οργανισμού.
Πανηγυρίζει για τη συμφωνία το Μαξίμου
«Η ελληνική πλευρά πήρε αυτά που ήθελε. Υπήρξαν ριζικές αλλαγές σε σχέση με την απόφαση του Eurogroup της 22ας Μαΐου», υπογράμμιζαν κυβερνητικές πηγές για την απόφαση του Eurogroup, επισημαίνοντας:
1. Το κυριότερο σημείο της σημερινής απόφασης είναι η -για πρώτη φορά- σαφής δέσμευση του Eurogroup ότι θα υποστηριχθεί η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές και η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος, με τη δημιουργία, μάλιστα, ενός σημαντικού αποθέματος ρευστότητας για να στηριχθεί η έξοδος της χώρας στις αγορές.
2. Έγινε δεκτή η γαλλική πρόταση για ρήτρα ανάπτυξης που αποτελούσε πάγια διαπραγματευτική θέση της κυβέρνησης από το 2015. Η γαλλική πρόταση ουσιαστικά γεφυρώνει τις διαφορετικές εκτιμήσεις ΔΝΤ και ευρωπαϊκών θεσμών και άρα διασφαλίζει έναντι των αγορών τη βιωσιμότητα του χρέους, αφού το Eurogroup δεσμεύεται ότι τα μέτρα για την απομείωση του χρέους, θα μεταβάλλονται ανάλογα με τη μεταβολή των ρυθμών ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, αυτό μετατρέπει τους Ευρωπαίους εταίρους, σε συμμάχους στο στόχο της ανάπτυξης, αφού όσο περισσότερο μεγεθύνεται η ελληνική οικονομία, τόσο λιγότερο θα χρειαστεί να απομειώσουν το χρέος.
3. Αποφασίστηκε περίοδος χάριτος και επέκταση της ωρίμανσης μέχρι 15 χρόνια σίγουρα, και ενδεχομένως για περισσότερο διάστημα, αν δεν επιτευχθούν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης. Αυτό διασφαλίζεται από την υιοθέτηση της ρήτρας ανάπτυξης.
4. Καθορίστηκαν τα πρωτογενή πλεονάσματα στο 2% από το 2023 και κατά μέσο όρο περίπου στο 2% ως το 2060. Επομένως, προβλέπεται η σταδιακή μείωση των πλεονασμάτων και κάτω από το 2%. Αυτή είναι μία πολύ σημαντική δέσμευση, καθώς προσδιορίζει το ύψος της απαιτούμενης απομείωσης χρέους, η οποία πλέον μπορεί να υπολογισθεί από αγορές και θεσμούς. Εξάλλου με αυτά τα πρωτογενή πλεονάσματα, η Ελλάδα θα είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που θα βρίσκεται σε θετική εξαίρεση από το Σύμφωνο Σταθερότητας, καθώς με βάση αυτό θα υποχρεούνταν να έχει πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 2,6% στο μακροπρόθεσμο διάστημα και όχι 2% όπως τελικά συμφωνήθηκε.
5. Υπήρξε δέσμευση για ένα φιλόδοξο πακέτο αναπτυξιακών δράσεων από ευρωπαϊκά κονδύλια που θα δώσει προοπτική υψηλών ρυθμών ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία στο μεσοπρόθεσμο διάστημα (2018-2022).
6. Έγινε αποδοχή του πάγιου αιτήματος της κυβέρνησης για ίδρυση Αναπτυξιακής Τράπεζας.
7. Υπήρξε θετική εκτίμηση του ΔΝΤ σε σχέση με τη βιωσιμότητα του χρέους σε αντίθεση με την εκτίμηση της 22ας Μαΐου, όπου το ΔΝΤ θεωρούσε ότι το ελληνικό χρέος δεν βρίσκεται σε τροχιά βιωσιμότητας.
8. Αποφασίστηκε η δόση να είναι μεγαλύτερη από τις χρηματοδοτικές ανάγκες του ελληνικού δημοσίου αφού δίνει την δυνατότητα για πληρωμές ληξιπρόθεσμων οφειλών ύψους περίπου 1,6 δισ.
