Καθοριστική ημερομηνία για τον σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης θεωρείται η 22α Απριλίου, η Τετάρτη μετά το Πάσχα δηλαδή, καθώς τότε η Eurostat αναμένεται να ανακοινώσει τις οριστικές εκτιμήσεις της για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2024 στην Ελλάδα. Πρόκειται για την πρώτη επίσημη αποτύπωση των δημοσιονομικών επιδόσεων του προηγούμενου έτους, που θα αποτελέσει τη βάση για την αποτίμηση του διαθέσιμου χώρου που υπάρχει για νέες φορολογικές ελαφρύνσεις, κυρίως προς τη μεσαία τάξη, που έχει πληγεί περισσότερο και από τις ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών τα τελευταία χρόνια.
Η ανακοίνωση έρχεται σε μια περίοδο έντονης διεθνούς αβεβαιότητας, καθώς οι παρενέργειες των δασμών που έχει προαναγγείλει ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, (οι οποίοι «πάγωσαν» από χθες, και για 90 ημέρες, σε 75 χώρες) ενδέχεται να προκαλέσουν επιπλέον ισχυρές αναταράξεις σε παγκόσμιο επίπεδο – ακόμη και το ενδεχόμενο ύφεσης στις ΗΠΑ, αλλά και νέο κύμα πληθωριστικών πιέσεων στην Ευρώπη. Υπό αυτές τις συνθήκες, το οικονομικό επιτελείο της ελληνικής κυβέρνησης αναμένει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα στοιχεία της Eurostat, καθώς θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις δυνατότητες άσκησης φιλολαϊκής πολιτικής. Πάντα βέβαια, εντός των ορίων που θέτουν οι ευρωπαϊκοί κανόνες.
Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, οι προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2024 είναι αισιόδοξες. Ενώ ο αρχικός στόχος είχε τεθεί στο 2,5% του ΑΕΠ, η τελική επίδοση φαίνεται να ανέρχεται στο 3,5%, ξεπερνώντας σημαντικά τις προσδοκίες. Αυτή η υπέρβαση συνεπάγεται επιπλέον δημοσιονομικό περιθώριο, που υπολογίζεται, με βάση τους πρώτους υπολογισμούς, ακόμη και έως τα 2 δισ. ευρώ.
Το μέγεθος του διαθέσιμου χώρου θα επιβεβαιωθεί ή θα αναθεωρηθεί βάσει των επίσημων στοιχείων που θα δημοσιοποιήσει η Eurostat, και θα χρησιμοποιηθεί ως βάση στις διαβουλεύσεις που θα ακολουθήσουν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο επόμενος κρίσιμος σταθμός θα είναι ο Ιούνιος, όταν θα υπάρξει πιο σαφής εικόνα για την αποτελεσματικότητα των μέτρων καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, και τα επιπλέον έσοδα που αυτά μπορεί να έχουν αποφέρει στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Καταλύτης τα στοιχεία για την ανακοίνωση παροχών στη ΔΕΘ
Η εικόνα που θα διαμορφωθεί από αυτούς τους δύο άξονες – την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος και τα φορολογικά έσοδα από τη συστηματική καταπολέμηση της παραοικονομίας – θα είναι καταλυτική για τον καθορισμό των νέων μέτρων που προγραμματίζει να ανακοινώσει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Ήδη τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο Οικονομικών επιβεβαιώνουν την υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων και τη δημιουργία χώρου για στοχευμένες παρεμβάσεις υπέρ των συνεπών φορολογουμένων. Το επιτελείο εξετάζει αλλαγές στη φορολογική κλίμακα, με μειώσεις συντελεστών για εισοδήματα έως 50.000 ευρώ, αναπροσαρμογές στα τεκμήρια διαβίωσης και τροποποιήσεις στη φορολογία εισοδήματος από ενοίκια. Παράλληλα, σχεδιάζονται στοχευμένες ενισχύσεις σε κοινωνικές ομάδες που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες οικονομικές πιέσεις.
Οι τελικές αποφάσεις, πάντως, θα ληφθούν σε συνάρτηση και με την πολιτική συμφωνία για την αναθεώρηση των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη ρήτρα εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του ελλείμματος, ενώ στο τραπέζι βρίσκονται και οι προβλέψεις του τετραετούς μεσοπρόθεσμου πλαισίου για τη συνολική οροφή των δημοσίων δαπανών. Το πακέτο των νέων θετικών μέτρων, εφόσον επιβεβαιωθούν τα αισιόδοξα σενάρια, θα αποτελέσει το κεντρικό πολιτικό αφήγημα της κυβέρνησης για τη νέα περίοδο, δίνοντας έμφαση στην ανταποδοτικότητα, τη δικαιοσύνη και τη στήριξη της μεσαίας τάξης – η οποία, για μια ακόμα φορά, βρίσκεται στο επίκεντρο του σχεδιασμού.
