Με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς προχωρά η διαδικασία συνταξιοδότησης των ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών που έχουν μεγάλες οφειλές προς τον ΕΦΚΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 120.000 ασφαλισμένους που πληρούν τις προϋποθέσεις για ρύθμιση των οφειλών τους, σύμφωνα με τις ευεργετικές διατάξεις, μόλις 5.000 έχουν καταθέσει αίτηση, ενώ από αυτούς μόνο 2.000 έχουν συνταξιοδοτηθεί. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την περιορισμένη ανταπόκριση των ενδιαφερομένων, παρά τη σοβαρότητα του ζητήματος, το οποίο εξακολουθεί να τους απασχολεί και θα συνεχίσει να τους επηρεάζει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Με στόχο να δοθεί διέξοδος σε περισσότερους ασφαλισμένους, θεσπίστηκε πρόσφατα μια νέα ρύθμιση που επιτρέπει στους οφειλέτες να ρυθμίσουν τα χρέη τους και να προχωρήσουν στη διαδικασία συνταξιοδότησης. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, το όριο ρύθμισης των οφειλών διαμορφώνεται στις 30.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους και στις 10.000 ευρώ για τους αγρότες. Τα προηγούμενα όρια ήταν σημαντικά χαμηλότερα, καθώς ανέρχονταν σε 20.000 ευρώ για τους αυτοαπασχολούμενους και 6.000 ευρώ για τους αγρότες που ήταν ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΓΑ. Σε περιπτώσεις όπου οι συνολικές οφειλές υπερβαίνουν τα νέα όρια, οι ενδιαφερόμενοι έχουν τη δυνατότητα να εξοφλήσουν το επιπλέον ποσό εφάπαξ, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στη ρύθμιση.
Για να υπαχθούν στη ρύθμιση, οι ασφαλισμένοι πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Καταρχάς, η συνολική οφειλή τους προς τον ΕΦΚΑ δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τα 10.000 ευρώ για τους αγρότες. Επίσης, θα πρέπει είτε να έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους είτε να διαθέτουν τουλάχιστον 40 έτη ασφάλισης, ώστε να δικαιούνται σύνταξη από το 62ο έτος. Παράλληλα, απαιτείται να έχουν εξοφλήσει τις εισφορές που αντιστοιχούν σε τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης ή 6.000 ημέρες, ανεξάρτητα από τον ασφαλιστικό φορέα στον οποίο ήταν εγγεγραμμένοι.
Ένα επιπλέον κριτήριο αφορά το ύψος των τραπεζικών καταθέσεων του ασφαλισμένου, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ συνολικά ή τις 6.000 ευρώ εάν ο οφειλέτης έχει χρέη αποκλειστικά προς τον πρώην ΟΓΑ. Για τον υπολογισμό των τραπεζικών καταθέσεων λαμβάνονται υπόψη δύο στοιχεία: το συνολικό ποσό που τηρείται στους λογαριασμούς του ασφαλισμένου κατά το τέλος του μήνα που προηγείται της αίτησης και ο μέσος όρος των καταθέσεών του κατά τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Όλες οι προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται τη στιγμή της υποβολής της αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση, διαφορετικά η αίτηση απορρίπτεται.
Η διαδικασία υπαγωγής στη ρύθμιση γίνεται παράλληλα με την αίτηση συνταξιοδότησης. Ο ασφαλισμένος, υποβάλλοντας την αίτηση, παρέχει τη συγκατάθεσή του για την κοινοποίηση των τραπεζικών του στοιχείων και λοιπών δεδομένων από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων προς τον e-ΕΦΚΑ. Με τη διαδικασία αυτή, αίρεται το τραπεζικό απόρρητο, δίνοντας τη δυνατότητα στις αρμόδιες υπηρεσίες να ελέγξουν την οικονομική του κατάσταση. Στην αίτηση, ο ασφαλισμένος δηλώνει το σύνολο των λογαριασμών που διαθέτει και το πιστωτικό ίδρυμα στο οποίο τηρούνται, καθώς και ότι το ύψος των καταθέσεών του δεν ξεπερνά το ανώτατο επιτρεπτό όριο. Παράλληλα, δηλώνει υπεύθυνα ότι πληροί τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις που απαιτούνται για την υπαγωγή στη ρύθμιση.
Τα προσωπικά στοιχεία του αιτούντος αποστέλλονται ηλεκτρονικά στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία οφείλουν, εντός δέκα εργάσιμων ημερών, να διαβιβάσουν στον ΕΦΚΑ πληροφορίες σχετικά με τις καταθέσεις του και την αποτίμηση της αξίας τους. Εφόσον διαπιστωθεί ότι ο ασφαλισμένος πληροί όλες τις προϋποθέσεις, ο ΕΦΚΑ προχωρά στη ρύθμιση της οφειλής του και στη συνέχεια στην έκδοση της σύνταξης.
Παρότι η ρύθμιση αυτή δίνει μια σημαντική ευκαιρία σε χιλιάδες ασφαλισμένους με οφειλές να συνταξιοδοτηθούν, η ανταπόκριση μέχρι στιγμής είναι περιορισμένη. Η χαμηλή συμμετοχή ενδέχεται να οφείλεται τόσο στην έλλειψη ενημέρωσης όσο και στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί οφειλέτες στην εξόφληση των απαιτούμενων ποσών για να ενταχθούν στη ρύθμιση. Επίσης, η διαδικασία αίτησης και η ανάγκη άρσης του τραπεζικού απορρήτου μπορεί να λειτουργούν αποτρεπτικά για ορισμένους ασφαλισμένους, καθώς απαιτούν εκτεταμένο έλεγχο των οικονομικών τους δεδομένων.
Σε κάθε περίπτωση, όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις καλούνται να υποβάλουν άμεσα την αίτησή τους, αξιοποιώντας τη δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών τους και διασφαλίζοντας το δικαίωμά τους στη σύνταξη. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να φανεί αν η νέα αυτή ρύθμιση θα έχει ουσιαστικά αποτελέσματα ή αν θα χρειαστούν περαιτέρω παρεμβάσεις για να διευκολυνθεί η ένταξη περισσότερων ασφαλισμένων στο μέτρο.
