Παρά την αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, που έφτασαν τα 48,84 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2024, σημειώνοντας αύξηση 1,68 δισ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο έτος, τα ασφαλιστικά ταμεία διατηρούν πλεόνασμα.
Το πλεόνασμα αυτό ξεπερνά τα 900 εκατ. ευρώ, γεγονός που, υπό κανονικές συνθήκες, θα μπορούσε να θεωρηθεί εντυπωσιακό, δεδομένων των υψηλών οφειλών και της πίεσης που ασκείται στην οικονομική τους λειτουργία. Αυτό το αποτέλεσμα οφείλεται κυρίως στις αυξημένες εισφορές, οι οποίες προέρχονται από την ενίσχυση της απασχόλησης και από τις εισφορές των εργαζόμενων
συνταξιούχων, οι οποίοι καταβάλλουν το 10% της αμοιβής τους ως μη ανταποδοτική εισφορά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού του 2025, τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων αναμένεται να φτάσουν τα 52,1 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,1 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2024. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην ενίσχυση των εσόδων από τις ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες προβλέπεται να αυξηθούν κατά 434 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων για το 2025 αναμένονται να φτάσουν τα 51,167 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση κατά 1,353 δισ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι αυξημένες δαπάνες οφείλονται κυρίως στην ενίσχυση των κοινωνικών παροχών και στην αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης, η οποία αναμένεται να φτάσει τα 961 εκατ. ευρώ.
Αυτή η αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης αποδίδεται σε μια σειρά παραμέτρων, όπως η αναπροσαρμογή των συντάξεων για να καλύψουν τον πληθωρισμό και την αύξηση του κόστους ζωής, καθώς και στην ενίσχυση του ρυθμού απονομής νέων συντάξεων. Επιπλέον, η προβλεπόμενη αύξηση των κοινωνικών παροχών σε είδος, όπως η φαρμακευτική δαπάνη και η δαπάνη για παρόχους υγείας από τον ΕΟΠΥΥ, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν κατά 142 εκατ. ευρώ, προσθέτει μία ακόμα διάσταση στη συνολική αύξηση των δαπανών. Οι αυξημένες κοινωνικές παροχές και η στήριξη
της υγειονομικής περίθαλψης αποτελούν μια από τις κύριες προτεραιότητες της κυβέρνησης για το 2025, καθώς η ανάγκη για κοινωνική προστασία και στήριξη των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού παραμένει επιτακτική. Ωστόσο, παρά τα θετικά αποτελέσματα στους τομείς των εσόδων και των κοινωνικών παροχών, το πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών παραμένει έντονο και συνεχώς διογκώνεται.
Οι 2,4 εκατ. οφειλέτες, οι οποίοι συνεχίζουν να μην εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς τα ασφαλιστικά ταμεία, απειλούνται με κατασχέσεις και άλλες νομικές ενέργειες για την είσπραξη των οφειλόμενων ποσών. Αυτό δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και θέτει σε κίνδυνο την πλήρη χρηματοδότηση των κοινωνικών παροχών. Η πίεση για την είσπραξη των οφειλών καθίσταται μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την κυβέρνηση, η οποία καλείται να βρει τις κατάλληλες λύσεις για την εξυγίανση του συστήματος, ενδεχομένως μέσω νέων ρυθμίσεων και μέτρων για τη διευκόλυνση των οφειλετών, χωρίς όμως να θέτει σε κίνδυνο τις οικονομικές βάσεις των ασφαλιστικών ταμείων. Επιπλέον, η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών αναμένεται να προέλθει από την αύξηση των μισθών και τη συνεχιζόμενη ενίσχυση της απασχόλησης, καθώς η ελληνική οικονομία φαίνεται να συνεχίζει την αναπτυξιακή της πορεία. Εντός του 2025, αναμένεται νέα αύξηση του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, ενώ και στον δημόσιο τομέα οι μισθοί θα αυξηθούν από τον Απρίλιο του 2025, εξαιτίας της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού.
Η αύξηση αυτή αναμένεται να συνδράμει στη βελτίωση των εισφορών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, ενισχύοντας τη χρηματοδοτική τους κατάσταση. Μια ακόμα σημαντική παράμετρος που ενδέχεται να επηρεάσει τη συνολική οικονομική εικόνα των ασφαλιστικών ταμείων είναι η αναμενόμενη αύξηση των μεταβιβάσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτές οι μεταβιβάσεις αφορούν κυρίως την αναπλήρωση των εσόδων που χάνονται από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για τον ΕΟΠΥΥ, λόγω των μέτρων στήριξης του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.
Ταυτόχρονα, οι μεταβιβάσεις αυτές ενδέχεται να επηρεάσουν άλλες κοινωνικές δαπάνες, όπως η στήριξη των ανέργων και η ενίσχυση των επιδομάτων μητρότητας, κάτι που απαιτεί προσεκτική διαχείριση από την κυβέρνηση. Ενώ ο προϋπολογισμός του 2025 προβλέπει έναν θετικό οικονομικό απολογισμό για τα ασφαλιστικά ταμεία, η αύξηση των κοινωνικών παροχών και οι ενδεχόμενες νέες επιβαρύνσεις από την αύξηση των συντάξεων και των κοινωνικών επιδομάτων θα μπορούσαν να δημιουργήσουν νέες προκλήσεις για τα δημόσια οικονομικά. Ωστόσο,η συνεχιζόμενη αύξηση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, η οποία αποδίδεται στην αύξηση της απασχόλησης και στη στήριξη των εργαζόμενων συνταξιούχων, παραμένει ο βασικός παράγοντας που ενισχύει την οικονομική σταθερότητα των ασφαλιστικών ταμείων, τουλάχιστον για το 2025.
Η διατήρηση της οικονομικής ισορροπίας για το 2025 απαιτεί όχι μόνο τη συνεχιζόμενη ενίσχυση της απασχόλησης και την αποτελεσματική είσπραξη των οφειλών, αλλά και τη διαχείριση των αυξανόμενων κοινωνικών αναγκών, με στόχο την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος και την κοινωνική προστασία των πολιτών.
