Η πολιτική αποτελεί αγαπημένο κινηματογραφικό θέμα από τις απαρχές της έβδομης τέχνης.
Και δεν μιλάμε για τις εποχές που το σινεμά ανακάλυπτε τη δύναμή του ως όχημα προπαγάνδας, αλλά για τους ειρηνικούς καιρούς που αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική με καλλιτεχνική και κριτική ματιά.
Δημιουργοί κάθε είδους μπορούσαν τώρα να εκφράσουν με -σχετική πάντα- ελευθερία τις πολιτικές τους απόψεις και να μιλήσουν για άβολες καταστάσεις που λογίζονταν κάποτε θεωρίες συνωμοσίας.
Η πολιτική απλώθηκε στο πανί και διέτρεξε είδη, τάσεις και αισθητικές, καθώς η επιρροή της στις ζωές μας είναι το λιγότερο καταλυτική.
Τα πολιτικά θρίλερ είχαν ωστόσο πάντα την τιμητική τους και μέσα στα χρόνια απέδωσαν πολλούς και ζηλευτούς καρπούς. Ταινίες που θυμάσαι και θα θυμάσαι για μια ζωή δηλαδή, καθώς όσα εκτυλίχθηκαν στη σκοτεινή αίθουσα γειτνιάζουν επικινδύνως πολύ με όσα λαμβάνουν χώρα πίσω από σφαλιστές πόρτες στον πραγματικό κόσμο…
Ως η επιτομή του πολιτικού θρίλερ και ψηφισμένη από κινηματογραφικές ενώσεις και φορείς ως εξαίσιο δείγμα δράματος, σασπένς και πολιτικής, η ταινία καταπιάνεται με την ίδια τη ραχοκοκαλιά της δημοκρατίας: τη διαφάνεια. Με έναν Λευκό Οίκο σύμβολο πια της διαφθοράς κι έναν πρόεδρο (Ρίτσαρντ Νίξον) συνώνυμο του κακού, το φιλμ περιγράφει την αποκάλυψη του σκανδάλου που συγκλόνισε τα 70s: το περιβόητο Watergate.
Ο μετρ του είδους Άλαν Πάκουλα μεταφέρει αψεγάδιαστα στην οθόνη το αποκαλυπτικό βιβλίο των δύο δημοσιογράφων της «Washington Post» που έφεραν στην επιφάνεια τα όσα έκνομα έκανε η κυβέρνηση και τα τσιράκια της, παραδίδοντας ένα ποίημα πολιτικού κυνισμού και εξεζητημένης μηχανορραφίας. Κάτι καραδοκεί στα σκοτάδια, μας λέει το φιλμ, χωρίς να χάνει ποτέ την ένταση και το σασπένς του.
Σαράντα χρόνια μετά, μοιάζει με αριστουργηματικό ντοκιμαντέρ, απόλυτα καθηλωτικό όπως και τότε που ήταν ακραία επίκαιρο…
Τόλμησε πολύ ο Τζον Φράνκενχαϊμερ το 1962, καταμεσής του Ψυχρού Πολέμου, να υπαινιχθεί πως παρά το πρόδηλο αντικομμουνιστικό μένος των ΗΠΑ, η εξουσία της χώρας ίσως είχε περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές με τους «κόκκινους» εχθρούς του Κρεμλίνου. Δύσκολα θα βρεις άλλη ταινία να κοιτά με τόση καθαρότητα την καρδιά του κτήνους από τη μαύρη αυτή σάτιρα μιας εποχής, κάθε εποχής.
Και με τι τρόπο το κάνει! Τι καλύτερο να μιλήσεις για την ψυχροπολεμική παράνοια από ένα πολιτικό θρίλερ για κομμουνιστές που κάνουν πλύση εγκεφάλου σε αμερικανούς στρατιώτες; Θέλοντας να φτάσουν ακόμα και μέχρι τον ίδιο τον πρόεδρο. Και το remake του 2004 με τον Ντένζελ Ουάσινγκτον δεν ήταν κακό, το αυθεντικό παραμένει ωστόσο αξεπέραστο από κάθε άποψη. Πόσο μάλλον που στην εποχή του είχε κυκλοφορήσει και η κωμικοτραγική φήμη ότι έκανε πλύση εγκεφάλου στο κοινό που πήγαινε να το δει!
Και σίγουρα έδωσε το κάτι παραπάνω στην περιπετειώδη ιστορία της ταινίας το γεγονός ότι ο Φρανκ Σινάτρα απαιτούσε να το κατεβάσουν από τις αίθουσες μετά τη δολοφονία του καλού του φίλου, προέδρου Τζον Κένεντι. Εδώ μιλάμε για ένα τόσο χαρακτηριστικό πολιτικό θρίλερ που ο ίδιος ο τίτλος του έχει ήδη μπει στο πολιτικό λεξικό των Αγγλοσαξόνων…
Κουβέντα περί πολιτικού θρίλερ χωρίς Κώστα Γαβρά θα ήταν πραγματικά ανήκουστη και τι να πρωτοδιαλέξεις δηλαδή; Να διαλέξεις το «Z», την πραγματική ιστορία της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη που έγραψε ο Βασίλης Βασιλικός και έκανε ταινία ο Γαβράς. Ως φιλμ, το «Ζ» παραμένει φανταστικό από κάθε άποψη, περιέχοντας σκηνές κινηματογραφικής ανθολογίας, σασπένς με τη σέσουλα και τη ζοφερή υπόμνηση φυσικά για το πώς οι κυβερνητικές πλεκτάνες οδηγούν τα έθνη σε μεγάλες περιπέτειες.
Μιλώντας για πολιτικό θρίλερ με την ουσιαστική, «βαριά» του έννοια, αλλά και καλλιτεχνικό θρίαμβο ταυτοχρόνως, το «Ζ» ήταν, είναι και θα είναι το μεγάλο ορόσημο της κατηγορίας, ένα υπέροχο δείγμα σκοτεινιάς και σάτιρας, ιστορικής μνήμης και καλέσματος για μη εφησυχασμό…
Ένας πράκτορας της φασιστικής μυστικής αστυνομίας του Μουσολίνι αναλαμβάνει την εκτέλεση του πάλαι ποτέ καθηγητή και μέντορά του στο Παρίσι στο πολιτικό έπος του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι που δεν είναι απλώς εξαίσια ταινία, αλλά αριστούργημα από τα λίγα. Πώς συντρίβει ο φασισμός τον άνθρωπο; Ποια η ψυχοσύνθεση του εθνικιστή; Όλες οι απαντήσεις σε ένα από τα ατόφια διαμάντια της έβδομης τέχνης.
Ο ιταλός μετρ παίρνει το ομώνυμο βιβλίο του Αλμπέρτο Μοράβια για αυτό το τρομαγμένο ανθρωπάκι που προσπαθεί να ζήσει την κανονικότητα όταν όλα γύρω του σμπαραλιάζονται. Καυστική ματιά στο παρελθόν της Ιταλίας αλλά και σε κάθε παρόν που εκτρέφει το αυγό του φιδιού, ο Μπερτολούτσι μας παραδίδει μια πολυεπίπεδη ανατομία του κομφορμισμού στην εξουσία, μια στιλιζαρισμένη πραγματεία γεμάτη συμβολισμούς και οπτική ποίηση.
Παρά το γεγονός ότι τα πολιτικά θρίλερ έχουν καταπιαστεί με όλες τις πτυχές του φαινομένου της πολιτικής, είναι ανησυχητικά λίγα αυτά που έχουν μιλήσει ποτέ για την ίδια την ουσία της δημοκρατίας: την εκλογική αναμέτρηση. Αυτό είναι που κάνει το «απλό» φιλμ του Τζορτζ Κλούνεϊ να ξεχωρίζει ως εξαίρεση στον κανόνα, πως στήνει ένα σκοτεινό πλέγμα αμοραλισμού, διαφθοράς, εκβιασμών και πολιτικών παζαριών δηλαδή με φόντο την προεκλογική εκστρατεία ενός κυβερνήτη για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών.
Ο Κλούνεϊ κάνει όμως και κάτι ακόμα δεξιοτεχνικά υπέροχο, φτιάχνει μια ταινία υπερβολικά προβλέψιμη μετατρέποντας αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό της στη μεγάλη της αρετή. Το σασπένς δεν καραδοκεί εδώ σε δοκιμασμένες συνταγές έκπληξης και τρικλοποδιάς, κάθε άλλο. Η ανατροπή ξεδιπλώνεται εδώ μέσα από το πρίσμα της σταδιακής μεταμόρφωσης του ήρωα. Πνευματώδης και βαθύτατα ανθρώπινη, απέδειξε πως το καλό πολιτικό θρίλερ δεν τέλειωσε στα 70s…
Άλλο ένα εμβληματικό πολιτικό θρίλερ που έχει αγγίξει το καθεστώς του κλασικού, εδώ έχουμε τη CIA και τα δικά της θανάσιμα παιχνίδια να φέρνουν το καθηλωτικό σασπένς σε πρώτο πλάνο. Ένας αναλυτής της Υπηρεσίας βρίσκει λοιπόν τους συναδέλφους του δολοφονημένους και μετατρέπεται στον επόμενο στόχο, αποδομώντας σε κάθε βήμα του το αμερικανικό όνειρο και τις πολιτικές ελευθερίες.
Το οξυδερκές κατασκοπικό θρίλερ του Σίντνεϊ Πόλακ ενέχει πρόδηλες πολιτικές προεκτάσεις που παραμένουν ανατριχιαστικά επίκαιρες και στα χρόνια μας. Συναρπαστικό και αγέραστο, παρά το σχετικά ξεπερασμένο του γυρίσματός του, το φιλμ αναμειγνύει πρακτοριλίκι και πολιτική δυστοπία και μας λέει πως όσοι κινούν τα νήματα παραμένουν στο απυρόβλητο. Αν πας κόντρα στο σύστημα, θα συνθλιβείς. Σας θυμίζει κάτι;
