Είναι αλήθεια κινηματογραφική πως δεν χρειάζεται μια ταινία αστρονομικό προϋπολογισμό ή αστέρια πρώτου μεγέθους για να βρει τη θέση της στην καρδιά (και την τσέπη) του κοινού.
Κι εδώ γι’ αυτό ακριβώς θα μιλήσουμε, για φιλμ που φτιάχτηκαν με ψίχουλα και έφεραν στα ταμεία εκατομμύρια, δικαιώνοντας το όραμα των δημιουργών που τις έκαναν με χίλιους κόπους και άλλες τόσες θυσίες.
Οι περισσότερες μάλιστα ταινίες της λίστας μας λογίζονται από τις κορυφαίες εισπρακτικές επιτυχίες όλων των εποχών, κοστίζοντας μερικές χιλιάδες δολάρια στον παραγωγό και επιστρέφοντας στο box office κοτζάμ εκατομμύρια.
Low budget ταινία ήταν άλλοτε για το Χόλιγουντ ένα φιλμ που κόστιζε λιγότερο από 5 εκατ. δολάρια. Και το αστείο είναι πως εδώ αυτά τα πενιχρά 5 εκατ. δολάρια θα ήταν πράγματι κολοσσιαίο budget!
Δεν μπορούμε πάντως να μη μνημονεύσουμε το ανεπανάληπτο «Saw» (2004), που στοίχισε μόλις 1,2 εκατ. δολάρια και έφερε πίσω 103 εκατομμύρια! Ο σκηνοθέτης Τζέιμς Γουάν είχε φτιάξει μια 9λεπτη μικρού μήκους, κόστους 3.000 δολαρίων, για να πείσει τη LionsGate να τη μετατρέψει σε μεγάλου, η οποία δέχτηκε τελικά με τον όρο το υλικό της μικρού μήκους να ενσωματωθεί στο φιλμ. Και μιλάμε για το «Saw» που γέννησε ένα από τα πιο επιτυχημένα franchise του σινεμά.
Σταθμός επίσης είναι και το «My Big Fat Greek Wedding» (2002), το «Γάμος αλά ελληνικά» με τη Νία Βαρντάλος, που κόστισε 5 εκατομμύρια και κέρδισε 368, ακόμα και αυτοί οι άντρες με τα όλα τους του «The Full Monty» (1997), που στοίχισαν 3,5 εκατ. δολάρια και μάζεψαν 257.
Είπαμε όμως, εδώ θα μιλήσουμε για budget πενταροδεκάρων…
Με προϋπολογισμό 15.000 δολαρίων, ο Oren Peli γύρισε το μεταφυσικό φιλμ τρόμου σε μια βδομαδούλα στο σπίτι του με την ερασιτεχνική του κάμερα. Και σόκαρε το παγκόσμιο κοινό όχι μόνο για τον αναπάντεχο τρόμο που ενστάλαξε στις ψυχές του, αλλά και το αδιανόητο γεγονός πως έφερε πίσω 193,5 εκατ. δολάρια στο παγκόσμιο box office! Παραμένει, όπως όλα δείχνουν, το πιο πετυχημένο εισπρακτικά φιλμ όλων των εποχών, με κέρδος στο 1.289.000%.
Εξίσου καλά πήγαν και τα τρία πετυχημένα και αντιστοίχως φτηνά sequels (3, 5 και 5 εκατ. δολάρια πια το budget, φέρνοντας όμως πίσω 177, 207 και 142 εκατ. δολάρια αντιστοίχως). Κάποιοι συμπεριλαμβάνουν στο budget του και αυτές τις 350.000 δολάρια που έδωσε η Paramount για να εξασφαλίσει τα δικαιώματα, θέλοντας να το γυρίσει εκ νέου με μεγαλύτερο προϋπολογισμό. Μέχρι που το είδε ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, του κόπηκαν τα ήπατα και αποφάσισαν να το ρίξουν στην κυκλοφορία όπως ακριβώς ήταν…
Άλλος ένας σταθμός στον φτηνό μεταφυσικό τρόμο, εδώ έχουμε κόστος 60.000 δολαρίων και παγκόσμιες εισπράξεις 248 εκατ. δολαρίων. Ναι, κέρδος στις 414.300%! Ο κόσμος του κινηματογράφου ακόμα αναζητεί τους λόγους της ανεξήγητης επιτυχίας και εν πολλοίς την αποδίδουν στη δαιμόνια διαφημιστική εκστρατεία, σε καιρούς μάλιστα που αυτό το viral marketing ήταν παντελώς άγνωστο.
Το «Blair Witch» παραμένει το τέταρτο καλύτερο φιλμ τρόμου σε όρους εισπράξεων όλων των εποχών, κοστίζοντας πραγματικά φραγκοδίφραγκα. Και γυρίστηκε σε μόλις 8 μέρες, με τις περισσότερες σκηνές να είναι αυτοσχεδιασμοί και πειράματα επιτόπου…
H ταινία με ζόμπι που τα ξεκίνησε όλα, ο κολοσσιαίος σταθμός του τρόμου που μας χάρισε ο Τζορτζ Ρομέρο, χρειάστηκε μόλις 114.000 δολάρια για να ολοκληρωθεί και να μαγέψει το παγκόσμιο κοινό, αποκομίζοντας 30 εκατ. δολάρια στα ταμεία. Κέρδισε δηλαδή πάνω από 250 φορές το budget της.
Ο Ρομέρο έπεισε μερικούς φίλους και επενδυτές μετά να του εμπιστευτούν από 600 δολάρια ο καθένας για την ταινία του. Μια ταινία που καθιέρωσε το υποείδος των ζόμπι και πυροδότησε πέντε sequels. Το δεύτερο μάλιστα, «Το ξύπνημα των νεκρών» του 1978, έγινε με 500.000 δολάρια και μάζεψε 55 εκατ. στα ταμεία…
Σε μια ταινία που δεν χρειάζεται και πολλές συστάσεις, καθώς όλες οι ιστορίες που την αφορούν είναι πια θρυλικές, ο «Ρόκι» γυρίστηκε με 950.000 δολάρια, αποθεώθηκε σε όλο τον κόσμο και έκανε πλουσιότερους τους παραγωγούς του κατά 225 εκατ. δολάρια, όντας η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία της χρονιάς. Αλλά και μικρός καλλιτεχνικός θρίαμβος, με τρία Όσκαρ στη φαρέτρα του, μεταξύ των οποίων και Καλύτερης Ταινίας.
Ο Σταλόνε πούλησε ακόμα και τον σκύλο του έναντι 50 δολαρίων προσπαθώντας να υλοποιήσει το σεναριακό του όνειρο. Την ίδια ώρα, κανείς δεν κατάλαβε πόσο low budget ήταν ο «Ρόκι» χάρη σε μια σειρά καινοτομίες στον τρόπο γυρίσματος, αλλά και την απλόχερη βοήθεια του steadicam…
Η πρώτη ταινία του τύπου που θα μεταμόρφωνε ένα καλό κομμάτι του σινεμά με τα «Star Wars» του, αυτά τα «Νεανικά συνθήματα» του Τζορτζ Λούκας έπεισαν τη Universal ότι ο νεαρός κινηματογραφιστής ήταν ένα σίγουρο στοίχημα. Γιατί έκανε βλέπετε μια ταινία με budget 777.000 δολαρίων και έφερε πίσω 140 ολόκληρα εκατομμύρια στην εποχή της.
Και λέμε στην εποχή της γιατί όταν ο Λούκας βρήκε αυτή την αδιανόητα πελώρια φήμη με τη σειρά των «Star Wars», το «American Graffiti» ξαναβγήκε φυσικά στις αίθουσες, στέλνοντας τις συνολικές του εισπράξεις σε περισσότερα από 200 εκατ. δολάρια. Τώρα να πούμε ότι το σενάριο είχαν απορρίψει όλα τα άλλα χολιγουντιανά στούντιο (United Artists, 20th Century Fox, Columbia Pictures, Metro-Goldwyn-Mayer, Warner Bros και Paramount Pictures) ή δεν χρειάζεται;
Ω ναι, ακόμα και ο «Μαντ Μαξ: Ο εκδικητής της νύχτας» είναι ένα εξόχως low budget movie, ακόμα και για τα ανεξάρτητα δεδομένα παραγωγής της δεκαετίας του 1979 (στο 1 εκατ. δολάρια ήταν τότε ο χαμηλός προϋπολογισμός). Το δυστοπικό όραμα του Τζορτζ Μίλερ που καθιέρωσε τον Μελ Γκίμπσον γυρίστηκε με 400.000 δολάρια και έφερε πίσω λίγες χιλιάδες λιγότερα από 100 εκατ. δολάρια (99.750.000, για να είμαστε ακριβείς)!
Εννοείται πως μπήκε αμέσως στα Ρεκόρ Γκίνες για το πιο επικερδές φιλμ όλων των εποχών. Μια ταινία με τόσο σφιχτό προϋπολογισμό που μόνο ο Μελ φορούσε αληθινά δερμάτινα στην ταινία, καθώς η δερματίνη ήταν πάντα φτηνότερη. Ο Μίλερ είχε μάλιστα το άγχος να πιάσει με τη μία τις σκηνές με τις τράκες, καθώς ήξερε πως λεφτά για δεύτερες λήψεις και καινούρια αυτοκίνητα δεν υπήρχαν…
Ο «Ναπολέων δυναμίτης», όπως βγήκε στις ελληνικές αίθουσες, βάσισε τα πάντα στο λίγο: χαμηλό προϋπολογισμό, φτηνό χιούμορ, μικρή ειρωνεία, θέλοντας προφανώς να κρύψει το γεγονός ότι λεφτά δεν υπήρχαν για τίποτα άλλο. Κόστισε 400.000 δολάρια (το 2004!), τον λάτρεψε το Φεστιβάλ του Σάντανς και έφερε πίσω όχι λιγότερα από 46 εκατ. δολάρια, κάνοντας τα πάντα μόνο του, καθώς ούτε διαφήμιση της προκοπής δεν έγινε.
Όλη η φτήνια της παραγωγής του είναι σήμερα θρυλική: το μοντάζ της ταινίας έγινε στο σπίτι του παραγωγού Jeremy Coon σε ένα Mac με μόλις 6 χιλιάρικα, 5 χιλιάρικα περισσότερα δηλαδή απ’ όσα πήρε ο πρωταγωνιστής Jon Heder για να παίξει. Στη σκηνή μάλιστα προς το τέλος που χορεύει ο Ναπολέων, ο σκηνοθέτης Jared Hess έμεινε από φιλμ, κι έτσι μόνταρε απλώς μερικές φιγούρες του Heder για να φαίνεται πως χορεύει…
Είναι γεγονός ότι ο τρόμος λάτρευε ανέκαθεν το μικρό budget και συνήθιζε να φέρνει πίσω απείρως περισσότερα απ’ όσα υπολόγιζαν οι συντελεστές, αν και στο κλασικό πια του Τζον Κάρπεντερ τα κέρδη σκαρφάλωσαν σε δυσθεώρητα επίπεδα. Μια ταινία που κόστισε δηλαδή 325.000 δολάρια έγινε θρύλος της έβδομης τέχνης και μάζεψε 47 ολόκληρα εκατομμύρια! Στην εποχή της πάντα, γιατί οι επανεκδόσεις του φιλμ και οι μετέπειτα αφιερωματικές προβολές έχουν στείλει τις εισπράξεις στα 70 εκατ. δολάρια πια.
Άσε που ήταν για δεκαετίες ολόκληρες το απόλυτο ορόσημο του είδους, το φιλμ που κάθε ταινία τρόμου ήταν υποχρεωμένη να αναμετρηθεί για να βρει τη θέση της στον κόσμο. Ο Κάρπεντερ έχτισε τη φήμη του δημιουργού που κάνει μεγάλα πράγματα με παροιμιωδώς πενιχρούς προϋπολογισμούς. Να πούμε ότι η διαβόητα τρομακτική μάσκα του Michael Myers ήταν μια μάσκα του Captain Kirk αξίας 2 δολαρίων που έβαψαν απλώς λευκή; Ή ότι όλη η γκαρνταρόμπα της Jamie Lee Curtis αγοράστηκε από κατάστημα με μεταχειρισμένα ρούχα και δεν ξεπέρασε τα 100 δολάρια;
Ήταν το 1992 όταν ένας παντελώς άγνωστος κινηματογραφιστής, κάποιος… Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ, πήγε για πρώτη φορά στο αγαπημένο του τελικά Μεξικό με 7.225 δολάρια στην τσέπη. Με τόσα είπε πως θα γύριζε το σύγχρονο γουέστερν του και με τόσα το γύρισε δηλαδή, αποσπώντας μια μνεία από τα Ρεκόρ Γκίνες για τη «φτηνότερη κινηματογραφική ταινία μεγάλου μήκους που ξεπέρασε το ορόσημο του 1 εκατ. δολαρίων στα ταμεία».
Το «El Mariachi» μάζεψε 2 εκατομμύρια σε εισπράξεις και όλα ήταν αναπάντεχα εδώ. Ο Ροντρίγκεζ το γύρισε στα ισπανικά με ερασιτέχνες ηθοποιούς, καθώς σκόπευε να το βγάλει σε βιντεοκασέτα για την τοπική αγορά, μέχρι να το πάρει μυρωδιά η Columbia Pictures και να γίνει ό,τι έγινε τελικά. Ο Ροντρίγκεζ συνεχίζει να έχει καμάρι το πώς γύρισε το φιλμ του, με εξαντλητικές πρόβες πριν από κάθε λήψη δηλαδή, καθώς είχε φιλμ αποκλειστικά για μία λήψη ανά πλάνο…
