Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την πρεμιέρα της πολυαναμενόμενης ταινίας , “Καπετάν Μιχάλης”, την Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου. Το ευπώλητο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη, με τον Αιμίλιο Χειλάκη στον πρωταγωνιστικό ρόλο να έχει δημιουργήσει όλες εκείνες τις προσδοκίες για μια ερμηνεία υψηλών αξιώσεων.
Δίπλα του έχει μία πλείαδα σημαντικών πρωταγωνιστών, με την Τζένη Καζάκου να “κλέβει” τις εντυπώσεις ως η σαγηνευτική νεαρή Εμινέ που ξελογιάζει τον Καπετάν Μιχάλη.
Λίγα λόγια για το έργο
Κρήτη 1889, η χρονιά της επανάστασης. Κεντρικός ήρωας είναι ο Καπετάν Μιχάλης, ένας ασυμβίβαστος Κρητικός, μαυροντυμένος και αξύριστος ωσότου ελευθερωθεί η Κρήτη. Τη στιγμή όμως που συναντά την Εμινέ, γυναίκα του αδελφοποιητού του, Νουρήμπεη, τον κυριεύει ένας δαίμονας. Ο πειρασμός δεν τον αφήνει σε ησυχία και τον αποσπά από αυτό που θεωρεί ιερό καθήκον, την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους. Γρήγορα τα πράγματα περιπλέκονται και μια νέα εξέγερση ξεσπά, η οποία θα αλλάξει για πάντα τις ζωές όλων των ηρώων.
Σημείωμα του Δημήτρη Κόκορη, καθηγητή Νεοελληνικής Γραμματείας του ΑΠΘ
‘’Το μυθιστόρημα Ο Καπετάν Μιχάλης είναι από τα σημαντικότερα και γνωστότερα έργα του Νίκου Καζαντζάκη. Εκδόθηκε το 1953. Στη δεύτερη έκδοση του βιβλίου (1955), ο συγγραφέας πρόσθεσε έναν υπότιτλο, ο οποίος φωτίζει τον βαθύτερο πυρήνα τόσο του συγκεκριμένου μυθιστορήματος, όσο και όλων των βασικών έργων του, και περιλαμβάνει τους όρους «Ελευθερία» και «Θάνατος». Η πλοκή του Καπετάν Μιχάλη εκτυλίσσεται κατά την κρητική επανάσταση του 1889, ωστόσο οι θεματικές αναλογίες του έργου με την ομηρική Ιλιάδα είναι εμφανείς. Τα κεντρικά πρόσωπα της υπόθεσης οικοδομήθηκαν και από παιδικά βιώματα του συγγραφέα, αλλά και από την ανάγκη οι λογοτεχνικοί ήρωες να λειτουργήσουν συμβολικά, ώστε οι συγκρούσεις και οι αντιθέσεις τους, μέσα στο μυθιστορηματικό πλαίσιο, να αναδείξουν τις σύνθετα διαμορφωμένες φιλοσοφικές και λογοτεχνικές αναζητήσεις του Καζαντζάκη και να σχηματίσουν τη βιοθεωρητική του πρόταση: συνεχής αγώνας κατά το «ανηφόρισμα του ανθρώπου», ηθικό «χρέος» και υπαρξιακή «κραυγή» που παλεύουν να αρθρώσουν έναν λόγο ελευθερίας, ο οποίος φιλοσοφικά αποκρυσταλλωμένος και με λογοτεχνικό οίστρο εκπεφρασμένος και στον Καπετάν Μιχάλη, οροθετήθηκε ως πλήρης αποδέσμευση της ανθρώπινης οντότητας από κάθε φόβο αλλά και κάθε ελπίδα.’
Σημείωμα του Κώστα Χαραλάμπους, σκηνοθέτη και σεναριογράφου της ταινίας
Κάθε λαός έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη δική του ταυτότητα. Αυτό το ιδιαίτερο κυτταρικό αποτύπωμα αναδύεται και καθίσταται ανάγλυφο μέσα από τα πνευματικά έργα μεγάλων δημιουργών, οι οποίοι έχουν τη χάρη να το αποτυπώσουν και να το αναδείξουν. Αναμφισβήτητα και πέρα από κάθε διαφωνία, ο Καζαντζάκης υπήρξε εκείνος ο οικουμενικός δημιουργός, ο οποίος έντυσε με λέξεις την ελληνική μας ταυτότητα. Εκείνη την ιδιαιτερότητα που αναδύεται μέσα από τα κύτταρά μας και μας κάνει ξεχωριστούς και μοναδικούς στα Βαλκάνια και στον κόσμο. Αυτή η ταυτότητα βρίσκει την πιο εμπεριστατωμένη και πληρέστερη αποτύπωσή της στον Καπετάν Μιχάλη. Και εδώ έγκειται η διαχρονικότητα του βιβλίου: Αυτός ο ήρωας του ομώνυμου καζαντζακικού έργου κουβαλάει όλα τα θετικά και τα αρνητικά μας γνωρίσματα. Όλη τη δόξα και την παραφροσύνη που μας περιβάλλει. Ο Καπετάν Μιχάλης είναι ένα βιβλίο που μιλάει για το μοναδικό DNA μας, το οποίο είναι ικανό να μας οδηγήσει τόσο στην υψηλότερη κατάκτηση, όσο και στην πεισματική μας καταστροφή.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Το πλέον ευπώλητο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη Ο Καπετάν Μιχάλης αναφέρεται στην επανάσταση του 1889 και στην προσπάθεια των Κρητικών να απελευθερωθούν από τους Τούρκους.
Με σημείο αναφοράς τον χαρακτήρα του πατέρα του, ο Καζαντζάκης αναπλάθει την ζωή των παιδικών του χρόνων στο Μεγάλο Κάστρο (σημερινό Ηράκλειο) δίνοντας μια πλήρη εικόνα της ζωής των Ελλήνων, κάτω από την τουρκική ηγεμονία της εποχής και του άσβεστου φρονήματος που είχαν οι Κρητικοί για αυτοδιάθεση και ένωση με την ηπειρωτική, ελεύθερη Ελλάδα.
Ο Καπετάν Μιχάλης, ήρωας του μυθιστορήματος, είναι ο ορισμός της κρητικής νοοτροπίας. Μια αναπαράσταση της Ελληνικής ψυχής, η οποία φύτρωσε και αποτελεί ένωση και τομή δύο πολιτισμών, της Ανατολής και της Δύσης. Για αυτό το λόγο μέσα στον ελληνικό σπόρο υπάρχουν τεράστιες αντινομίες και διλήμματα που γυρεύουν την ισορροπία τους.
Έτσι και ο καπετάν Μιχάλης ενσαρκώνει στο πρόσωπό του όλα τα καλά και άσχημα της ελληνικής κρητικής φυλής. Ενσαρκώνει μια νοοτροπία, η οποία με τις πρακτικές της είναι ικανή για τη μεγαλύτερη κατάκτηση όσο και την πιο οδυνηρή συντριβή. Αποτελεί έτσι ο Καπετάν Μιχάλης μια μαρτυρία της Ελληνικής ιστορίας, του αλόγιστου πάθους και παράλογου πείσματος που μας οδηγεί συνέχεια σε επώδυνες περιπέτειες.
Λίγα λόγια για τους ηθοποιούς
Ο πρωταγωνιστικός ρόλος του Καπετάν Μιχάλη ζωντανεύει από τον Αιμίλιο Χειλάκη. Ο ηθοποιός ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη σε ηλικία 16 ετών και όπως δηλώνει ο ίδιος μαγεύτηκε από την αίσθηση καθήκοντος του ομώνυμου χαρακτήρα, από τον διχασμό του ανάμεσα στον έρωτα και τον αγώνα των Κρητικών για απελευθέρωση. Πρόσφατα ανέλαβε την ηχογράφηση του βιβλίου για την μετατροπή του σε audiobook και λίγο αργότερα, τον Μάρτιο του 2022, δέχτηκε την πρόταση για τον ρόλο από τον σκηνοθέτη της ταινίας, Κώστα Χαραλάμπους.
Τον ρόλο της Εμινέ, της γυναίκας που κλέβει την καρδιά του Καπετάν Μιχάλη ερμηνεύει η Τζένη Καζάκου στον πρώτο κινηματογραφικό της ρόλο. Μιλώντας για τον χαρακτήρα της Εμινέ, η νεαρή ηθοποιός την περιγράφει ως επαναστάτρια, πολύ πιο μπροστά από την εποχή της∙μια γυναίκα δυναμική που αναζητά τρόπο επιβίωσης σε μία κοινωνία όπου οι γυναίκες δεν είχαν τα δικαιώματα που έχουν σήμερα.
Λίγα λόγια για την παραγωγή
Τα γυρίσματα έγιναν εξ ολοκλήρου στην Κρήτη και μάλιστα σε όλο το εύρος της Κρητικής τοπιογραφίας, αφού γυρίστηκαν σκηνές σε περισσότερες από 40 περιοχές, οι οποίες βρίσκονται από τη μία ως την άλλη άκρη του νησιού και στους τέσσερις νομούς της. Για τις ανάγκες της φιλόδοξης παραγωγής, που αναπαριστά πιστά την εποχή κατασκευάστηκαν σκηνικά σε τέσσερις περιοχές της Κρήτης, ράφτηκαν περισσότερες από 200 στολές, νοικιάστηκαν 1000 φορεσιές, ανδρικές και γυναικείες, και δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός 180 όπλα, σπαθιά και κανόνια της εποχής.
Όπως σημειώνει ο δημιουργός των όπλων, Νίκος Βλαχόπουλος, η εύρεση των όπλων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Στις αμερικάνικες παραγωγές είναι εύκολο να βρεθούν όπλα για γύρισμα, αλλά στην Ευρώπη και ειδικά στην Ελλάδα η κατάσταση είναι δαιδαλώδης. Για τις ανάγκες της ταινίας κατασκεύασε 60 αντίγραφα τουφεκιών τύπου Peabody Martini, 20 σπαθιά (γιαταγάνια), 20 κρητικά μαχαίρια, 20 φυσιγγιοθήκες και 1.000 φυσίγγια, ενώύστερα από ασταμάτητη εργασία 6 μηνών, προμήθευσε την παραγωγή με περισσότερα από 20 αυθεντικά τουφέκια, καθώς και άλλα εμπροσθογεμή του 19ου αιώνα.
Επί ένα χρόνο, ο σκηνογράφος και ενδυματολόγος της ταινίας Σάββας Πασχαλίδης, με ειδικό συνεργείο, μάζεψε 700 ρούχα και σκηνογραφικά υλικά από τους Κρητικούς που συγκέντρωσε σε ορισμένους ανά περιοχή χώρους, τους οποίους είχε παραχωρήσει η Περιφέρεια Κρήτης και οι δήμοι για τις ανάγκες της παραγωγής.
Για τις σκηνές μαχών, οι οποίες αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ταινίας, δόθηκε ιδιαίτερη μέριμνα και ακρίβεια στη λεπτομέρεια του πολέμου της εποχής, των όπλων και των πρακτικών που χρησιμοποιούσαν οι αντίπαλοι, Έλληνες ή Τούρκοι. Στόχος, να προσεγγισθεί η μεγαλοπρέπεια και η αληθοφάνεια ανάλογων παραγωγών του εξωτερικού και η ταινία να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τις εγχώριες παραγωγές και σε αυτόν τον τομέα.
Συγκινητική ήταν και η συμμετοχή των ντόπιων στην παραγωγή. Η συμβολή και το πάθος των συνολικά 1800 κρητικών που συμμετείχαν σε πρώτους και δεύτερους ρόλους αποδείχθηκαν καταλυτικής σημασίας για την άψογη κινηματογράφηση του σεναρίου και την τελική εικόνα της ταινίας.
Πληροφορίες
Σκηνοθεσία Κώστας Χαραλάμπους
Σενάριο Κώστας Χαραλάμπους
Παραγωγοί Κώστας Χαραλάμπους, Γιώργος Κουλουκουντής
Ηθοποιοί Αιμίλιος Χειλάκης, Αλέκος Συσσοβίτης, Λουκία Μιχαλοπούλου, Τζένη Καζάκου, Παναγιώτης Μπουγιούρης, Σπύρος Μπιμπίλας, Γιώργος Γεροντιδάκης, Γιάννης Συλιγνάκης, Μάνος Ιωάννου, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Γεράσιμος Σοφιανός, Στράτος Χρήστου, Κυριακή Γάσπαρη, Γιώργος Γαρνάβος, Δημήτρης Χαβρές, Νίκος Αναστασόπουλος, Χρήστος Χαλβατζάρας, Νίκος Τσιμάρας, Αλέξανδρος Ιωαννίδης, Κορίνα Αλεξανδρίδου, Σταύρος Καλιγάς, Ελένη Βουτυρά, Γιάννης Τσαγκαράκης, Έλενα Γαβρά, Αλέξανδρος Τρανουλίδης, Βασίλης Χρηστίδης, Βασίλης Μπούτσικος, Κώστας Καραθωμάς, Δημήτρης Καλογεράκης, Ορφέας –Νικόλαος Χαραλάμπους ο μικρός Στέλιος Παπαδάκης, η Δάφνη Βάρδα, κ.ά.
Διάρκεια 152′
Διανομή THE FILM GROUP
Είδος Δράμα
Γλώσσα Ελληνικά
Χώρα Παραγωγής Ελλάδα
