Η εξέλιξη ενός εμβληματικού μοντέλου είναι τιμή, αλλά και ρίσκο για έναν σχεδιαστή. Πόσο μάλλον όταν αυτό το μοντέλο, 63 ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση, συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα πιο πετυχημένα σχήματα που δημιουργήθηκαν ποτέ στο χώρο του car design. Πάντως, οι σχεδιαστές του Centro Stile της Fiat σήκωσαν το γάντι για ακόμα μια φορά δημιουργώντας χωρίς πολλά λόγια, αλλά με «μία γραμμή» το νέο ηλεκτρικό 500.

Οι ίδιοι αναφέρουν ότι, ένα καλά σχεδιασμένο αυτοκίνητο μπορεί να «περιγραφεί» με μόλις μια ή δύο γραμμές. Tο 500 αποτελεί ένα πολύ καλό παράδειγμα αυτής της άποψης. Το 1957 η απαίτηση ήταν η δημιουργία ενός μικρού, πρακτικού και προσιτού αυτοκινήτου, το οποίο θα ήταν εύκολο να κατασκευαστεί από την πληγωμένη Ιταλική βιομηχανία και θα μπορούσε να δώσει τη χαρά της αυτοκίνησης σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Η πένα του Dante Giacosa πέτυχε ακριβώς το στόχο, επιτυγχάνοντας κάθε μία από τις παραπάνω απαιτήσεις και δίνοντας επιπλέον ένα μοναδικό στιλιστικό αποτέλεσμα που ήταν ξεχωριστό αλλά και αρμονικό. Το προφίλ του αυτοκινήτου, αλλά και επιμέρους λεπτομέρειες όπως η γραμμή του καπό, το φωτιστικά σώματα και οι επιφάνειες αποτελούν -μέσα στην απλότητα τους- ύμνο στην κομψότητα.

Το 2007, η ομάδα του Roberto Giolito ανέλαβε να αναβιώσει το θρυλικό μοντέλο, μεταφέροντας την αύρα και την ουσία του στην σύγχρονη εποχή. Οι αλλαγές ήταν μεγάλες. Η εργονομία, οι προδιαγραφές ασφαλείας, ακόμα και η μεταφορά του κινητήρα από το πίσω, στο εμπρός μέρος του αυτοκινήτου αποτελούσαν τεράστια πρόκληση για τους σχεδιαστές. Παρ’ όλα αυτά η προσπάθεια τους δικαιώθηκε δημιουργώντας ένα απόλυτα σύγχρονο αυτοκίνητο που η σχεδιαστική του γλώσσα ήταν εξίσου πετυχημένη, κομψή και αναγνωρίσιμη με εκείνη του πρώτου μοντέλου. Για παράδειγμα το προφίλ παρέμεινε το ίδιο μοναδικό, ακολουθώντας τη χαρακτηριστική κλίση στο πίσω μέρος, παρά το ότι πλέον εκεί φιλοξενούνταν οι αποσκευές και όχι ένας αερόψυκτος κινητήρας. Αντίστοιχα μπροστά, με έξυπνους τρόπους οι σχεδιαστές και οι μηχανικοί διατήρησαν σε μεγάλο βαθμό το χαρακτηριστικό «μούτρο» του 500 του 1957, εξασφαλίζοντας την ψύξη του εμπρός τοποθετημένου κινητήρα χωρίς να χαλάσουν την χαρακτηριστική μάσκα. Η ανακήρυξη του μοντέλου, ως «Car Of The Year» του 2008, αναμφίβολα σε μεγάλο βαθμό οφείλεται και στο σχεδιασμό του, με το 500 να είναι το μόνο μοντέλο που πέτυχε αυτή τη σημαντική διάκριση ως αναβίωση ενός κλασσικού αυτοκινήτου.

Σήμερα, ήρθε η σειρά για τον Klaus Busse, επικεφαλής σχεδιασμού του Ομίλου FCA για την περιοχή ΕΜΕΑ, να σηκώσει το γάντι σε αυτή την ιδιαίτερη σχεδιαστική πρόκληση, μέσα σε ένα και πάλι εντελώς νέο περιβάλλον. Η εποχή της εξηλεκτρισμένης κίνησης ξεκινά, η προηγμένη συνδεσιμότητα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, ενώ η προστασία του περιβάλλοντος είναι πλέον προτεραιότητα και όχι απλά μόδα.

Το νέο ηλεκτρικό 500 που έρχεται να προστεθεί στις υπάρχουσες εκδόσεις του μοντέλου, εκφράζει απόλυτα την ιδιαίτερη σχεδιαστική γλώσσα της σειράς. Η απουσία θερμικού κινητήρα επέτρεψε την πιο εύκολη προσαρμογή του σχεδίου του νέου αυτοκινήτου στα μέτρα του αρχέτυπου, ενώ έδωσε μεγαλύτερες από ποτέ δυνατότητες και για την εκμετάλλευση του εσωτερικού χώρου. Από την άλλη πλευρά, η επίτευξη για ακόμα μια φορά της ιδανικής ισορροπίας μεταξύ ρετρό και μοντέρνου κάθε άλλο παρά εύκολη ήταν. Το ηλεκτρικό 500 θα έπρεπε να είναι άμεσα αναγνωρίσιμο ως ένα 500, αλλά παράλληλα να έχει το δικό του χαρακτήρα. Το αποτέλεσμα όμως δείχνει να δικαιώνει για ακόμα μια φορά τους σχεδιαστές. Οι επιφάνειες εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά καθαρές, ενώ τόσο το προφίλ, όσο και οι εμπρός και πίσω όψεις είναι άμεσα αναγνωρίσιμες. Μια γραμμή αρκεί και εδώ για να περιγράψει απόλυτα το αυτοκίνητο, το οποίο επιφυλάσσει εκτός από έξυπνα “Easter Eggs” (κρυμμένες σχεδιαστικές εκπλήξεις) και ιδιαίτερες λεπτομέρειες που φέρουν νέες ιδέες στο χώρο του σχεδιασμού. Με δεδομένη την αμιγώς ηλεκτρική φύση του μοντέλου δεν αποτελεί περίεργο το γεγονός ότι οι περισσότερες από αυτές αφορούν στη φωτεινή υπογραφή του μοντέλου.

Στο Fiat 500 του 1957, τα εμπρός φωτιστικά σώματα ήταν τοποθετημένα κάτω από τον αρμό του καπό. Αυτό δημιουργούσε ένα πολύ φιλικό «πρόσωπο» που θύμιζε ένα χαμογελαστό παιδί. Με την αναβίωση του μοντέλου, η γραμμή του καπό κατέβηκε χαμηλότερα και πλέον τέμνει τα φώτα δίνοντας μια πιο σοβαρή όψη και σπορ αίσθηση. Αυτή η χαρακτηριστική γραμμή που αποτελεί βασικό στοιχείο στην όψη του 500 ταλαιπώρησε ιδιαίτερα τους σχεδιαστές του νέου ηλεκτρικού 500. Τοποθετημένη πολύ ψηλά, πάνω από το φώτα, έκανε το αυτοκίνητο να δείχνει υπερβολικά φιλικό και παιδικό. Αντίθετα, με τα φώτα τοποθετημένα πάνω από τη γραμμή, η όψη γινόταν υπερβολικά επιθετική. Η λύση που δόθηκε ήταν ρηξικέλευθη. Το βασικό κομμάτι του φωτιστικού σώματος διατηρήθηκε κάτω από τον αρμό του καπό δίνοντας την απαραίτητη «φιλικότητα» στο σχέδιο, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε και η στιλιστική του συνέχεια, με ένα φωτεινό τόξο που νοητά ολοκληρώνει το σύνολο και του δίνει ένταση και δυναμισμό, ενώ το κάνει  άμεσα αναγνωρίσιμο και στο σκοτάδι. Για τελευταία πινελιά, οι σχεδιαστές (με έμπνευση από το μοντέλο του 1957) δημιούργησαν ένα γυάλινο φτερό στην κάθε πλευρά του αυτοκινήτου όπου φιλοξενούνται τα πλευρικά φλας. Η σχεδόν φουτουριστική όψη των φλας είναι μοναδική σε αισθητικό επίπεδο, αλλά και εξαιρετικά πρακτική αφού είναι πολύ εύκολα ορατή απ’ όσους κινούνται γύρω από το αυτοκίνητο, όπως για παράδειγμα τους ποδηλάτες.

Οι επιφάνειες, μεταλλικές και γυάλινες, σε συνδυασμό με τα φωτιστικά σώματα και τις υπόλοιπες σχεδιαστικές επιλογές, εντάσσουν το ηλεκτρικό 500 ανάμεσα στα μοντέλα που μπορούν οπτικά να «περιγραφούν» με μια μόνο μια γραμμή. Αυτή η – σπάνια – σχεδιαστική φιλοσοφία ξεπερνά τα στενά όρια του στιλ και περνά στη συνολική παρουσία ενός μοντέλου που στο πέρασμα του χρόνου προσαρμόστηκε στις ανάγκες κάθε εποχής, επιβάλλοντας την ίδια στιγμή το απαράμιλλο στιλ του.

Νίκος Τσάδαρης