Ο οδηγός παραδίδει τον έλεγχο του αυτοκινήτου του στο υπερσύγχρονο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Το αυτόνομο όχημα κάνει όμως ένα λάθος, ένα μοιραίο λάθος, και η κατάληξη είναι ένα ατύχημα ή ένα δυστύχημα. Ποιος ευθύνεται για αυτό; Ο οδηγός ή η αυτοκινητοβιομηχανία που ανέπτυξε το σύστημα αυτόνομης οδήγησης;

Πρόκειται για ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα για το μέλλον των αυτοκινήτων καθώς ο κόσμος εισέρχεται στη νέα εποχή της αυτοκίνησης. Και δεν αποτελεί απλώς μια υπόθεση εργασίας, αλλά γεγονός, για το οποίο η Δικαιοσύνη κλήθηκε να λάβει μια κρίσιμη απόφαση ορόσημο για τις δίκες που ακολουθούν.

Το 2019, στην Καλιφόρνια, σε έναν αυτοκινητόδρομο κοντά στο Λος Άντζελες, ένα Tesla Model 3, κινούμενο με ταχύτητα περίπου 100 χλμ/ωρα, έστριψε απότομα δεξιά, χτύπησε σε φοίνικα και τυλίχτηκε στις φλόγες. Ο οδηγός Μάικα Λι σκοτώθηκε και οι συγγενείς συνεπιβάτες επιζώντες του δυστυχήματος, η Λίνσντεϊ Μολάντερ και ο γιος της Πάρκερ Όστιν, τότε 8 ετών, ανέφεραν πως το δυστύχημα προκλήθηκε εξαιτίας του συστήματος αυτόματου πιλότου που διαθέτει το μοντέλο της Tesla.

Όπως είπαν ήταν απόφαση του συστήματος να στρίψει το αυτοκίνητο, το οποίο επιπλέον δεν επέτρεψε στον οδηγό να ανακτήσει τον έλεγχο του αυτοκινήτου. Για το λόγο αυτό, οι δύο επιζώντες επιβάτες, οι οποίοι τραυματίστηκαν σοβαρά, ζήτησαν αποζημίωση 400 εκατομμυρίων δολαρίων για σωματική και ψυχική βλάβη, και απώλεια της ζωής του οδηγού.

Το σύστημα, που έχει εγκαταστήσει η Tesla στα οχήματά της, επιτρέπει την αυτόματη προσαρμογή της ταχύτητας του οχήματος ανάλογα με την κυκλοφορία, αλλά και τη διατήρηση της πορείας του σε μια λωρίδα. Προσφέρει επίσης τις καινοτόμες επιλογές του «Enhanced Autopilot», που επιτρέπουν την αυτόματη αλλαγή λωρίδας και την υποβοήθηση στάθμευσης, αλλά και το «Full Self-Driving» που επιβραδύνει το αυτοκίνητο όταν πλησιάζει σε σήματα «stop», αλλά και σε φανάρια. Πρόκειται για το πιο προηγμένο σύστημα πλήρους αυτοοδήγησης, που κυκλοφορεί στην αγορά με τον Έλον Μασκ να το έχει χαρακτηρίσει ως κρίσιμο για το μέλλον της εταιρείας του.

Η αυτοκινητοβιομηχανία του Έλον Μασκ, κατά τη διάρκεια της δίκης, αρνήθηκε τις κατηγορίες, υποστήριξε πως το σύστημά της δεν έκανε κάποιο λάθος και πως η ευθύνη ήταν του οδηγού. Μάλιστα επισήμανε πως δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, δεν είναι σαφές, εάν είχε ενεργοποιηθεί ο αυτόματος πιλότος και κατηγόρησε τον οδηγό πως είχε καταναλώσει αλκοόλ. Ήταν ένα «κλασικό ανθρώπινο λάθος», υποστήριξαν οι δικηγόροι της Tesla, προσκομίζοντας και τις αποδείξεις για κατανάλωση ενός ποτού και μικρής ποσότητας κρασιού από τον οδηγό.

O δικηγόρος των δύο συγγενών του οδηγού, Τζόναθαν Μάικλς, κατά τη δίκη υποστήριξε πως είναι ξεκάθαρο πως το ατύχημα προήλθε από δυσλειτουργία του συστήματος της Tesla, το οποίο έδωσε «εντολή υπερβολικής στροφής του τιμονιού, 43 μοιρών». «Γνωρίζουμε ότι δεν είναι δυνατό για έναν οδηγό να το έχει κάνει αυτό», ισχυρίστηκε ο δικηγόρος και πρόσθεσε: «Ξέρουμε ότι το σύστημα Autopilot τρελάθηκε. Πρόκειται για κατασκευαστικό ελάττωμα». Υπογράμμισε ότι ο Μάικα Λι αγόρασε το «πλήρες πακέτο δυνατοτήτων αυτοοδήγησης» της Tesla για 6.000 δολάρια για το Model 3 το 2019, όταν, όπως είπε, το σύστημα ήταν σε «beta», που σημαίνει ότι δεν ήταν ακόμη έτοιμο για κυκλοφορία.

Επικαλέστηκε μάλιστα εσωτερικά αρχεία της εταιρείας το 2017, σχετικά με μια ανάλυση ασφαλείας που σχετίζεται με τον αυτόματο πιλότο. Όπως υποστήριξε, σύμφωνα με το Bloomberg, στους τότε ελέγχους εντοπίστηκε ένα σφάλμα που αναγκάζει τα οχήματα της Tesla να κινηθούν απροσδόκητα σε παρακείμενες λωρίδες ή ακόμη και εκτός δρόμου.

Σημειώνεται πως το οκταετές πείραμα της Tesla για την αυτόνομη οδήγηση έχει προκαλέσει αρκετές διαμάχες, με τον Έλον Μασκ να ισχυρίζεται πως η χρήση της εν λόγω τεχνολογίας κάνει τα αυτοκίνητα της εταιρείας τα πιο ασφαλή που έχουν κατασκευαστεί ποτέ.

Η Tesla αντιμετωπίζει και άλλες ομοσπονδιακές έρευνες σχετικά με το σύστημα του αυτόματου πιλότου, καθώς υπάρχουν κατηγορίες πως συνέβαλε σε τουλάχιστον 17 τροχαία από τον Ιούνιο του 2021. Πολλές από αυτές τις υποθέσεις θα εκδικαστούν τους επόμενους μήνες στην Καλιφόρνια και τη Φλόριντα. Επίσης έχουν κατατεθεί και μηνύσεις με τον ισχυρισμό πως η Tesla έχει διαφημίσει σε υπερβολικό βαθμό την hands-free οδήγηση, χωρίς η πρόοδο της να ανταποκρίνεται σε αυτό που προβάλει.

Τον προηγούμενο μήνα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Tesla, Έλον Μασκ, γέλασε όταν του τέθηκε μια ερώτηση σχετικά με το εάν η εταιρεία του θα δεχόταν νομική ευθύνη για τα αυτόνομα οχήματά της στο μέλλον. «Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που υποθέτουν ότι έχουμε νομική ευθύνη, κρίνοντας από τις αγωγές», είπε ο Μάσκ. Ακολουθεί μια λίστα των σημαντικότερων υποθέσεων, όπως δημοσιεύονται από το Bloomberg:

Η δικαίωση της Tesla

Το δικαστήριο στην Καλιφόρνια που εκδίκασε την υπόθεση του Μάικα Λι, δικαίωσε την Tesla, καθώς το 12μελές σώμα ενόρκων αποφάσισε πως δεν διαπιστώνεται κάποιο κατασκευαστικό ελάττωμα στο σύστημα «Autopilot» της Tesla και πως η τελική ευθύνη για το όχημα βαραίνει τον οδηγό και όχι το σύστημα «Autopilot». Επιπλέον η εταιρεία, στον επίσημο ιστότοπό της, διευκρινίζει πως «οι λειτουργίες Autopilot, Enhanced Autopilot και Full Self-Driving αυτή τη στιγμή απαιτούν ενεργή επίβλεψη του οδηγού και δεν καθιστούν το όχημα αυτόνομο».

Η Tesla χαιρέτισε την απόφαση, με τον δικηγόρο της να σημειώνει πως «συμπάσχει με τη Μολάντερ και τον γιο της, αλλά δεν φταίει η εταιρεία για το δυστύχημα, δεν είναι δική της ευθύνη». Στον αντίποδα, ο δικηγόρος, Τζόναθαν Μάικλς, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο, υπογράμμισε πως «αν και είμαστε απογοητευμένοι από την ετυμηγορία, είναι αναμφισβήτητο ότι αυτό το επείγον ζήτημα προσελκύει τώρα την προσοχή των πολιτών». «Η Tesla, παρά το μέγεθός της, ωθήθηκε στα όριά της κατά τη διάρκεια της δίκης. Η παρατεταμένη συζήτηση των ενόρκων υποδηλώνει ότι παραμένει μια σκιά αβεβαιότητας στην ετυμηγορία», υποστήριξε.

Υπενθυμίζεται πως η Tesla κέρδισε και μια προηγούμενη υπόθεση μη θανατηφόρου ατυχήματος που αφορούσε τον σύστημα αυτόματου πιλότου. Δικαστήριο του Λος Άντζελες απέρριψε τον ισχυρισμό μιας γυναίκας ότι το σύστημα υποβοήθησης οδηγού έκανε το Model S της να στρίψει στο κέντρο ενός δρόμου της πόλης. Ωστόσο εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με την ποινική έρευνα του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για τα συστήματα υποβοήθησης οδηγού. Μάλιστα στις αρχές του 2022, η καινοτόμος αυτοκινητοβιομηχανία αναγκάστηκε να απενεργοποιήσει μια επιλογή που επέτρεπε στα αυτοκίνητα της να μην σταματούν τελείως σε μια πινακίδα «Stop» υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

► Διαβάστε επίσης: Τρόμος στο τιμόνι για οδηγό ηλεκτρικού αυτοκινήτου – Το όχημα τον «απήγαγε» και οδηγούσε ανεξέλεγκτο