Ένα φαινομενικά συνηθισμένο σπίτι παρουσίασε η NASA την Τρίτη 11 Απριλίου. Όμως, το σπίτι αυτό δεν είναι ένα απλό σπίτι και οι εμπνευστές του ευελπιστούν πως σε κάποια χρόνια δεν θα βρίσκεται στη Γη. Από τον Ιούνιο, τέσσερις άνθρωποι θα κλειστούν σε αυτό για πάνω από έναν χρόνο, επιχειρώντας μια προσομοίωση της ζωής στον Άρη. Η κατοικία, που ονομάστηκε Mars Dune Alpha, βρίσκεται στο κέντρο ερευνών της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας NASA στο Χιούστον του Τέξας.
Οι ερευνητές της NASA δηλώνουν πως κάνουν ό,τι μπορούν ώστε οι συνθήκες της προσομοίωσης να είναι όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικές, θέλοντας να μάθουν τον αντίκτυπο που θα είχε στην ανθρώπινη υγεία ένας χρόνος απομόνωσης με περιορισμένους πόρους και σε συγκεκριμένες συνθήκες.
Απώτερος στόχος του πειράματος είναι η προετοιμασία μιας μελλοντικής αποστολής στον «Κόκκινο Πλανήτη». Με τις μετρήσεις που θα γίνουν στις επιδόσεις τους και τις γνωστικές τους ικανότητες, η NASA ελπίζει να κατανοήσει καλύτερα τους «πόρους» που θα πρέπει να παρέχονται κατά τη διάρκεια αυτού του φιλόδοξου εγχειρήματος, εξήγησε η Γκρέις Ντάγκλας, υπεύθυνη του προγράμματος CHAPEA, η οποία επιβλέπει το συγκεκριμένο project.
«Καθώς μετακινούμαστε από τη χαμηλή τροχιά της Γης στο φεγγάρι και στον Άρη θα έχουμε πολύ μεγαλύτερο περιορισμό πόρων από ό,τι – για παράδειγμα – στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Και επιπλέον θα είμαστε πολύ πιο μακριά από τη Γη για οποιαδήποτε βοήθεια», σημείωσε, υπογραμμίζοντας τα κρίσιμα ζητήματα και τους περιορισμούς που προκύπτουν από αυτές τις αποστολές.
Τα ονόματα των τεσσάρων συμμετεχόντων στο πείραμα δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστά αλλά τα κριτήρια επιλογής είναι αντίστοιχα με αυτά των αστροναυτών. Πρόκειται για άτομα που κατέχουν επίσης πτυχία σε κρίσιμα επιστημονικά πεδία, όπως η τεχνολογία, η μηχανική, τα μαθηματικά κ.α. και ταιριάζουν στο απαιτούμενο σωματικό και ψυχολογικό προφίλ ώστε να είναι κατάλληλοι για ένα τέτοιο πείραμα.
Οι τέσσερις τους θα ζουν στην μικρή οικιστική μονάδα, η οποία δημιουργήθηκε από έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή, στα πρότυπα των οικιστικών δομών που εκτιμά η NASA πως θα μπορούσε να δημιουργήσει στην επιφάνεια του Άρη. «Είναι μια από τις τεχνολογίες που μελετά η NASA για τη δυνητική κατασκευή κατοικιών στην επιφάνεια άλλων πλανητών ή της Σελήνης», υπογράμμισε η Γκρέις Ντάγκλας.
Πρόκειται για ένα σπίτι 160 τετραγωνικών μέτρων, το οποίο διαθέτει χώρο κάθετης καλλιέργειας λαχανικών, ένα δωμάτιο για τις ιατρικές διαδικασίες, έναν χώρο χαλάρωσης, προσωπικούς χώρους εργασίας, ένα κοινόχρηστο μπάνιο ακόμη και επιτραπέζια παιχνίδια, αλλά και κονσόλες παιχνιδιών, για να περνάει ευχάριστα ο ελεύθερος χρόνος. Οι συμμετέχοντες θα καλλιεργούν τρόφιμα προς κατανάλωση, ώστε να αξιολογηθεί και η δυνατότητα αλλά και η ποιότητα πιθανόν καλλιεργειών στον Άρη. Υπό έλεγχο θα είναι ακόμη και τα απορρίμματά τους, ώστε να ελεγχθεί ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν τα σκουπίδια στο διάστημα.
Η προσομοίωση περιλαμβάνει και καθυστέρηση στις επικοινωνίες με τον έξω κόσμο, όπως ακριβώς εκτιμάται πως θα συνέβαινε σε μια αποστολή στον «Κόκκινο Πλανήτη». Ακόμη, ένας αεροθάλαμος οδηγεί σε μια προσομοίωση του περιβάλλοντος του Άρη. Στο δάπεδο με την κόκκινη άμμο, βρίσκονται ένας μετεωρολογικός σταθμός, μια συσκευή κατασκευής τούβλων, ένα θερμοκήπιο και ένας κυλιόμενος διάδρομος, πάνω στον οποίο οι υποτιθέμενοι αστροναύτες θα περπατούν κρεμασμένοι από ιμάντες. Είναι εδώ που οι συμμετέχοντες θα ολοκληρώσουν αποστολές προσομοίωσης, τις οποίες η Nasa τις αποκαλεί «Marswalks». Οι εν λόγω αποστολές θα πραγματοποιούνται σε ζευγάρια, με τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας για να φαίνεται σαν να διασχίζουν πραγματικά την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη.
Κατά τη διάρκεια των δοκιμασιών, οι συμμετέχοντες θα διεξάγουν πειράματα, θα καλλιεργούν τροφή και θα ασκούνται. Θα εντοπίζουν και θα συλλέγουν πετρώματα, αλλά και θα φροντίζουν για τη συντήρηση της δομής, αλλά και των υπαίθριων ηλιακών πάνελ που σχεδιάζεται να εγκατασταθούν για την παραγωγή ενέργειας.
Επιπλέον θα υποβάλλονται τακτικά σε στρεσογόνους παράγοντες, με περιορισμό σε νερό και υλικά αγαθά, και θα ελέγχονται οι αντιδράσεις τους, ώστε οι επιστήμονες να αποκτήσουν περισσότερες πληροφορίες για το πώς θα μπορούσε να επηρεάσει το σώμα και το μυαλό η παραμονή για έναν χρόνο στον Άρη.
Πρόκειται για «πραγματικά ακραία περίσταση», δήλωσε σύμφωνα με τον Guardian, η Σούζαν Μπελ, η οποία ηγείται του Εργαστηρίου Υγείας και Συμπεριφοράς στο Διαστημικό Κέντρο της NASA. «Ζητάμε από ανθρώπους να ζήσουν και να εργαστούν μαζί για ένα διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους. Όχι μόνο θα πρέπει να τα πάνε καλά στη σχέση τους, αλλά θα πρέπει επίσης να έχουν μια ιδιαίτερα αποδοτική συνεργασία», ανέφερε και συμπλήρωσε χαμογελώντας: «Δεν μπορούμε να τους κάνουμε να περπατούν σε κύκλους για έξι ώρες».
Ένα ακόμη βήμα για μια επανδρωμένη αποστολή
Η παρακολούθηση της διαμονής των τεσσάρων ανθρώπων στο εικονικό σπίτι στον Άρη είναι ένα ακόμη βήμα της NASA στο σχέδιο για μια επανδρωμένη αποστολή στον «Κόκκινο Πλανήτη», που προβλέπει και τον πρώτο εποικισμό του. Η NASA έχει ανακοινώσει ότι ελπίζει να στείλει τους πρώτους ανθρώπους στον Άρη στα τέλη της δεκαετίας του 2030. Η πρώτη αποστολή θα μπορούσε να είναι ένα ταξίδι διάρκειας εννέα μηνών, ώστε να αφήσει τους αστροναύτες στην επιφάνεια του πλανήτη για περίπου δυόμιση χρόνια, πριν ξεκινήσουν το ταξίδι της επιστροφής στη Γη.
Οι προετοιμασίες για αυτό το φιλόδοξο σχέδιο έχουν ήδη ξεκινήσει με το πρόγραμμα «Άρτεμης», το οποίο προβλέπει την επιστροφή αστροναυτών στη Σελήνη για πρώτη φορά από το 1972. Στο ίδιο πλαίσιο, η NASA εκτοξεύει και το Gateway, έναν διαστημικό σταθμό ο οποίος θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και σχεδιάζεται να λειτουργεί ως ένας σταθμός, ένα «pit stop», για τις αποστολές με προορισμό τον Άρη.
Το να φτάσεις στον Άρη σημαίνει πως πρώτα πρέπει να φτάσεις στη Σελήνη. Και για να φτάσεις στον Άρη σημαίνει πως θα πρέπει να έχεις ελέγξει τη βιολογική και συμπεριφορική υγεία ενός πληρώματος, το οποίο βρίσκεται σε απομόνωση. Εκεί στοχεύει και το πρόγραμμα CHAPEA.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η NASA δοκιμάζει αυτές τις συνθήκες απομόνωσης στο πλαίσιο των σχεδίων για αποστολή ανθρώπων στο διάστημα. Το 2015, όπως αναφέρει ο Guardian, οι αστροναύτες Σκοτ Κέλι και Μιχαήλ Κορνιένκο πέρασαν απομονωμένοι έναν χρόνο στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Οι επιστήμονες εξέτασαν τα βιομετρικά στοιχεία των δύο αστροναυτών για να αποκομίσουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα που έχει στο ανθρώπινο σώμα μια μακρά παραμονή στο διάστημα. Επίσης πραγματοποιούν μια σειρά από εικονικές αποστολές στο έδαφος της Γης προσομοιάζοντας διάφορες συνθήκες που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν οι αστροναύτες στα ταξίδια για την εξερεύνηση του διαστήματος.
«Ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολο ή μεγάλο ή ακριβό είναι ένα τέτοιο εγχείρημα είναι σίγουρα πιο εύκολο από το να πραγματοποιείς διαστημικές πτήσεις», σχολιάζει ο Σκοτ Σμιθ, ο οποίος ηγείται του εργαστηρίου βιοχημείας και διατροφής της NASA. «Έτσι όταν θέλουμε να εξετάσουμε για παράδειγμα την απώλεια οστικής ή μυικής μάζας βάζουμε τους ανθρώπους σε ακινησία μέσω του ύπνου. Όταν θέλουμε να ελέγξουμε τη βιταμινή D και τις επιπτώσεις από τη μη επαφή με την ηλιακή ακτινοβολία πηγαίνουμε στην Ανταρκτική. Όταν θέλουμε να εξετάσουμε το οξειδωτικό στρες στον οργανισμό ταξιδεύουμε στον βυθό των ωεκανών. Και όταν θέλουμε να μελετήσουμε τις αντιδράσεις σε κλειστά περιβάλλοντα χτίζουμε θαλάμους σαν κι αυτόν».
«Η όλη εμπειρία επηρεάζει τον άνθρωπο και αυτό ακριβώς εξετάζουμε. Όλα θα εμφανιστούν στα δεδομένα που θα συλλέξουμε», σημείωσε ο Σμίθ, σύμφωνα με τον Guardian. Η Nasa, όπως σημειώνεται, στοχεύει να κάνει το πείραμα όσο πιο ρεαλιστικό γίνεται και για αυτό εκτός από την απομόνωση θα υποβάλλει τους συμμετέχοντες σε μια σειρά από στρεσογόνες καταστάσεις, όπως ο περιορισμός των πόρων, μια αστοχία εξοπλισμού ακόμη και σε μεγάλο φόρτο εργασίας. «Μας ενδιαφέρει πολύ η αντίδραση σε μια κατάσταση στρεσαρίσματος», τόνισε η Μπελ. Οι συμμετέχοντες μπορούν να εγκαταλείψουν το σπίτι όποτε το επιθυμούν, όμως οι υπεύθυνοι εκτιμούν πως έχει δημιουργηθεί μια ομάδα που θα φέρει την επιτυχία. «Χρειαζόμαστε αυτά τα δεδομένα για να μπορέσουμε να στείλουμε ανθρώπους στον Άρη», τονίζουν.
