Το TikTok αποτελεί την πιο δημοφιλή διαδικτυακή εφαρμογή και βρίσκεται σχεδόν σε κάθε συσκευή μετά τα lockdown για τον κορονοϊό, όμως οι ΗΠΑ απαιτούν να περιοριστεί η χρήση του. Εν αναμονή της επανέγκρισης από το Κογκρέσο του άρθρο 702 του νόμου περί επιτήρησης ξένων πληροφοριών (FISA), η Ουάσιγκτον επικαλείται λόγους εθνικής ασφαλείας και θεωρεί ότι η Κίνα κατασκοπεύει μέσω συλλογής προσωπικών δεδομένων των χρηστών.
Μερικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενστερνίζονται τις ανησυχίες που πηγάζουν από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και ανακοίνωσαν ότι απαγορεύεται η χρήση της εφαρμογής στις κυβερνητικές συσκευές των αξιωματούχων. Έκτοτε, οι ιδιοκτήτες του TikTok προσπαθούν να αποδείξουν ότι δεν μοιράζουν παράνομα τα προσωπικά δεδομένα στην κινεζική κυβέρνηση και πως λειτουργούν όπως οι δυτικοί ανταγωνιστές τους.
Μέχρι στιγμής όλες οι προσπάθειες τους έχουν πέσει στο κενό, ενώ οι ΗΠΑ προετοιμάζονται να ασκήσουν πολιτικά και νομικά περισσότερες πιέσεις, ώστε να εξοστρακίσουν τη συγκεκριμένη εφαρμογή από τη Δύση.
Ωστόσο, το aljazeera.com τονίζει πως δεν διαφέρει σε καμία περίπτωση ο τρόπος λειτουργίας του TikTok από άλλες δημοφιλείς διαδικτυακές εφαρμογές και δε αμερικανικές, όπως η Google, το Facebook και το Instagram. Εντούτοις, περιέχει ένα χαρακτηριστικό, που είναι εχθρικό για τις ΗΠΑ. Απειλεί το αμερικανικό μονοπώλιο στο διαδίκτυο και ενδέχεται να δημιουργήσει το έδαφος για την επιβολή κανόνων που θα ισχύουν πρώτη φορά για όλους.
Το άρθρο 702
Το 2008 εγκρίθηκε για πρώτη φορά το άρθρο 702 και ανανεώθηκε σχεδόν παμψηφεί άλλες δύο φορές, το 2012 και το 2018. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, επιτρέπει στις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών να κατασκοπεύουν χωρίς ένταλμα ή επίσημο λόγο αλλοδαπούς που χρησιμοποιούν εφαρμογές από τις ΗΠΑ. Μάλιστα, μπορούν να κατασκοπεύσουν και όσους Αμερικανούς επικοινωνούν με πολίτες άλλων χωρών, όπου διαμένουν στο εξωτερικό.
Περιορισμοί υπάρχουν μόνο εντός της χώρας, γιατί η Τέταρτη Τροποποίηση του αμερικανικού Συντάγματος, επιτάσσει να υπάρχει πάντα κάποιος βάσιμος λόγος που θα παρατίθεται επίσημα, πριν διενεργηθεί κατασκοπεία εις βάρος κάποιου Αμερικανού.
Έτσι, NSA και η CIA κατασκοπεύουν ελεύθερα οποιοδήποτε άτομο επιθυμούν και δεν λογοδοτούν πουθενά. Εξαίρεση αποτελεί το FBI, που χρειάζεται ένταλμα, λόγω των περιορισμένων αρμοδιοτήτων που έχει για το εξωτερικό. Χαρακτηριστικά, η κυβέρνηση Μπάιντεν περιγράφει το άρθρο 702 ως «ανεκτίμητο εργαλείο που συνεχίζει να προστατεύει τους Αμερικανούς καθημερινά», ενώ αξιωματούχοι ισχυρίζονται πως συμβάλει στην εθνική ασφάλεια.
Ο ρόλος του TikTok
Κυβερνητικά στοιχεία αναφέρουν ότι το 2021 οι ΗΠΑ κατασκόπευσαν 232.432 άτομα χάρη στο άρθρο 702 και δεν πρόκειται μόνο για πολίτες τρίτων χωρών, αλλά και για Αμερικανούς που είχαν επαφές με άτομα στο εξωτερικό. Μάλιστα, Ρεπουμπλικάνοι θεωρούν πως μπήκαν στο «στόχαστρο» των μυστικών υπηρεσιών χάρη σε αυτή τη διάταξη, οπότε δηλώνουν πως θα την καταψηφίσουν στο Κογκρέσο. Ταυτόχρονα, Δημοκρατικοί εκφράζουν ανησυχίες και δεν είναι σίγουροι αν θα δώσουν συγκατάθεση για τρίτη έγκριση του άρθρου από το Κογκρέσο.
Όπως αναφέρει το Al Jazeera όμως, δεν αναμένεται να καταργηθεί σύντομα, παρότι πρέπει να εγκριθεί μέχρι τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους, για να έχει ισχύ. Συγκεκριμένα, τα πράγματα δεν είναι απλά, καθώς προστίθεται το TikTok στο εν λόγω ζήτημα και δημιουργεί το εξής δίλημμα στις ΗΠΑ.
Η Ουάσιγκτον είτε θα πρέπει να πιέσει την κινεζική εφαρμογή να εναρμονιστεί με τις αμερικανικές απαιτήσεις -με ό,τι αυτό συνεπάγεται- ή να την απαγορεύσει πλήρως, είτε να διαλέξει να χάσει το μονοπώλιο στη διεθνή κατασκοπεία.
Το δημοσίευμα αναφέρει ότι ο τρόπος με τον οποίο συλλέγει τα δεδομένα το TikTok και στη συνέχεια τα διαμοιράζει, είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν όλες οι αμερικανικές εφαρμογές, όπως το gmail, το Twitter και το Facebook. Έτσι, άμα τεθούν νέοι διεθνείς νόμοι για τον έλεγχο του TikTok, θα πρέπει να ισχύουν για όλη την αγορά. Οπότε, οι ΗΠΑ θα έχουν επίσημα τις ίδιες δυνατότητες κατασκοπείας με την Κίνα σε διεθνές επίπεδο, όπου είναι ελάχιστες.
Σκοτεινή παρακαταθήκη
Ωστόσο, το ζήτημα του TikTok δεν σταματάει ακόμη, γιατί ενδέχεται να δημιουργήσει ένα άνευ προηγούμενο στην κυβερνοασφάλεια. Με βάση το δημοσίευμα, οι ΗΠΑ ανοίγουν τον δρόμο σε αυταρχικές κυβερνήσεις για να ελέγχουν νόμιμα το διαδίκτυο.
Συγκεκριμένα, θα θεωρείται ανεκτό από ένα κράτος να κατασκοπεύει χωρίς επίσημο λόγο, οποιοδήποτε ξένο πολίτη επιθυμεί και μάλιστα δεν θα χρειάζεται να λογοδοτήσει. Κι αν αυτή η εικασία φαντάζει πως μπορεί να ελεγχθεί στη Δύση, σε άλλες χώρες τα πράγματα θα χειροτερεύσουν, όπως πχ στη Ρωσία, στην Κίνα ή στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
«Πρόκειται για κανόνες “για σένα αλλά όχι για μένα”», λέει χαρακτηριστικά ο Asher Wolf, ερευνητής τεχνολογίας και υπέρμαχος της ιδιωτικής ζωής με έδρα τη Μελβούρνη της Αυστραλίας.
«Έτσι, ο θόρυβος που κάνουν οι Αμερικανοί για το TikTok πρέπει να θεωρηθεί λιγότερο ως ειλικρινής επιθυμία προστασίας των πολιτών από επιχειρήσεις επιτήρησης και επιρροή, και περισσότερο ως προσπάθεια περιφράξεως και εδραίωσης του εθνικού ελέγχου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», αναφέρει στο Al Jazeera.
