Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πλέον ένας πόλεμος φθοράς. Όπως όλα δείχνουν θα κρατήσει περισσότερο απ’ όσο νομίζαμε αλλά περισσότερο κι απ’ όσο φοβόμασταν. Ένας πόλεμος πάντα φέρνει ανακατατάξεις, πόσω μάλλον τώρα που τον ξεκίνησε μια υπερδύναμη και εμπλέκεται -άμεσα και έμμεσα- ολόκληρη η Δύση. Στη γεωπολιτική σκακιέρα παίζεται ένα δύσκολο παιχνίδι, ενώ ακούμε όλο και πιο συχνά τον όρο «αποπαγκοσμιοποίηση». Έχουμε να κάνουμε με μια υπόθεση εργασίας ή με μια εξελισσόμενη πραγματικότητα;
«Παγκοσμιοποίηση δε σημαίνει απαραίτητα η κυριαρχία του δολαρίου. Όταν κάποια συμβόλαια θ’ αρχίσουν να γίνονται στο κινεζικό νόμισμα, αυτό δε σημαίνει αποπαγκοσμιοποίηση», μας λέει ο Κωνσταντίνος Λάβδας και προσθέτει: «Θα σημαίνει, βεβαίως, το δύσκολο και ενδεχομένως συγκρουσιακό πέρασμα σε μια άλλη μορφή, πιο πολυκεντρικής παγκοσμιοποίησης». Συναντήσαμε στο στούντιο του Newsbeast τον καθηγητή Ευρωπαϊκής και Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και μιλήσαμε μαζί του για όσα συμβαίνουν τώρα στον πλανήτη, σε επίπεδο γεωπολιτικής και γεωοικονομίας.
Ο πόλεμος που ξεκίνησε πριν πέντε μήνες, και πιο συγκεκριμένα στις 24 Φεβρουαρίου, έφερε στην επιφάνεια ή υπενθύμισε τον πραγματικό ρόλο που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ή αυτόν που θα θέλαμε να έχει. «Το ΝΑΤΟ αυτή τη στιγμή είναι ο πραγματικός παίκτης και όχι η Ευρωπαϊκή Ένωση», υποστηρίζει ο κύριος Λάβδας. «Παρ’ όσα λέγονται, πως η Ευρώπη επιτέλους αφυπνίστηκε, η Ευρώπη μπορεί να είδε τον κίνδυνο αλλά δεν είναι σε θέση να προωθήσει μια στρατηγική διακριτή οπτική γωνία από αυτή του ΝΑΤΟ. Τη χρειαζόμαστε; Νομίζω πως ναι», απαντά ο καθηγητής. «Δεν ταυτιζόμαστε σε όλα. Το στοίχημα της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας παραμένει ζωντανό αλλά αναβάλλεται όσο διαρκεί η πολεμική φάση της ρωσο-ουκρανικής κρίσης. […] Το πραγματικό ερώτημα για τη Δύση δεν είναι αν φοβόμαστε την Κίνα αλλά πώς ν’ αντιμετωπίσουμε την άνοδο της Κίνας».
Ποια είναι τα σχέδια των Κινέζων. Θα μπορούσε να γίνει η Κίνα ο επόμενος πλανητάρχης; «Δεν είμαι βέβαιος πως θα το ήθελαν. Φαίνεται συστηματικά ότι προσπαθεί να αποκτήσει έναν πιο ενεργητικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία και πολιτική. Έχει μπει σε μια νέα πορεία, είναι βέβαιο αυτό», υποστηρίζει ο κύριος Λάβδας και εξηγεί ποιο είναι το μεγάλο στοίχημα της υπερδύναμης της Ανατολής. «Το μεγάλο πρόβλημα της Κίνας, αυτή την περίοδο, είναι να μπορέσει να προωθήσει περαιτέρω την παλαιότερη προσπάθειά της ν’ αναπτύξει εσωτερική ζήτηση βασιζόμενη σε μια αναπτυσσόμενη μεσαία και ανώτερη μεσαία τάξη και να μην εξαρτάται μόνο από τις τρομερές εξαγωγικές επιδόσεις. Αυτό δυσκολεύεται να το πετύχει αλλά νομίζω αυτό είναι το βασικό της στοίχημα».
Ρωτήσαμε τον καθηγητή αν η παγκοσμιοποίηση είναι τόσο μεγάλη ώστε να μην καταρρεύσει. «Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί εύκολα να αποδιαρθρωθεί και να καταρρεύσει», λέει ο Κωνσταντίνος Λάβδας. «Θα περάσουμε όμως σταδιακά σε μια άλλη μορφή παγκοσμιοποίησης όπου θα είναι πολλά τα νομίσματα τα οποία θα διαδραματίζουν ρόλους. Αυτό από μόνο του μπορεί να οδηγήσει σε μία έλλειψη σταθερότητας. Το πέρασμα σε μια πιο πολυκεντρική μορφή παγκοσμιοποίησης θα έχει και συγκρούσεις. Δε θα είναι απολύτως ομαλό, ειδικά αν συνεχιστεί ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος».
Ακούστε την εξαιρετική ανάλυση του Κωνσταντίνου Λάβδα στο podcast του Newsbeast.
Timeline
0:44 Οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία και τα πεδία των μαχών
2:04 Τα απόνερα της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, ο διακρατικός πόλεμος και η συνθετότητα των συνθηκών
4:20 Βρισκόμαστε σε μια απόπειρα βίαιης διπολοποίησης της παγκόσμιας πολιτικής
10:19 Οι μεγάλες διαφορές και οι διαφορετικές προσεγγίσεις στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης
13:26 Η Κίνα θα μπορούσε να γίνει ο νέος πλανητάρχης; Ο στόχος της Κίνας και το πραγματικό ερώτημα της Δύσης
23:48 Η αποπαγκοσμιοποίηση είναι υπόθεση εργασίας ή μια εξελισσόμενη πραγματικότητα;
27:21 Το «πυροτέχνημα» που πέταξε ο Σόιμπλε για τις πυρηνικές κεφαλές της Γαλλίας
33:16 Πόσο επηρεάζουν όλα αυτά την Ελλάδα; Το ενδεχόμενο δημιουργίας κρίσης από την Τουρκία και η βοήθεια των ΗΠΑ
