Το να κάνεις προβλέψεις για το μέλλον έχει μια γοητεία. Σου δίνει μία αίσθηση παντοδύναμου. Μπορεί να σκεφτεί κάποιος: «Αφού μπορώ να προβλέψω το μέλλον γιατί να μην κάνω κάτι για να το ορίσω και να το αλλάξω;». Τα τελευταία χρόνια όπου σταθούμε και όπου βρεθούμε ακούμε και διαβάζουμε πόσο δυσοίωνο είναι πλέον το άμεσο μέλλον της ανθρωπότητας: Κλιματική κρίση, κορονοϊός και ενδεχόμενο νέου πανδημικού ιού, πολεμικές συρράξεις με κίνδυνο πυρηνικού δυστυχήματος (καλή ώρα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία).
Ζούμε εν μέσω μιας καμπής στην ιστορία.
Τι θα συμβεί στον κόσμο μετά τον κορονοϊό; Αν και είναι αδύνατο να γνωρίζουμε με βεβαιότητα, ένα πράγμα είναι σαφές: Θα είναι ένα μακρύ παιχνίδι και βρισκόμαστε επί του παρόντος σε μια διαδικασία εγκαθίδρυσης της «νέας κανονικότητας». Τα εμβόλια ήρθαν και παρήλθαν και πλέον όλοι μιλούν για το πώς θα μάθουμε να ζούμε σε μία υβριδική κατάσταση σε παραλληλία με τον ιό.
Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να βρισκόμαστε στη μέση μιας μετάβασης σε μια κοινωνία όπου σχεδόν όλη η ζωή (θα) συμβαίνει διαδικτυακά. Τα ψώνια, οι συναντήσεις, η ψυχαγωγία, η κοινωνικοποίηση, η εργασία, ακόμη και τα ραντεβού, όλα θα επηρεαστούν.
Προς το τέλος του 2021 μία μελέτη του ΟΟΣΑ γέμισε με μια κάποια αισιοδοξία το ελληνικό κυβερνητικό επιτελείο, το οποίο έσπευσε να κάνει προβλέψεις για τεράστια μείωση του ελληνικού χρέους μέχρι το 2060. Μπήκαμε και εμείς στον πειρασμό λοιπόν να γίνουμε λίγο Νοστράδαμοι και να σκιαγραφήσουμε για το πώς θα είναι η ζωή μας σε 38 χρόνια από τώρα και αν στην τελική έχει νόημα να ανησυχούμε για τη μείωση του χρέους
Ο Νεύτωνας τα είδε πολύ μαύρα τα πράγματα
Ο Ισαάκ Νεύτων ήταν ένας θρυλικός επιστήμονας, γνωστός κυρίως για την καθιέρωση των νόμων της βαρύτητας. Αλλά στον ελεύθερο χρόνο του, ασχολιόταν με πειράματα αντάξια του Βόλντεμορτ. Όπως ο κακός του «Χάρι Πότερ», ο Νεύτωνας αναζητούσε ενεργά τη φιλοσοφική λίθο, ένα μυστικιστικό εργαλείο που επιτρέπει στους κοινούς θνητούς να μετατρέψουν οποιοδήποτε αντικείμενο σε ασήμι ή χρυσό και έχει τη δύναμη να χαρίζει αιώνια ζωή.
Στο βιβλίο, «Isaac Newton: The Asshole Who Reinvented The Universe», ο συγγραφέας Florian Freistetter περιγράφει τον Νεύτωνα ως μια απερίσκεπτη ιδιοφυΐα χωρίς κοινωνικές δεξιότητες και με σκληρή συμπεριφορά, ο οποίος, παρά την επιστημονική του οξυδέρκεια, ήταν επίσης αφοσιωμένος στην αλχημεία.
Κατάφερε να επιζήσει από πολλά και επικίνδυνα πειράματα, πολλά από τα οποία τα διεξήγαγε στον εαυτό του. Εν τω μεταξύ, ο Νεύτωνας εντρύφησε βαθύτερα στην αλχημεία, επιλέγοντας το ψευδώνυμο Jehovah Sanctus Unus – ή «άγιος θεός» – για να το χρησιμοποιεί μεταξύ των συναδέλφων του που ασκούσαν την αλχημεία. Τόλμησε μάλιστα να προβλέψει πότε θα μπορούσε να έρθει το τέλος του κόσμου.
Βασιζόμενος σε εκτεταμένες μελέτες βιβλικών κειμένων, υπολόγισε ότι ο κόσμος θα «μηδένιζε» το 2060, όταν «η Βασιλεία του Θεού» θα επικρατούσε στη Γη, γράφει ο Freistetter. Εν τω μεταξύ, ο Νεύτωνας κατακεραύνωσε άλλους προφήτες της καταστροφής που προέβλεπαν μια πιο άμεση αποκάλυψη. «Μπορεί να τελειώσει αργότερα, αλλά δεν βλέπω κανένα λόγο να τελειώσει νωρίτερα», διακήρυξε με θάρρος ο Νεύτων.
«Ο Νεύτωνας αφιέρωσε πολύ χρόνο στη μελέτη θρησκευτικών κειμένων και προσπάθησε να δημιουργήσει μια χρονολογία παρελθόντων γεγονότων για να ταξινομήσει και να βάλει σε … τάξη όλες αυτές τις ιστορίες», λέει ο Freistetter. «Ήταν πεπεισμένος ότι τα μελλοντικά γεγονότα ήταν ήδη προκαθορισμένα από τον θεό. Από τη Βίβλο, ο Νεύτωνας εξήγαγε κάποιες “προφητικές” χρονικές περιόδους. Γι’ αυτόν, το 2060 [θα ήταν] μια νέα αρχή- ίσως συνοδευόταν από πόλεμο και καταστροφές, αλλά τελικά θα ήταν η αρχή μιας νέας θεϊκής εποχής».
Για να ηρεμήσουμε ωστόσο δεν υπάρχει καμία επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη που να υποδεικνύει ότι όντως ο πλανήτης θα κάνει reset το 2060.
Πόσοι θα ζούμε πάνω στον πλανήτη
Το 2022 είμαστε 7,95 δισεκατομμύρια ζωντανοί άνθρωποι πάνω στη Γη. Μαζί με αυτούς που έχουν πεθάνει, περίπου 117 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν γεννηθεί από την αυγή της σύγχρονης ανθρωπότητας.Αυτό σημαίνει ότι όσοι από εμάς ζούμε τώρα αντιπροσωπεύουν περίπου το 6,8% όλων των ανθρώπων που έζησαν ποτέ.
Είμαστε θηλαστικά. Ένας τρόπος για να σκεφτούμε πόσο καιρό μπορεί να επιβιώσουμε είναι να αναρωτηθούμε πόσο καιρό επιβιώνουν άλλα θηλαστικά. Αποδεικνύεται ότι η διάρκεια ζωής ενός τυπικού είδους θηλαστικών είναι περίπου 1 εκατομμύριο χρόνια. Ας σκεφτούμε ένα μέλλον στο οποίο η ανθρωπότητα θα υπάρχει για 1 εκατομμύριο χρόνια: 200.000 χρόνια είναι ήδη πίσω μας, οπότε θα υπάρχουν ακόμη 800.000 χρόνια μπροστά μας.
Ας σκεφτούμε ένα σενάριο στο οποίο ο πληθυσμός θα σταθεροποιηθεί στα 11 δισεκατομμύρια άτομα (με βάση τις προβλέψεις του ΟΗΕ για το τέλος του αιώνα) και στο οποίο η μέση διάρκεια ζωής θα αυξηθεί στα 88 έτη. Σε ένα τέτοιο μέλλον, θα υπήρχαν 100 τρισεκατομμύρια άνθρωποι στη ζωή για τα επόμενα 800.000 χρόνια.
Όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, ο μέσος όρος ζωής θα είναι στα 100 χρόνια. Ο καθηγητής Ρίτσαρντ Μίλερ του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν λέει: «Θα είμαστε σε θέση να κάνουμε το ίδιο και για τους ανθρώπους. Έτσι με τακτικές ενέσεις, οι αιωνόβιοι θα είναι τόσο δυνατοί όσο σημερινοί 60χρονοι.
Παράλληλα, θα μειωθούν οι γεννήσεις. Έρευνες δείχνουν ότι το 2060 στις ανεπτυγμένες, τουλάχιστον, χώρες όπου ακόμα συγκαταλεγόμαστε, οι άνθρωποι άνω των 85 ετών θα ισοφαρίσουν αριθμητικά τα βρέφη κάτω των 5, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για το δημογραφικό, το ασφαλιστικό, το συνταξιοδοτικό κ.λπ. Η Ιαπωνία αναμένεται να είναι η πρωταθλήτρια των γηραιών όπου το 40% του πληθυσμού θα έχει τότε βγει στη σύνταξη.
Τι θα τρώμε
Όπως είναι κατανοητό από τα παραπάνω νούμερα το επισιτιστικό της ανθρωπότητας είναι βασικό κομμάτι της επιβίωσης του είδους. Σε γενικές γραμμές, το μέλλον θα είναι γευστικό, αν μη τι άλλο για τον λόγο ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα ζητούν φαγητό με γεύση και διατροφή και φαγητό με ιστορία. Και θα βασίζεται στα φρούτα και τα λαχανικά.
Δεν υπάρχει επιστροφή στο φαγητό με το οποίο μεγαλώσαμε τη δεκαετία του 1970 και του 1980, το οποίο αφορούσε τα υπερβολικά επεξεργασμένα και συσκευασμένα τρόφιμα. Πιο συγκεκριμένα, το μέλλον πρόκειται να φέρει τους φυτικούς παραγωγούς στη συζήτηση. Έχουμε συντονιστεί περισσότερο με το πού και πώς καλλιεργείται το φαγητό μας, αλλά έχουμε κλείσει τα μάτια στην πηγή όλων αυτών: τους σπόρους. Οι φυτωριούχοι, οι άνθρωποι που δημιουργούν νέες ποικιλίες φρούτων, λαχανικών και δημητριακών, είναι οι πραγματικοί αρχιτέκτονες του διατροφικού μας συστήματος.
Δυστυχώς, μεγάλο μέρος της δουλειάς τους υπαγορεύεται από μια χούφτα αγροτικών κολοσσών που ελέγχουν τη βιομηχανία σπόρων. Αυτό σημαίνει ότι η επιλογή για την απόδοση και την ομοιομορφία είναι πάνω απ’ όλα – ένας σπόρος που φυτεύεται στη Νέα Υόρκη αναμένεται να έχει την ίδια απόδοση με αυτόν που φυτεύεται στο Μεξικό ή ακόμη και στην Κίνα. Στο μέλλον, θα αναπαράγουμε φρούτα και λαχανικά που ταιριάζουν καλύτερα στην τοπική τους οικολογία, που προσαρμόζονται καλύτερα στα συστήματα βιολογικής γεωργίας και φυσικά που έχουν καλύτερη γεύση.
Επίσης η κατανάλωση κρέατος αναμένεται να έχει μειωθεί ή απλά θα αλλάξει σε μία «υβριδική μορφή».
Πώς θα βγάζουμε τα προς το ζην
Ο αριθμός των συνδεδεμένων συσκευών κατ’ άτομο θα έχει φτάσει τις 31. Ο αριθμός των συσκευών που συνδέονται με το Διαδίκτυο θα ξεπεράσει τα 313 τρις. Τέλος, το 96% των ανθρώπων στη Γη, θα έχει δικό του μέσο μεταφοράς. Αν δεν αλλάξει κάτι ριζικά, οι πλουσιότεροι θα συνεχίσουν να είναι πλουσιότεροι και οι φτωχοί, φτωχότεροι ενώ οι μεταναστευτικές ροές εξαιτίας ανέχειας, πολεμικών συγκρούσεων ή περιβαλλοντικών καταστροφών θα είναι τόσο αυξημένες που κανένας δεν θα μπορεί να τις ελέγξει.
Βρισκόμαστε στο έτος 2060. Οι περισσότερες θέσεις εργασίας είναι αυτοματοποιημένες και οι νέες θέσεις εργασίας δεν υπάρχουν. Επειδή πολλοί άνθρωποι είναι πλέον άνεργοι και δεν μπορούν να βρουν δουλειά λόγω της αυτοματοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης, το καθολικό βασικό εισόδημα (UBI) αναπόφευκτα εισάγεται ως μέτρο για την υποστήριξη των βασικών αναγκών.
Η κρίση της κλιματικής αλλαγής και ο φόβος για μελλοντικές πανδημίες ιών κλειδώνει μόνιμα τους ανθρώπους στα σπίτια τους. Έτσι, αποσύρονται στον διαδικτυακό κόσμο για να παραμείνουν λογικοί και αποξενώνονται ακόμη περισσότερο από τον φυσικό κόσμο.
Η «Google», με τη σειρά της, αρχίζει να πληρώνει τους χρήστες της για τη δημιουργία περιεχομένου. Ακόμα και σήμερα, το να παίρνετε μετρητά για τα δεδομένα και το περιεχόμενό σας είναι κάτι που ήδη συζητείται. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι δικαίως γίνονται όλο και πιο τσιγκούνηδες όσον αφορά την ιδιωτική τους ζωή (χάρη στο σκάνδαλο της Cambridge Analytica), το μακροπρόθεσμο μέλλον για τον παραδοσιακό πωλητή δεδομένων μοιάζει ζοφερό.
Τα δεδομένα, το Metaverse και τα εικονικά χρήματα ενδέχεται να έχουν υπερισχύσει τον παραδοσιακών τρόπων εξεύρεσης εισοδήματος. Όλα αυτά βέβαια πρέπει να λογιστούν υπό το πρίσμα ότι η κλιματική κρίση θα έχει επηρεάσει την παγκόσμια θερμοκρασία και έτσι το 2060 θα έχει ανέβει κατά 4 βαθμούς. Οι συνέπειες για την παραγωγή σε μεγάλο μέρος του πλανήτη θα είναι καταστροφικές, συν ότι αρκετά νησιά και παραθαλάσσιες περιοχές θα κινδυνεύουν να βυθιστούν εντελώς εξαιτίας της ανόδου της στάθμης των υδάτων έως και τρία μέτρα.
Εξωγήινη ζωή και εποικισμός άλλων πλανητών
Τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες μία κούρσας για την εξερεύνηση του διαστήματος η οποία τρέχει με σπασμένα φρένα. Κάθε ένας πλούσιος αυτού του πλανήτη χρησιμοποιεί και έναν πύραυλο για να κάνει μία βόλτα σε τροχιά γύρω από τη Γη. Για πολλούς επιστήμονες αυτή είναι μία τροχιοδεικτική εικόνα από το μέλλον
Θα διαθέτουμε κβαντικούς υπολογιστές με απεριόριστη μνήμη και δυνατότητες, ενώ η επικοινωνία μαζί τους θα είναι διαδραστική. Τα ολογράμματα θα είναι κοινός τόπος, τα περισσότερα γκάτζετ θα είναι μικρότερα – σχεδόν αόρατα – και περιεκτικότερα, το σπίτι θα είναι το νέο γραφείο.
PC, τάμπλετς ή smartphones πολύ πιθανό να μην είναι απαραίτητα μιας και φέρουμε πάνω μας, μέσα μας ή κάπου στα «έξυπνα» ρούχα μας τις νέες συσκευές. Θα καθοδηγούμε τους υπολογιστές με τη σκέψη μας, θα έχουμε ίσως καταφέρει μέσω αυτών να επικοινωνήσουμε και με τα ζώα.
Επειδή ωστόσο τα νούμερα για το πόσοι θα κατοικούμε πάνω στον πλανήτη το 2060 δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα πολλοί επιστήμονες κάνουν λόγο για τον περίφημο εποικισμό του πλανήτη Άρη. Η αποίκιση στον Άρη που ξεκίνησαν δειλά δειλά στα τέλη της δεκαετίας του 2020 θα μετρά ήδη κάπου τρεις δεκαετίες μιας πολύ δύσκολης εξωγήινης ζωής. Αν βέβαια υποθέσουμε ότι η πρώτη απόπειρα στέφθηκε με επιτυχία.
Ορισμένοι επιστήμονες πάντως προβλέπουν ότι η μεγαλύτερη ανακάλυψη στα επόμενα 50 χρόνια θα είναι η ανακάλυψη εξωγήινων όντων. Ο Δρ Chris McKay της NASA λέει: «Μπορεί να βρούμε αποδείξεις
εξωγήινης ζωής που έχει παγώσει στην αρχαία μόνιμη παγωνιά στον Άρη. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι το σημερινό ενδιαφέρον για τις διαστημικές αποστολές σε αυτόν τον πλανήτη σημαίνει ότι υπάρχουν όλες οι πιθανότητες να γίνει κάτι τέτοιο πραγματικότητα. Ο Δρ McKay πιστεύει επίσης ότι τα στοιχεία εξωγήινης ζωής μπορεί να βρεθούν ακόμη και εδώ στη Γη.
