Καταστάσεις-ντόμινο στην ήδη υπάρχον και φλέγον ζήτημα της στεγαστικής κρίσης που μαστίζει εδώ και περίπου μια δεκαετία την Κίνα, προκαλεί η, εδώ και μερικές εβδομάδες, αποκάλυψη της υπόθεσης της κινεζικής εταιρείας διαχείρισης ακινήτων, Evergrande.
Και μπορεί οι επενδυτές σε όλο τον κόσμο να αναμένουν να δουν τι θα γίνει με το τεράστιο χρέος της, ωστόσο εδώ υπάρχει ένα ακόμα βαθύτερο πρόβλημα: η αγορά ακινήτων της Κίνας καταρρέει, συμπαρασύροντας και άλλους κλάδους στο πέρασμά της, με τους ειδικούς και τους αναλυτές να κάνουν λόγο για «την μεγαλύτερη στεγαστική κρίση της υφηλίου».
Αυτή τη στιγμή, σε όλη την Κίνα υπάρχουν περίπου 65 εκατομμύρια (οι πιο απαισιόδοξοι μιλάνε για 80 εκατ.) κενά διαμερίσματα, ένας αριθμός ο οποίος είναι ικανός να φιλοξενήσει το σύνολο του πληθυσμού της Γαλλίας (ή της Γερμανίας, σύμφωνα, πάντα, με τους απαισιόδοξους).
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το εκτενές ρεπορτάζ του Business Insider, που έκανε ένα τεράστιο οδοιπορικό στην αχανή χώρα, «αν οδηγήσετε μία με δύο ώρες έξω από τη Σαγκάη ή το Πεκίνο, θα βρείτε κάτι περίεργο: πόλεις με ψηλά και ογκώδη κτίρια τα οποία εν αντιθέσει με μεγάλες κινεζικές μητροπόλεις είναι σχετικά άδεια».
Αυτά τα ακατοίκητα κτίρια, σύμφωνα με το δημοσίευμα, αποτελούν σημαντικό τμήμα της τεράστιας αγοράς ακινήτων της Κίνας, η οποία είναι διπλάσια από την αγορά κατοικιών των ΗΠΑ φτάνοντας τα 52 τρισεκατομμύρια δολάρια σε αξία το 2019.
Η πιο διάσημη πόλη-φάντασμα είναι το «Ordos New Town» ή αλλιώς το Κανγκμπάσι, το οποίο βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Μογγολία. Στις αρχές του 2000, οι κάτοικοί της ξεπερνούσαν το ένα εκατομμύριο. Από το 2016 και μετέπειτα, όμως, ξεκίνησε η ερήμωση, με τον πληθυσμό να μην υπερβαίνει πλέον τις 100.000.
Και το Κανγκμπάσι είναι απλώς η κορυφή της πυραμίδας του προβλήματος. Γιατί, σε αντίθεση με την στεγαστική κρίση που είχε ενσκήψει το 2008-09 στις ΗΠΑ, όπου τα σπίτια είχαν εγκαταλειφθεί πλήρως από τους ιδιοκτήτες τους, στην Κίνα τα πράγματα είναι διαφορετικά καθώς οι περιοχές αυτές δεν έχουν εγκαταλειφθεί απλά δεν κατοικήθηκαν ποτέ!
Τα σπίτια κατασκευάστηκαν και έμειναν αδιάθετα και ξενοίκιαστα, «ορφανά» από ιδιοκτήτη.
Το πρόβλημα ξεκινάει φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, από την ίδια την κινεζική κυβέρνηση το Πεκίνο, σε μια πολυετή προσπάθεια ανάπτυξης της αστικοποίησης, κατασκευάζει 15 εκατομμύρια νέες κατοικίες ετησίως, ένας αριθμός πέντε φορές μεγαλύτερος σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Και μπορεί τα σχετικά στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας δείχνουν ότι το 61% του πληθυσμού της χώρας ζούσε σε πόλεις πέρυσι σε σχέση με το 35,8% το 2000, ωστόσο οι αριθμοί είναι αδυσώπητοι: εκτός των 65-80 αδιάθετων και απούλητων κατοικιών, άλλα 100 εκατομμύρια ακίνητα έχουν πουληθεί χωρίς να κατοικούνται, παρότι μπορούν να στεγάσουν σχεδόν 260 εκατομμύρια ανθρώπους.
Μεγάλη προσφορά και ελάχιστη ζήτηση
Κάπως έτσι, η Κίνα έχει μετατραπεί σε μια αχανή έκταση γεμάτη «πόλεις – φαντάσματα». Μια χώρα γεμάτη σύγχρονες πόλεις, με σύγχρονα κτίρια και εγκαταστάσεις και υποδομές, όπου όμως κανείς δεν επιθυμεί (ή δεν έχει την οικονομική δυνατότητα) να διαμείνει εκεί, με το πρόβλημα, σύμφωνα με τους αναλυτές, να έγκειται στο αρνητικό ισοζύγιο μεταξύ προσφοράς και ζήτησης: Πολλά διαμερίσματα για ελάχιστους ενδιαφερόμενους.
«Το πρόβλημα είναι ότι η Κίνα έχει προ πολλού υπερεκτιμήσει την προοπτική της αστικοποίησης του πληθυσμού. Πόσοι ακόμη θέλουν να μετακινηθούν από μια αγροτική περιοχή σε μια αστική περιοχή;», διερωτάται ο Λι Γκαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας.
Όπως σημειώνεται στο άρθρο, δεκάδες υπερεργολάβοι, από το 2005 μέχρι σήμερα, έχτισαν σωρηδόν κτίρια και πολυκατοικίες με την λογική ότι μια μέρα θα τα πουλούσαν στο Πεκίνο έναντι αδρού οικονομικού ανταλλάγματος. Οι πόλεις φτιάχτηκαν όμως οι άνθρωποι δεν πήγαν ποτέ να μείνουν εκεί γιατί απλούστατα η κινεζική κυβέρνηση δεν τους έδωσε κανένα απολύτως κίνητρο μετεστέγασης. Και όπως ανέφερε πέρσι το Υπουργείο Εσωτερικών της Κίνας, σε όλη την χώρα, έχουν κατασκευαστεί περίπου 220 εκατ. διαμερίσματα, από την αυτόνομη Εσωτερική Μογγολία μέχρι τις επαρχίες Χενάν και Γιουνάν, πόλεις όπως το Κουνμίνγκ στη Γιουνάν και η Γιουξιαπού στην Τιανξίν.
Οι «πόλεις-φαντάσματα» μπορεί τελικά να μην χρησίμευσαν σε αμιγώς οικιστικό, αλλά τουλάχιστον χρησιμοποιήθηκαν σε αισθητικό και φωτογραφικό επίπεδο. Ο φωτογράφος Kάι Κέμερερ το 2015 ταξίδεψε στην Κίνα για να εξερευνήσει και να αποτυπώσει φωτογραφικά τις έρημες αυτές πόλεις. Και η σειρά φωτογραφιών του με τίτλο «Unborn Cities», αποτελεί έναν αδιάψευστο μάρτυρα ενός στεγαστικού «ατυχήματος» made in China με άγνωστες, μέχρι στιγμής, συνέπειες.
