Ήταν ένας φιλόδοξος νεαρός που τα κατάφερε στη ζωή του και με το παραπάνω.
Και τα κατάφερε μάλιστα με πείσμα και επιμονή, αφήνοντας κληρονομιά τον τρόπο του.
Ο «τρόπος του Konosuke Matsushita» είναι σήμερα ιστορικός, πώς ένας 23χρονος μαθητευόμενος σε εργοστάσιο δηλαδή, που ούτε το σχολείο δεν είχε βγάλει, είχε μια καλή ιδέα.
Η ιδέα του δεν άρεσε όμως στο αφεντικό, κι έτσι ο νεαρός Matsushita κλείστηκε στο γκαράζ του για να πειραματιστεί.
Με τόλμη και γενναιότητα ζηλευτή, ρίχτηκε στην περιπέτεια του επιχειρείν και έχτισε έναν σωστό κολοσσό.
Η Matsushita Electric Industrial Co, όπως ήταν γνωστή η Panasonic ως το 2008, ήταν η μεγαλύτερη εταιρία ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών της Ιαπωνίας, αλλά και η κορυφαία του κόσμου εκεί στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, ένας γίγαντας αξίας 30,1 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Forbes.
Αυτή είναι η ιστορία του ανθρώπου που τα έφτιαξε όλα αυτά…
Ποιος είναι ο Matsushita Konosuke
Γεννημένος τον Νοέμβριο του 1894 σε μια μικρή αγροτική κοινότητα της Ιαπωνίας, ο Konosuke ήταν το μικρότερο από τα 8 παιδιά της οικογένειας. Ο πατέρας του ήταν μικροϊδιοκτήτης γης, κι έτσι μπορούσε να προσφέρει στα παιδιά του μια σχετικά άνετη ζωή.
Όλα θα άλλαζαν βέβαια όταν θα έχανε το βιος του και θα αναγκαζόταν να πάρει τη φαμίλια του και να μετακομίσουν σε ένα διαμέρισμα στην πόλη. Ο μικρός Konosuke αναγκάστηκε να πιάσει την πρώτη του δουλειά πριν καν τελειώσει το δημοτικό. Και μακριά μάλιστα από τους γονείς του.
Έτσι πέρασε τα παιδικά του χρόνια, σε δουλειές βοηθού σε καταστήματα. Από καιρό σε καιρό φοιτούσε σε ένα νυχτερινό σχολείο, ώστε να πάρει το χαρτί της βασικής εκπαίδευσης, οι γονείς του ήταν όμως αντίθετοι.
«Τα πράγματα που μαθαίνεις θα εξασφαλίσουν το μέλλον σου», του είπε ο πατέρας του, «αν πετύχεις μια μέρα σαν επιχειρηματίας, θα μπορέσεις να προσλάβεις ανθρώπους που έχουν μόρφωση».
Έτσι ο Konosuke δεν ξαναπήγε σχολείο. Πήγε όμως να δουλέψει στα 15 του σε μια εταιρία ηλεκτρισμού της Οσάκα, καθώς ο ηλεκτρισμός φάνταζε μεγάλη δουλειά στα μάτια του.
Μέσα σε όλα, τον παντρεύουν με συνοικέσιο την άνοιξη του 1915, στα 20 του χρόνια, κι έτσι τώρα είχε και σύζυγο να στηρίξει οικονομικά. Μόνο ελπιδοφόρο δεν έμοιαζε το μέλλον του…
Πώς φτιάχνεις μια δική σου εταιρία
Ως τα 22 του (1917), είχε φτάσει στη θέση του επιθεωρητή στο εργοστάσιο ενέργειας, την υψηλότερη θέση που μπορούσε να φτάσει ένας τεχνικός.
Εδώ και καιρό προσπαθούσε όμως μάταια να πείσει το αφεντικό του για μια δική του εφεύρεση, μια βελτιωμένη πρίζα. Την είχε σχεδιάσει και κατασκευάσει ολομόναχος και ήταν πολύ περήφανος.
Στις 15 Ιουνίου 1917 θα έκανε την κίνηση-ματ της ζωής του: εγκατέλειψε τη σίγουρη και καλοπληρωμένη θέση του στο εργοστάσιο για να φτιάξει τη δική του εταιρία.
Το κεφάλαιο που είχε μαζέψει ήταν ωστόσο πενιχρό για τα σχέδιά του. Μόνο τα βασικά εργαλεία μπορούσε να αγοράσει, εργαλεία χειρός φυσικά, για ηλεκτρικά μηχανήματα ούτε λόγος. Απτόητος από την οικονομική ένδεια, έστησε την επιχείρησή του σε ένα σπιτάκι με δυο συναδέλφους από το εργοστάσιο, αλλά και τον αδερφό της γυναίκας του.
Οι πωλήσεις της πρίζας του δεν ήταν όμως καλές. Ως τα τέλη της χρονιάς, οι συνεργάτες του αποσύρθηκαν, κι έτσι έμεινε μόνος να παλεύει για τον επιούσιο.
Ήταν πια στο χείλος της καταστροφής, την παρτίδα έσωσε ωστόσο μαγικά μια απροσδόκητη παραγγελία για εξαρτήματα ηλεκτρικών ανεμιστήρων…
Η γέννηση του γίγαντα των ηλεκτρονικών
Με τα πρώτα του καλά χρήματα στην τράπεζα, ο Konosuke μπορούσε και πάλι να ονειρεύεται. Νοίκιασε ένα δίπατο σπίτι και ίδρυσε επισήμως τη Matsushita Electric Housewares Manufacturing Works, την ίδια τη βάση της Panasonic.
Μέσα στο ευρύχωρο εργαστήριο του ισογείου, ο Konosuke μπορούσε να πειραματιστεί καλύτερα με τις ηλεκτρικές εφαρμογές, παρουσιάζοντας ολοένα και περισσότερα προϊόντα. Τα οποία ήταν πάντα σε δικό του σχεδιασμό.
Οι νέες πρίζες και ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός του αποδείχτηκαν ακαταμάχητα. Η Matsushita Electric έγινε σύντομα συνώνυμο στην Ιαπωνία της καλής ποιότητας και των χαμηλών τιμών. Μέχρι το 1922, ο Konosuke ήταν υποχρεωμένος να φτιάξει το δικό του εργοστάσιο για να μπορεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση.
Το 1923, στα 28 του, σχεδίασε ένα ηλεκτρικό φανάρι για ποδήλατο, αναγνωρίζοντας άλλη μια ανάγκη της αγοράς. Από ποδηλατάδικο είχε ξεκινήσει εξάλλου ως παιδί και ήξερε καλά τη δουλειά. Ηλεκτρικά φώτα για ποδήλατα κυκλοφορούσαν ήδη στην Ιαπωνία, ήταν όμως αναξιόπιστα και με πολύ μικρό χρόνο ζωής.
Ο Konosuke πέρασε τους επόμενους 6 μήνες σχεδιάζοντας το φως του, το οποίο μπορούσε να δουλεύει για 40 ώρες χωρίς φόρτιση. Εκεί που ο ανταγωνισμός δεν έδινε παρά 3 ώρες λειτουργίας στα φανάρια.
Κανείς δεν πίστεψε φυσικά τους ισχυρισμούς του. Ο Konosuke έστειλε τις λάμπες του στα ποδηλατάδικα της χώρας, προκαλώντας τους ιδιοκτήτες να τις δοκιμάσουν. Η βροχή με τις παραγγελίες έδειξε ότι είχε δίκιο.
Επόμενος μεγάλος σταθμός στην πλούσια καριέρα του, το 1927. Ο 32χρονος είχε πια έναν νέο στόχο κατά νου. Τα περισσότερα ηλεκτρικά προϊόντα ήταν τότε πανάκριβα, προορίζονταν για τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα.
Ο Konosuke ήθελε να τα κάνει προσιτά σε όλους. Και κυρίως σε αυτούς που δεν είχαν. Κι έτσι έστησε ένα νέο εργαστήριο (National το είπε) επιφορτισμένο να φτιάχνει οικονομικά προσιτές ηλεκτρικές συσκευές.
Το πρώτο τέτοιο προϊόν ήταν ένα ηλεκτρικό σίδερο, το Super-Iron της National. Και τότε άρχισε να κάνει τρέλες. Η αγορά ηλεκτρικών σίδερων ήταν για την Ιαπωνία μια ιστορία 100.000 συσκευών τον χρόνο. Αυτός παρήγγειλε όμως στους μηχανικούς του να του φτιάχνουν 10.000 σίδερα τον μήνα.
Ήξερε ότι η μαζική παραγωγή θα έριχνε τα κόστη. Και με χαμηλή τιμή, η αγορά του ηλεκτρικού σίδερου θα έπαιρνε τα πάνω της. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς θριάμβους του.
Το 1931, σε ηλικία 36 ετών, άρχισε να φτιάχνει και τα πρώτα ραδιόφωνα. Ξανά στη βάση του καλού προϊόντος σε χαμηλή τιμή. Κλείστηκε στο εργαστήριο και μέσα σε 3 μήνες το είχε έτοιμο.
Και ήταν τόσο καλό που κέρδισε τον διαγωνισμό της δημόσιας ραδιοφωνίας του Τόκιο. Έγινε ανάρπαστο από την πρώτη κιόλας μέρα της κυκλοφορίας του στην αγορά.
Η ξεχωριστή στιγμή
Στις 5 Μαΐου 1932, ο Konosuke μάζεψε τους υπαλλήλους του γιατί είχε κάτι πολύ σημαντικό να τους πει. Τα λόγια του θα οδηγούσαν την εταιρία στις επόμενες δεκαετίες.
«Ο σκοπός ενός κατασκευαστή είναι να νικήσει τη φτώχεια, παράγοντας μια αφθονία αγαθών. Παρά το γεγονός ότι και το νερό μπορεί να θεωρηθεί αγαθό, κανείς δεν έχει αντίρρηση αν ένας περαστικός σκύψει και πιει από ένα ποταμάκι. Αυτό συμβαίνει γιατί η παροχή του νερού είναι άφθονη και η τιμή του χαμηλή.
Η αποστολή μας ως κατασκευαστές είναι να δημιουργήσουμε υλικά σε αφθονία, προσφέροντας αγαθά τόσο άφθονα και φτηνά σαν το νερό της βρύσης. Έτσι θα εξαφανίσουμε τη φτώχεια, θα φέρουμε την ευτυχία στις ζωές των ανθρώπων και θα κάνουμε αυτόν τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος».
Ήταν η φιλοσοφία που θα λειτουργούσε η εταιρία στις επόμενες δεκαετίες…
Ο Konosuke στην κορυφή
Το 1933, στα 38 του, έφτιαξε και ένα δικό του σύστημα για τη διοίκηση της εταιρίας, «αυτόνομο μάνατζμεντ» το έλεγε. Έσπασε την εταιρία σε τρία διακριτά τμήματα, σύμφωνα με τα προϊόντα που έβγαζε το καθένα, διαθέτοντας πια ξεχωριστή διοίκηση και εγκαταστάσεις.
Την ίδια χρονιά εγκαινίασε και ένα νέο εργοστάσιο στην Οσάκα, αλλά και νέο στρατηγείο. Η εταιρία του κατασκεύαζε πια 200 προϊόντα, μόνο ο ίδιος συνέχιζε να νιώθει την ανάγκη για επέκταση της γκάμας.
«Η δουλειά είναι οι άνθρωποι», έλεγε τώρα και έφτιαχνε προγράμματα εκπαίδευσης του προσωπικού. Στόχευε κυρίως στους ανειδίκευτους εργάτες, τους οποίους ήθελε να μορφώσει με ό,τι ακριβώς έλειπε από τον ίδιο: τη στοιχειώδη εκπαίδευση, συνδυασμένη με επαγγελματικές δεξιότητες.
Ήδη από το 1932 φλέρταρε με την επέκταση στο εξωτερικό, κάτι που συνέβη τελικά το 1935. Το 1941, όταν η Ιαπωνία μπήκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναγκάστηκε να αποδεχτεί μια σειρά από κρατικά εξοπλιστικά συμβόλαια.
Από το 1943 ο Konosuke έφτιαχνε πολεμικά πλοία (Matsushita Shipbuilding Company) και μαχητικά αεροσκάφη (Matsushita Airplane Company). Όταν τελείωσε ο πόλεμος, η εταιρία του είχε δεχτεί σφοδρό πλήγμα, έχοντας χάσει 32 εργοστάσια και γραφεία, κυρίως στην Οσάκα και το Τόκιο.
Με τη βασική μονάδα παραγωγής του άθικτη ωστόσο, το μόνο που έπρεπε να κάνει ήταν να τα ξαναχτίσει όλα από την αρχή. Είχε να κάνει όμως και κάτι ακόμα.
Στις 16 Αυγούστου 1945, μία μέρα μετά την άνευ όρων παράδοση της Ιαπωνίας, ο 51χρονος Konosuke κάλεσε τα υψηλόβαθμα στελέχη του και τους ανακοίνωσε την πρόθεσή του να δημιουργηθεί ο πρώτος συνδικαλιστικός φορέας των εργαζομένων του.
Στην πρώτη πανηγυρική συνεδρίαση της ένωσης, όλοι καταχειροκρότησαν τον Konosuke για την πρωτοβουλία του. Τώρα όμως είχε άλλα προβλήματα στο κεφάλι του.
Επειδή η εταιρία του είχε κατασκευάσει στρατιωτικό υλικό κατά τον Β’ Παγκόσμιο, η αμερικανική διοίκηση της Ιαπωνίας τον ανάγκασε να παραιτηθεί από πρόεδρος.
Και σε κάτι πρωτόγνωρο στα χρονικά, όλοι, οι εργάτες του, οι ενώσεις, οι προμηθευτές, ακόμα και τα καταστήματα λιανεμπορίου, εκδήλωσαν την υποστήριξή τους προς το πρόσωπό του.
Και σε κάτι ακόμα πιο σπάνιο, η ανώτατη διοίκηση των Συμμαχικών Δυνάμεων του επέτρεψε τον Μάιο του 1947 να κρατήσει τελικά τη θέση του, θεωρώντας τον απαραίτητο για την ανοικοδόμηση της εταιρίας.
Η Panasonic
Ήταν το 1951 όταν ο Konosuke ανακοίνωσε πως ήταν πια η ώρα να βρει η εταιρία τη θέση της στη διεθνή κοινότητα. Πεπεισμένος πως η υιοθέτηση της δυτικής τεχνολογίας ήταν αυτό ακριβώς που χρειαζόταν η μεταπολεμική Ιαπωνία, ξεκίνησε το 1952, έπειτα από πολύ σκληρές διαπραγματεύσεις, μια τεχνική συνεργασία με την ολλανδική Philips.
Πραγματικά ασταμάτητος, το 1956 παρουσίασε το νέο επιχειρηματικό πλάνο του, με πενταετή ορίζοντα. Το φιλόδοξο σχέδιο μιλούσε για τετραπλασιασμό των πωλήσεων και αύξηση κατά 60% του εργατικού δυναμικού.
«Η επιτυχία είναι εξασφαλισμένη», είπε, «γιατί αυτοί οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν τις επιθυμίες των μαζών, με τις οποίες έχουμε κάνει ένα αόρατο συμβόλαιο». Ο Konosuke έπιασε όλους τους φαινομενικά αδύνατους στόχους στα 4 χρόνια.
Το 1959, στα 64 του, έφτιαξε το πρώτο του εργοστάσιο εκτός Ιαπωνίας. MECA (Matsushita Electric Corporation of America) το είπε και είχε έδρα τη Νέα Υόρκη. Σειρά είχε μετά η Ταϊλάνδη (1961) και κατόπιν η Ταϊβάν (1962).
Ο ίδιος παραιτήθηκε από πρόεδρος το 1961, σε ηλικία 65 ετών, εμφανιζόταν όμως κάθε χρόνο για να μιλά στους υπαλλήλους του. Όσο η ιστορία της επιτυχίας του γινόταν γνωστή, τόσο περισσότερο άρχισαν να τον αναγνωρίζουν ως γκουρού του επιχειρηματικού κόσμου.
Όποιος περνούσε πια από την Ιαπωνία, από τον γενικό εισαγγελέα των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Κένεντι, μέχρι την πρωθυπουργό της Ινδίας, Ίντιρα Γκάντι, και τον πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας, Τίτο, όλοι συναντιόταν μαζί του.
Τον Φεβρουάριο του 1962, ο Konosuke κόσμησε το εξώφυλλο του περιοδικού Time και δύο χρόνια αργότερα του Life. Πλέον τον χαρακτήριζαν «κορυφαίο βιομήχανο», «φιλόσοφο» και «συνετό καπιταλιστή».
Ο Konosuke Matsushita, ο ιδρυτής της Panasonic, έφυγε από τον κόσμο τον Απρίλιο του 1989, στα 94 του χρόνια.
Είχε διανύσει πολύ δρόμο από την εποχή που είχε μια ιδέα και το αφεντικό του δεν ήθελε να την ακούσει…
