Το ενδεχόμενο ενός εμφυλίου πολέμου και ενός διαμελισμού της Ουκρανίας δεν είναι προς το συμφέρον ούτε της Ρωσίας ούτε της Δύσης. Εν μέσω της ευφορίας και της σύγχυσης για το μέλλον της Ουκρανίας, οι κίνδυνοι για μια νέα αναμέτρηση αυξάνονται. Μια τέτοια αναμέτρηση θα αποτελούσε τραγωδία για τη χώρα, καθώς η απειλή του εμφυλίου πολέμου και του διαμελισμού θα μεγάλωνε.

Λίγο πριν από την πτώση του προέδρου Γιανουκόβιτς, γράφει ο Γκίντεον Ράχμαν στους Financial Times, υπήρχαν ενδείξεις ότι η ΕΕ και η Ρωσία μπορούν να συνεργαστούν. Τις διαπραγματεύσεις με τον Γιανουκόβιτς, που οδήγησαν σε μια βραχύβια συμφωνία, τις έκαναν τρεις υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ μαζί με τον ρώσο απεσταλμένο Βλαντίμιρ Λουκίν, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Ρωσία.

Ταυτόχρονα, βέβαια, είναι ορατά τα εμπρηστικά συστατικά για μια αντιπαράθεση Ανατολής-Δύσης με έπαθλο την Ουκρανία. Το Σαββατοκύριακο, η σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Σούζαν Ράις προειδοποίησε ότι θα ήταν σοβαρό λάθος της Ρωσίας να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία. Την ίδια ώρα, ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ εξέφραζε την οργή του για την ευκολία με την οποία κατέρρευσε η συμφωνία που είχε συναφθεί και κατηγορούσε τα πλήθη στο Κίεβο ότι καθοδηγούνται από ένοπλους εξτρεμιστές και χούλιγκαν. Ένα τέτοιο λεξιλόγιο θα μπορούσε να δικαιολογήσει μια ρωσική επέμβαση.

Πίσω από αυτή την εμπρηστική γλώσσα κρύβεται μια πραγματική σύγκρουση συμφερόντων. Πολλοί Ρώσοι δυσκολεύονται να δεχθούν ότι η Ουκρανία είναι μια ανεξάρτητη χώρα. Και ενώ η κυβέρνηση Πούτιν έχει δεχθεί τη νομική πραγματικότητα της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, θεωρεί τη χώρα ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της και μέρος της φυσικής σφαίρας επιρροής της. Η ΕΕ, πάλι, έχει επιφυλάξεις για την ένταξη της Ουκρανίας στους κόλπους της, αφού φοβάται τις επιπτώσεις που θα είχε η ένταξη μιας ακόμη φτωχής χώρας. Τόσο οι Ευρωπαίοι όσο και οι Αμερικανοί, όμως, θεωρούν σημαντικό να υπερασπιστούν τη δημοκρατία και την αυτοδιάθεση στην Ουκρανία.

Κάθε πλευρά έχει μια συνωμοσιολογική αντιμετώπιση για τον ρόλο της άλλης. Οι Ρώσοι βλέπουν πίσω από τις διαδηλώσεις στο Κίεβο το χέρι των δυτικών μυστικών υπηρεσιών. Η Δύση πιστεύει ότι ο Γιανουκόβιτς και οι άνθρωποί του είναι πιόνια της Μόσχας. Αυτό δεν είναι το καλύτερο υπόβαθρο για την οικοδόμηση μιας διεθνούς συνεργασίας. Κι όμως, αυτό πρέπει να γίνει – για το καλό όλων.

Ένας εμφύλιος στην Ουκρανία θα αποτελούσε καταστροφή για τη Ρωσία: η βία και οι πρόσφυγες θα διέσχιζαν τα σύνορα. Οι ναυτικές βάσεις της Ρωσίας στην Κριμαία, η οποία ανήκει στην Ουκρανία, θα ετίθεντο σε κίνδυνο. Και οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση θα δηλητηριάζονταν. Η Ρωσία θα κινδύνευε να εμπλακεί πάλι σε έναν Ψυχρό Πόλεμο με τη Δύση – αλλά αυτή τη φορά χωρίς την προστασία των δορυφόρων της.

Μια Ουκρανία σε πόλεμο θα αποτελούσε καταστροφή και για την ΕΕ. Αν συνυπολογιστεί και η Συρία, αυτό θα σήμαινε ότι η ΕΕ θα ήταν αντιμέτωπη με έναν πόλεμο τόσο στα νότια όσο και στα ανατολικά σύνορά της. Η οικονομική κατάρρευση της Ουκρανίας και η χρεοκοπία της θα κατέστρεφαν επίσης τόσο τη Ρωσία όσο και την ΕΕ.

Μια συνεργασία της Ρωσίας με τη Δύση προϋποθέτει αμοιβαίες παραχωρήσεις. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ πρέπει να αναγνωρίσουν τις ανησυχίες της Ρωσίας και να δεσμευτούν ότι δεν θα προσφερθεί στο εγγύς μέλλον στην Ουκρανία η προοπτική ένταξής της στο ΝΑΤΟ. Και οι Ρώσοι πρέπει να άρουν τις αντιρρήσεις τους για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ – κάτι, άλλωστε, για το οποίο οι Βρυξέλλες δεν βιάζονται καθόλου. . .