Οι θέσεις των υποψηφίων στις προεδρικές εκλογές

Η οικονομική κρίση με όλα τα συνεπακόλουθά της, η εκκρεμότητα στην υπογραφή του μνημονίου και το θέμα του φυσικού αερίου, μονοπωλούν την ατζέντα των τριών βασικών υποψηφίων στις προεδρικές εκλογές της 17ης Φεβρουαρίου, Νίκου Αναστασιάδη, Σταύρου Μαλά και Γιώργου Λιλλήκα.

Για πρώτη φορά σε εκλογικές-προεδρικές και βουλευτικές-αναμετρήσεις το κυπριακό αποτελεί δευτερεύον θέμα. Αυτό εξηγείται αφενός από την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το ταχύτερο η οικονομική κρίση και αφετέρου από το ότι οι διαπραγματεύσεις για το κυπριακό, λόγω της τουρκικής αδιαλλαξίας και με το πρόσχημα της κυπριακής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το δεύτερο εξάμηνο του 2012, έχουν διακοπεί.

Δημοσκόπηση για τα ζητήματα που καθορίζουν την ψήφο των πολιτών έδειξε ότι αυτά είναι: Οικονομία 74%, Κυπριακό 48%, Εσωτερική Διακυβέρνηση 10%.

Επίσης, στις τρεις διακαναλικές συζητήσεις μεταξύ των τριών υποψηφίων, το κυπριακό θα είναι θέμα μόνο στην δεύτερη, την προσεχή Δευτέρα. Στην πρώτη ήταν η οικονομία, ενώ στην τρίτη θα συζητηθούν η οικονομία και η εσωτερική διακυβέρνηση.

Για το φλέγον ζήτημα του μνημονίου, στο οποίο ο απερχόμενος Πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας κατέληξε σε κατ’ αρχήν συμφωνία με την τρόικα, θεωρείται βέβαιο ότι όποιος κι αν εκλεγεί Πρόεδρος θα υπογράψει τη δανειακή σύμβαση, παρόλο που ο κ. Λιλλήκας εμφανίζεται με αντιμνημονιακό λόγο. Ωστόσο, στη διακαναλική για την οικονομία ο κ. Λιλλήκας δήλωσε ότι «θα αποδεσμεύσει την Κύπρο από την τρόικα εντός του 2013, μέσα από την αξιοποίηση του φυσικού αερίου». Σημειώνεται ότι τον περασμένο Δεκέμβριο, η ΕΔΕΚ -που στηρίζει τον κ. Λιλλήκα- ψήφισε στη Βουλή τα περισσότερα από τα 23 μνημονιακά νομοσχέδια.

Αναφορικά με το θέμα του μνημονίου, παραμένει ανοικτός ο υπολογισμός του ποσού για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ τριβές προκαλεί και η πρόνοια για τους ημικρατικούς οργανισμούς, «εάν είναι απαραίτητο για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους, οι Αρχές της Κύπρου να εξετάσουν ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης των κρατικών και ημικρατικών εταιρειών». Την πρόνοια αυτήν αποδέχτηκε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, στην κατ’ αρχήν συμφωνία, λέει το ΑΜΠΕ-ΜΠΕ.

Οι θέσεις του Ν. Αναστασιάδη

Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ (34,28% στις βουλευτικές του 2011) Νίκος Αναστασιάδης προηγείται με διαφορά σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Στηρίζεται επίσης από το ΔΗΚΟ (15,76%) και φαίνεται να παίρνει μερίδιο από ΕΥΡΩΚΟ και Οικολόγους, που υιοθέτησαν την «ψήφο κατά βούληση».

Βασική αρχή της οικονομικής φιλοσοφίας του Ν. Αναστασιάδη είναι «μια ανθρωποκεντρική οικονομική πολιτική, η οποία έχει ως στόχο την ευημερία των πολιτών και ταυτόχρονα την ταχεία και ισορροπημένη ανάπτυξη μέσα σε συνθήκες σταθερότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης και κοινωνικής συνοχής».

Θεωρεί το μεικτό οικονομικό σύστημα, το οποίο συνδυάζει την ιδιωτική πρωτοβουλία με τον κρατικό παρεμβατισμό εκεί όπου χρειάζεται, ως το πιο αποτελεσματικό στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον. Επίσης, διαβεβαιώνει ότι «απορρίπτει τόσο το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο, όσο και το μοντέλο του κρατισμού».

Ο κ. Αναστασιάδης υπόσχεται εξυγίανση της οικονομίας μέσω των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο πρέπει να στηρίζει την ανάπτυξη, τεχνολογική αναβάθμιση των επιχειρήσεων και της δημόσιας υπηρεσίας, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση της εξυπηρέτησης του πολίτη. Στις θέσεις του γίνεται, επίσης, αναφορά στην ανάπτυξη του τομέα της έρευνας και της οικονομίας της γνώσης.
Σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη, η έμφαση πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη. Στο πλαίσιο βεβαίως, όπως επισημαίνεται, δημοσιονομικής και νομισματικής σταθερότητας.

Για τους ημικρατικούς οργανισμούς, ο κ. Αναστασιάδης υποστηρίζει τη διατήρηση του κοινωνικού χαρακτήρα των οργανισμών κοινής ωφέλειας, αλλά με αλλαγές τόσο στο θεσμικό τους πλαίσιο, όσο και στον τρόπο λειτουργίας τους, ώστε να γίνουν πιο ευέλικτοι και ανταγωνιστικοί στο νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Ημικρατικοί οργανισμοί που είναι εθνικά και κοινωνικά επωφελείς, πρέπει -σύμφωνα με τη θέση του υποψηφίου Προέδρου- «να στηριχθούν, να εξυγιανθούν και να καταστούν πιο παραγωγικοί και ανταγωνιστικοί και όχι να ιδιωτικοποιηθούν».

Εκεί όπου η ανάμειξη του κράτους αφορά τομείς καθαρά επιχειρηματικής υφής, θα εξεταστούν, προστίθεται, μακριά από απόλυτες προσεγγίσεις, το ενδεχόμενο μετοχοποίησης, εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή ή αποκρατικοποίησης.
Στα θέματα ενέργειας, ο σχεδιασμός και η στρατηγική του κ. Αναστασιάδη θα έχει μεταξύ άλλων τις πιο κάτω προτεραιότητες:

1. Δημιουργία Κρατικής Εταιρίας Πετρελαίου, στα πρότυπα του νορβηγικού μοντέλου.
2. Ίδρυση Ανεξάρτητου Κρατικού Ταμείου (Sovereign Fund), στα πρότυπα του νορβηγικού μοντέλου.
3. Σχεδιασμό για τη λειτουργία Χερσαίου Τερματικού Υγροποίησης Φυσικού Αερίου, στον οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να διατηρήσει σημαντικό έλεγχο.

Οι θέσεις του Στ. Μαλά

Ο Σταύρος Μαλάς, που υποστηρίζεται από το ΑΚΕΛ (32,67% στις βουλευτικές εκλογές του 2011) και προσελκύει σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις και κάποιους ψήφους από τον «ενδιάμεσο χώρο» υπόσχεται για την οικονομία, μεταξύ άλλων:

1. Προσέλκυση ξένων επενδύσεων για τη δημιουργία νέων οικονομικών δυνατοτήτων και εσόδων.
2. Εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος για αποκατάσταση της χρηματοδότησης στην οικονομία.
3. Δημοσιονομική προσαρμογή και σταθερότητα που να διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή.
Ως βραχυπρόθεσμους σχεδιασμούς ο κ. Μαλάς θέτει:
– Σχέδιο στήριξης της επιχειρηματικής δράσης και της απασχόλησης των νέων.
– Ενίσχυση της κατασκευαστικής βιομηχανίας.
– Προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
– Έρευνα και καινοτομία.

Στο θέμα του μνημονίου, ο κ. Μαλάς τάσσεται υπέρ της αναμόρφωση της πρότασης για τις τράπεζες από πλευράς της τρόικας, με αύξηση της περιόδου μη κατάσχεσης ακινήτων, λόγω των τεράστιων κοινωνικών προβλημάτων που θα επιφέρει.

Σύμφωνα με τον κ. Μαλά το μνημόνιο, που συμφωνήθηκε κατ’ αρχήν με την τρόικα, αποσκοπεί στη δημοσιονομική εξυγίανση με λογιστικό χαρακτήρα και υποστηρίζει πως αυτό πρέπει να συνοδευτεί με μέτρα που να στοχεύουν στην ανάκαμψη της οικονομίας. Ο κ. Μαλάς διαφωνεί «με το μοντέλο ανάπτυξης που θυματοποιεί τον άνθρωπο στον βωμό των νόμων της αγοράς» και υποστηρίζει ότι οι προτάσεις του αποτελούν «την προοδευτική απάντηση και διέξοδο στην κρίση που περνά ο τόπος».

Σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση του φυσικού αερίου, η θέση του κ. Μαλά είναι ότι το βραχυπρόθεσμο όφελος θα προκύψει από την άμεση δραστηριοποίηση των εταιρειών που θα έχουν σχέση με τις ερευνητικές γεωτρήσεις.
Επίσης, υποστηρίζει πως σε ένα με δύο χρόνια, με θετικά αποτελέσματα των ερευνητικών γεωτρήσεων και σε άλλα τεμάχια στην ΑΟΖ πέραν του τεμαχίου 12, το κλίμα θα αλλάξει παντελώς, καθώς η Κύπρος θα μπει πραγματικά στον ενεργειακό χάρτη και θα φύγει η αβεβαιότητα πάνω από την κυπριακή οικονομία.
Σύμφωνα με τον Σταύρο Μαλά, το μεσοπρόθεσμο όφελος θα είναι η καθεαυτή αξιοποίηση του φυσικού αερίου, που θα συμβάλει στη αποπληρωμή του κυπριακού χρέους, ενώ το μακροπρόθεσμο όφελος θα έλθει με τη δημιουργία κάποιων αποθεματικών και ενός ειδικού ταμείου, ώστε η Κύπρος να έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μια πολυδιάστατη οικονομία.

Για τους ημικρατικούς οργανισμούς, η θέση Μαλά είναι ότι «δεν πρόκειται να συναινέσει στο ξεπούλημά τους».
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η θέση του κ. Μαλά για τη δημιουργία καζίνων, στην οποία αντιτίθεται το ΑΚΕΛ. «Ένας ανεξάρτητος υποψήφιος έχει κάθε δικαίωμα να προτείνει θέσεις, οι οποίες κατά τη δική του κρίση είναι προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης» εξηγεί ο κ. Μαλάς και προσθέτει ότι τα καζίνο που θα δημιουργηθούν θα προσελκύσουν ποιοτικό τουρισμό.

Οι θέσεις του Γ. Λιλλήκα

Ο Γιώργος Λιλλήκας στηρίζεται από την ΕΔΕΚ (8,93% στις βουλευτικές του 2011) και φαίνεται ότι κερδίζει ψηφοφόρους κυρίως του ΔΗΚΟ, του ΕΥΡΩΚΟ (3,88%), των Οικολόγων (2,21%), αλλά και του ΑΚΕΛ.
Στις θέσεις του για την οικονομία, ο κ. Λιλλήκας θεωρεί απαραίτητο να γίνουν οι διαρθρωτικές αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά και θα εξαλείψουν τις αιτίες που δημιουργούν αυξητικές τάσεις στο δημόσιο χρέος.

Για το θέμα του φυσικού αερίου, ο κ. Λιλλήκας προτείνει την άμεση αξιοποίηση των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας από το οικόπεδο 12, χωρίς να χρειάζεται, σύμφωνα με την πρότασή του, «να αναμένουμε την εξόρυξη και υγροποίησή του, αλλά και χωρίς να χρειάζεται να προπωλήσουμε τα αποθέματά μας σε τιμή ευκαιρίας».
Ο κ. Λιλλήκας υιοθετεί το νορβηγικό μοντέλο αξιοποίησης των εσόδων που θα προέρχονται από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, έτσι ώστε να διασφαλιστούν και μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη προς όφελος των μελλοντικών γενεών της Κύπρου.

Επίσης, προτείνει τη σύσταση Κρατικής Εταιρείας Διαχείρισης Υδρογονανθράκων, στην οποία να μεταβιβαστούν τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στα 13 οικόπεδα. Η Εταιρεία, όπως υποστηρίζει ο κ. Λιλλήκας, θα μπορεί να αντλήσει σημαντικότατα κεφάλαια από τις αγορές, αφού μελετήσει σοβαρά όλες τις διαθέσιμες επιλογές, όπως: η άμεση άντληση κεφαλαίων υπό τη μορφή εταιρικών ομολόγων συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας από διεθνείς θεσμικούς επενδυτές και η διερεύνηση της εισόδου της σε διεθνή χρηματιστήρια, τοποθετώντας έτσι την Κύπρο στον διεθνή ενεργειακό χάρτη. Σε κάθε περίπτωση, η θέση Λιλλήκα είναι ότι το πλειοψηφικό μέρος της ιδιοκτησίας της Εταιρείας Διαχείρισης Υδρογονανθράκων θα παραμένει στο κράτος.

Ο κ. Λιλλήκας διαφωνεί με την πρόταση της τρόικας για ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών οργανισμών, και ειδικότερα της Αρχής Τηλεπικοινωνιών. Αν η πρόθεση της τρόικας είναι να εξασφαλίσει ένα δισεκατομμύριο ευρώ από την πώληση του οργανισμού, η δική του πρόταση, υποστηρίζει, μπορεί να αποφέρει το ίδιο ποσό με τη διάθεση του 25% των ημικρατικών οργανισμών σε στρατηγικούς επενδυτές.

Με αυτό τον τρόπο, ο κ. Λιλλήκας φρονεί ότι το κράτος θα διατηρήσει το 75% της ιδιοκτησίας και τη δυνατότητα να έχει μελλοντικά έσοδα από αυτούς τους οργανισμούς.