Κάθε εξέγερση έχει ανάγκη από ένα πρόσωπο – αν αυτό διαθέτει, πέρα από ρητορικό ταλέντο και μαχητικότητα, και τα προσόντα για μοντέλο, τόσο το καλύτερο. Ο φακός μαγεύεται, ο διεθνής Τύπος γοητεύεται, το θέμα διεθνοποιείται. Γνωρίστε την 23χρονη Καμίλα Βαγιέχο, το κατ’ εξοχήν πρόσωπο των φοιτητικών διαδηλώσεων που συγκλονίζουν τη Χιλή πέντε μήνες τώρα. Εννοείται πως είναι πια γνωστή ως κομαντάντε Καμίλα.

Δυο παράλληλες ιστορίες. Η μία, του φοιτητικού κινήματος. Και η άλλη, της κομαντάντε Καμίλα. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν στη Χιλή τον περασμένο Μάιο. Στο στόχαστρο των φοιτητών το ιδιωτικοποιημένο σε μεγάλο βαθμό σύστημα παιδείας. Μόνο ένα 45% των μαθητών του λυκείου φοιτά σήμερα σε δημόσια σχολεία, ιδιωτικά είναι και τα περισσότερα πανεπιστήμια. Από την τελευταία περίοδο της δικτατορίας του Πινοσέτ έχει να χτιστεί καινούργιο δημόσιο πανεπιστήμιο. Και οι περισσότερες ιδιωτικές σχολές λειτουργούν κερδοσκοπικά σαν επιχειρήσεις. Το ύψος των διδάκτρων είναι πολλές φορές τριπλάσιο από τον μέσο ετήσιο μισθό. Παρ’ όλα αυτά, τα ιδιωτικά ιδρύματα απολαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση ενόσω τα δημόσια λιμοκτονούν. Αποτέλεσμα; Παρότι ο αριθμός των φοιτητών έχει εκτοξευτεί από τις 180.000 το 1984 στο 1 εκατομμύριο σήμερα, η Χιλή έχει ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο ποσοστά εγκατάλειψης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, 52%.

Φοιτητές και μαθητές διεκδικούν – τι άλλο; – δωρεάν παιδεία, και εκπαίδευση επιπέδου για όλους μέσω μιας μεγάλης φορολογικής μεταρρύθμισης, της πλήρους εθνικοποίησης της βιομηχανίας εξορύξεων και της μείωσης των αμυντικών δαπανών. Εχουν πραγματοποιήσει συνολικά 37 μεγαλοπρεπείς διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, έχουν αποκλείσει δρόμους, έχουν κάνει πολλάκις το Σαντιάγο να παραλύσει, έχουν καταλάβει πανεπιστήμια και σχολεία. Αρχικά, ο Πινιέρα τους αγνόησε, έπειτα υιοθέτησε μια τακτική παραχωρήσεων – όπως η πιο πρόσφατη πρόταση να δοθούν υποτροφίες στο 40% των φτωχότερων φοιτητών και ένας συνδυασμός υποτροφιών και δανείων στο 20% των φοιτητών που προέρχονται από τη μεσαία τάξη – με τακτικές καταστολής που παραπέμπουν σε σκοτεινές ημέρες του χιλιανού παρελθόντος.

Στις 7 Οκτωβρίου, λίγες ώρες μετά την κατάρρευση ενός νέου γύρου συνομιλιών μεταξύ φοιτητών και κυβέρνησης, το Σαντιάγο μετατράπηκε σε πεδίο μάχης, η αστυνομία επιτέθηκε στους διαδηλωτές με αντλίες νερού, δακρυγόνα και κλομπ και συνέλαβε 132 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων πέντε δημοσιογράφων. Τώρα απειλεί να ποινικοποιήσει τις καταλήψεις εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και θέλει να δώσει στην Αστυνομία εξουσίες να κατάσχει φωτογραφίες από τις δημοσιογραφικές κάμερες χωρίς εισαγγελικό ένταλμα.

Η Καμίλα Βαγιέχο διαδήλωνε στη λεωφόρο Αλαμέντα επικεφαλής της μεγαλειώδους πορείας, όταν ομάδα οχημάτων της Αστυνομίας και του Στρατού τής έφραξε τον δρόμο. Οι αντλίες νερού πήραν μπρος, και η ορμή του υδάτινου όπλου ήταν τέτοια που η νεαρή φοιτήτρια Γεωγραφίας έπεσε στο οδόστρωμα. Πάνω στο βρεγμένο της σώμα, για να είναι ακόμα πιο τοξικό το αποτέλεσμα, έπεσαν τα χημικά. «Ολο το κορμί μου έκαιγε, ήταν απάνθρωπο». Ενώ οι οδομαχίες φούντωναν και οι αστυνομικοί επετίθεντο σε φοιτητές, μαθητές, απλούς περαστικούς, δημοσιογράφους, ακόμα και σε ένα ασθενοφόρο, η Βαγιέχο φυγαδεύτηκε σε ένα γραφείο της φοιτητικής ομοσπονδίας. Για την κυβέρνηση Πινιέρα, είναι ο υπ’ αριθμόν ένα εχθρός. Αλλά όταν ένας ανώτερος γραφειοκράτης του υπουργείου Πολιτισμού έστειλε στο twitter το μήνυμα «Σκοτώστε τη σκύλα, μαζέψτε τα σκουπίδια», δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, τον απέπεμψε.

Όπως αναφέρει αφιέρωμα των «Νέων», η Βαχιέγο έχει 66.000 φαν στο facebook και 300.000 στο twitter. Το χιλιανό φοιτητικό κίνημα έχει και άλλους ηγέτες, αυτήν όμως επιδεικνύουν οι βραζιλιάνοι φοιτητές ως VIP καλεσμένη στις δικές τους διαδηλώσεις, αυτήν πολιορκεί ο διεθνής Τύπος, σε αυτήν αφιερώνουν τραγούδια συγκροτήματα της Λατινικής Αμερικής και όχι μόνο. Πόσο ρόλο παίζει το γεγονός ότι είναι μια πανέμορφη κοπέλα, με πράσινα μάτια, μακριά μαλλιά και σκουλαρίκι στη μύτη; Στην εποχή που ζούμε, γνωρίζουμε όλοι την απάντηση. Αλλά θα ήταν άδικο για την κομαντάντε να αποδώσουμε την απήχησή της αποκλειστικά σε αυτό.

Η Καμίλα γεννήθηκε το 1988 στο Σαντιάγο από δυο γονείς που υπήρξαν αμφότεροι μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος τη δεκαετία του 1970. Φοίτησε στο Κολέχιο Ραϊμάπου, ένα ιδιωτικό, μεικτό σχολείο και το 2006, γράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Χιλής, το μεγαλύτερο και παλαιότερο (δημόσιο) εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας, εκεί όπου είχαν σπουδάσει, μεταξύ άλλων, ο Πάμπλο Νερούδα και η Γκαμπριέλα Μιστράλ. Πολύ σύντομα, την επόμενη χρονιά, εντάχθηκε στην Κομμουνιστική Νεολαία και το 2010 εξελέγη πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φοιτητών του Πανεπιστημίου. Τώρα πια, πολλοί τη θεωρούν συμβολική διάδοχο της Γλάντις Μαρίν, ιστορικής φυσιογνωμίας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής και συμβόλου του αγώνα κατά της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ. Η φοιτητική εξέγερση έχει ήδη χαρακτηριστεί το μεγαλύτερο δημοκρατικό κίνημα πολιτών από τις ημέρες των διαδηλώσεων κατά του χενεράλ, μια γενιά πριν. Η οικονομία της χώρας πηγαίνει αρκετά καλά, μόνο ένα 15% των Χιλιανών είναι σήμερα φτωχοί έναντι 40% τη δεκαετία του 1990, οι ανισότητες εντούτοις επιμένουν, το ίδιο και οι αέναες ελπίδες των νέων να αλλάξουν τον κόσμο