Η επιβράδυνση των μεταρρυθμίσεων, αλλά και η επιδείνωση της κατάστασης όσον αφορά το σεβασμό θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της έκφρασης, επισημαίνονται στην ετήσια έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τουρκία που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.
«Η Τουρκία πρέπει να ξεκινήσει μεταρρυθμίσεις στους τομείς του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων», επισημαίνει η έκθεση, καλώντας τη νέα τουρκική κυβέρνηση να αναλάβει επείγουσα δράση. «Υπάρχει σαφής αρνητική εξέλιξη στο σεβασμό του κράτους δικαίου», αναφέρει η έκθεση, σημειώνοντας ότι η κατάσταση επιδεινώθηκε το τελευταίο έτος στην Τουρκία, με διώξεις δημοσιογράφων και μεροληπτική λειτουργία της Δικαιοσύνης. Επιπλέον, η έκθεση της Επιτροπής ζητά τον τερματισμό της κλιμακούμενης βίας στην Τουρκία και την επιστροφή στις διαπραγματεύσεις για μία μόνιμη λύση της κουρδικής υπόθεσης.
Εξάλλου, η έκθεση της Επιτροπής επισημαίνει την ανάγκη να αυξηθεί η συνεργασία της ΕΕ με την Άγκυρα στη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος. Η έκθεση αναφέρει ότι η Τουρκία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της προσφυγικής κρίσης και φιλοξενεί στο έδαφός της πάνω από 2 εκατ. Σύρους πρόσφυγες. Επισημαίνει, επίσης, ότι η επιτυχής εφαρμογή του Κοινού Σχεδίου Δράσης για το προσφυγικό, θα συμβάλει στην επιτάχυνση των όρων για την απελευθέρωση της βίζας προς όλα τα κράτη-μέλη, και στην πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής. Η πρόοδος σε αυτούς τους τομείς θα αξιολογηθεί την άνοιξη του 2016, επισημαίνει η έκθεση.
Όσον αφορά την διαδικασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, η Επιτροπή επισημαίνει ότι πρότεινε το άνοιγμα του Κεφαλαίου 17 (οικονομική και νομισματική ένωση) και τονίζει ότι προτίθεται να εισηγηθεί μέχρι την άνοιξη του 2016 το άνοιγμα επιπλέον τεσσάρων κεφαλαίων.
Αναφορικά με το Κυπριακό, η Επιτροπή τονίζει ότι η Τουρκία πρέπει επειγόντως να εφαρμόσει το πρόσθετο πρωτόκολλο της Άγκυρας και να σημειώσει πρόοδο προς την ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία. Παράλληλα, η Επιτροπή εκφράζει ικανοποίηση για την επανέναρξη των συνομιλιών στην Κύπρο, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνώνν, «επισημαίνοντας ότι είναι σημαντικό να επιτευχθεί πρόοδος σ’ αυτές τις συνομιλίες όσο το δυνατό συντομότερα». Η έκθεση αναφέρει, επίσης, ότι η Τουρκία αναμένεται να στηρίξει ενεργά τις διαπραγματεύσεις για μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού, υπό την αιγίδα των Η.Ε.
Στο πλαίσιο της ρητής υποχρέωσης της Τουρκίας για σχέσεις καλής γειτονίας και την επίλυση συνοριακών διαφορών, επισημαίνονται τα ελληνικού ενδιαφέροντος θέματα. Συγκεκριμένα, η έκθεση της Επιτροπής τονίζει ότι «δεν πραγματοποιήθηκαν διμερείς διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για να βρουν κοινό έδαφος για την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας». Επίσης, η έκθεση σημειώνει ότι η απειλή casus belli σχετικά με την πιθανή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων εξακολουθεί να ισχύει, στη βάση του σχετικού ψηφίσματος της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης του 1995.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Επιτροπή, η Τουρκία θα πρέπει να δεσμευτεί στην αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών σύμφωνα με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και συμπεριλαμβανομένης, εάν αυτό θεωρηθεί αναγκαίο, της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ενώ καλείται η Άγκυρα να αποφεύγει κάθε απειλή ή ενέργεια κατά κράτους μέλους. Μάλιστα, σημειώνει ότι η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν προβεί σε επίσημες διαμαρτυρίες σχετικά με την παραβίαση των χωρικών υδάτων και του εναερίου χώρου από την πλευρά της Τουρκίας, κυρίως με τις υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά.
