Το εγκώμιο των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που πραγματοποίησε η Βολιβία υπό την προεδρία του Έβο Μοράλες έπλεξε χθες ο Πάπας Φραγκίσκος και απηύθυνε έκκληση στη διεθνή κοινότητα να μην εκλαμβάνει την ευημερία ως υλικό πλούτο, ο οποίος, προειδοποίησε, θρέφει μόνο τη διαφθορά και τη σύγκρουση.
Οι τεταμένες σχέσεις του Μοράλες με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία άρχισαν να βελτιώνονται με την εκλογή του πάπα από την Αργεντινή. Ο Μοράλες αγκάλιασε με θέρμη τον πάπα επτά χρόνια αφότου είχε χαρακτηρίσει την Εκκλησία «εργαλείο κυριαρχίας» και εκείνος μίλησε από το «μπαλκόνι» της Λα Πας.
Στην πτήση του από τον Ισημερινό, απ΄όπου ξεκίνησε τη περιοδεία της «επιστροφής στην πατρίδα», ο πάπας ήπιε τσάι από φύλλα μέντας, χαμομήλι και σπόρους γλυκάνισου για να προλάβει τα συμπτώματα, δήλωσε ένας ιπτάμενος φροντιστής.
Φορώντας ένα λευκό πόντσο πάνω από τα λευκά άμφιά του ώστε να προφυλαχθεί από τον κρύο αέρα των Άνδεων, ο Φραγκίσκος χαιρέτισε τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει η Βολιβία. Ο Μοράλες έχει εθνικοποιήσει σημαντικές βιομηχανίες όπως αυτές του πετρελαίου και του αερίου προκειμένου να χρηματοδοτήσει κοινωνικά προγράμματα και να αναδιανείμει τον πλούτο.
«Η ευημερία η οποία εκλαμβάνεται μόνο με όρους υλικού πλούτου έχει την τάση να γίνεται εγωιστική… να μην ενδιαφέρεται για τους άλλους και να αφήνει ελεύθερο το πεδίο στην κυριαρχία του καταναλωτισμού. Με αυτή την έννοια, η ευημερία, αντί να βοηθά, θρέφει τη σύγκρουση».
Απευθυνόμενος προς τον πάπα, ο Μοράλες, που είχε συγκρουστεί πολλές φορές με αξιωματούχους της Εκκλησίας στη Βολιβία προτού βελτιωθούν οι σχέσεις με την εκλογή του Φραγκίσκου το 2013, καλωσόρισε τον πάπα ως έναν ήρωα που επιστρέφει στην πατρίδα του.
«Σε πολλές ιστορικές στιγμές η Εκκλησία χρησιμοποιήθηκε για κυριαρχία, υποταγή και καταπίεση. Τώρα ο βολιβιανός λαός σάς υποδέχεται με χαρά και ελπίδα. Σας καλωσορίζουμε ως τον ανώτατο εκπρόσωπο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που έρχεται για να υποστηρίξει την απελευθέρωση των βολιβιανών λαών μας», δήλωσε ο Μοράλες, φορώντας ένα μαύρο κοστούμι με ένα μοτίβο των αυτοχθόνων κεντημένο γύρω από το πέτο.
Ο πάπας φάνηκε να τα χάνει όταν ο Μοράλες τού έδωσε ένα από τα πιο ασυνήθιστα δώρα που έχει λάβει ποτέ: ένα ξύλινο σφυροδρέπανο –το σύμβολο του κομμουνισμού– με μία φιγούρα των Εσταυρωμένου πάνω στο σφυρί.
Αφού πέρασε μερικές ώρες στη Λα Πας, ο πάπας μετακινήθηκε στην επαρχιακή πόλη Σαντ Κρους, που βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο, για διαμονή δύο ημερών. Ο Φραγκίσκος κάλεσε τους ανθρώπους να τρέφουν εκτίμηση ο ένας για τον άλλον και να φροντίζουν τους περιθωριοποιημένους ανθρώπους στην κοινωνία.
«Αν η πολιτική κυριαρχείται από την οικονομική κερδοσκοπία ή αν η οικονομία κυριαρχείται μόνον από ένα τεχνοκρατικό και ωφελιμιστικό παράδειγμα που ασχολείται με τη μεγιστοποίηση της παραγωγής δεν θα καταλάβουμε, πόσω μάλλον να επιλύσουμε, τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας».
Τοπικοί εκκλησιαστικοί ηγέτες αποκαλούν την επίσκεψη «Συμφιλίωση και ανανέωση» και λένε πως ο πάπας θα επιδιώξει να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των αυτοχθόνων της χώρας και των απογόνων των ισπανών αποικιοκρατών που έφεραν τον καθολικισμό στη Βολιβία. «Ο χριστιανισμός έχει παίξει έναν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας του βολιβιανού λαού», είπε ο πάπας.
Αναφερόμενος στην ανάγκη για διπλωματία προκειμένου να αποφευχθούν οι συγκρούσεις μεταξύ γειτονικών χωρών, ο Φραγκίσκος έκανε μια εκτός κειμένου αναφορά στον αγώνα της περίκλειστης Βολιβίας να αποκτήσει εκ νέου πρόσβαση στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Η Βολιβία έχασε την πρόσβαση στην ακτογραμμή κατά τη διάρκεια ενός πολέμου τον 19ο αιώνα με τη Χιλή και προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο. «Για τη θάλασσα, ο διάλογος είναι απολύτως αναγκαίος», είπε ο Φραγκίσκος καταχειροκροτούμενος.
Ο Φραγκίσκος μετέβη στη Βολιβία από το Κίτο του Ισημερινού όπου επέδειξε την αίσθηση του χιούμορ που διαθέτει στη διάρκεια των τελευταίων ωρών του ταξιδιού του στη χώρα. Στον Ισημερινό περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν την ομιλία του πάπα.
«Έχω ετοιμάσει ένα κείμενο, αλλά δεν θέλω να το διαβάσω», είπε ο 78χρονος πάπας, προκαλώντας χαμόγελα από το πλήθος, προτού τους ζητήσει να προσευχηθούν γι΄αυτόν ώστε να μην ξεχάσει ποτέ από πού έρχεται. «Μην πάθετε πνευματικό Αλτσχάιμερ, μην ξεχάσετε!» πρόσθεσε ο πάπας σε μία εντελώς αυτοσχέδια ομιλία.
