Μια σαρωτική διακοπή ρεύματος άφησε εκατομμύρια ανθρώπους στην Ισπανία, την Πορτογαλία και τμήματα της Γαλλίας χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα τη Δευτέρα, οδηγώντας σε χαοτικές σκηνές και εκτεταμένη αναστάτωση.

Ένα πρόβλημα στη σύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας ήταν ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στη διακοπή, δήλωσε ο επικεφαλής ενός εμπορικού οργανισμού που εκπροσωπεί την ευρωπαϊκή βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο Κρίστιαν Ρούμπι της Eurelectric, δήλωσε στην εκπομπή The World Tonight του BBC Radio 4 ότι τη Δευτέρα συνέβη ένα «συγκεκριμένο περιστατικό με μια διασύνδεση μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας». Ο Ρούμπι είπε ακόμη ότι αυτό «σήμαινε ότι το ισπανικό δίκτυο αποσυνδέθηκε από το ευρύτερο ευρωπαϊκό δίκτυο».

Πρόσθεσε ότι το περιστατικό της διασύνδεσης είναι απίθανο να προκάλεσε από μόνο του τη διακοπή και ότι «πιθανόν να υπήρχαν και άλλα στοιχεία σε αυτή την εξίσωση».

Δρομολόγια τρένων ακυρώθηκαν, άλλα εκκενώθηκαν σε ορισμένες περιοχές, φανάρια σταμάτησαν να λειτουργούν, ενώ οι καθυστερήσεις στα αεροδρόμια αυξήθηκαν.

Μέχρι το βράδυ της Δευτέρας, 11 τρένα παρέμεναν αποκλεισμένα, δήλωσε ο Ισπανός υπουργός Μεταφορών, Όσκαρ Πουέντε.

Με τα καταστήματα, τα σπίτια και τα εστιατόρια να έχουν βυθιστεί στο σκοτάδι – και μερικούς ανθρώπους να έχουν κολλήσει σε ανελκυστήρες – το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ισπανίας δήλωσε μέχρι το απόγευμα ότι η αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης θα μπορούσε να διαρκέσει αρκετές ώρες.

Μέχρι το βράδυ της Δευτέρας, το 50% της ηλεκτροδότησης είχε αποκατασταθεί σε όλη την Ισπανία, σύμφωνα με τον Ισπανό πρωθυπουργό, Πέδρο Σάντσεθ. Ενώ ο πορτογαλικός πάροχος ενέργειας REN δήλωσε ότι η ηλεκτρική ενέργεια είχε αποκατασταθεί σε 750.000 πελάτες.

Ωστόσο, η κατάσταση έκτακτης ανάγκης παρέμεινε σε ισχύ, με τις περιφέρειες να μπορούν να ζητήσουν το ειδικό καθεστώς.

Ο Σάντσεθ δήλωσε ότι η αιτία της διακοπής εξακολουθεί να διερευνάται και προειδοποίησε κατά των εικασιών, ενώ ο Πορτογάλος πρωθυπουργός, Λουίς Μοντενέγκρο, δήλωσε ότι δεν υπάρχει «καμία ένδειξη» για κυβερνοεπίθεση.

Πότε ξεκίνησε η διακοπή ρεύματος;

Οι πρώτες αναφορές για διακοπή λειτουργίας άρχισαν γύρω στο μεσημέρι της Δευτέρας και οι επιπτώσεις της κλιμακώθηκαν γρήγορα.

Καθώς η κλίμακα του μπλακάουτ γινόταν σαφής, οι κάτοικοι της Μαδρίτης προειδοποιήθηκαν να παραμείνουν στη θέση τους, να μην κυκλοφορούν στους δρόμους και να μην καλούν τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, εκτός αν είναι «πραγματικά επείγον».

Ένας ισπανικός φορέας δήλωσε ότι η αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης θα χρειαζόταν έως και 10 ώρες, ενώ η πορτογαλική εταιρεία ηλεκτροδότησης REN δήλωσε ότι η αποκατάσταση της πλήρους ηλεκτροδότησης θα μπορούσε να διαρκέσει έως και μία εβδομάδα.

Ουρές σχηματίστηκαν στα μηχανήματα ανάληψης μετρητών, καθώς οι πληρωμές με κάρτες επηρεάστηκαν από τη διακοπή, ενώ υπήρξαν αναφορές ότι ορισμένα πρατήρια καυσίμων είναι κλειστά.

Όταν η διακοπή ρεύματος έπληξε το δίκτυο σταθμών του μετρό της Μαδρίτης, οι εργαζόμενοι μπερδεύτηκαν και πανικοβλήθηκαν, αναφέρει το BBC. Μια κάτοικος, η Σάρα Γιόβοβιτς, περιέγραψε την αίσθηση σύγχυσης που επικρατούσε στο υπέδαφος όταν έσβησαν τα φώτα σε έναν σταθμό του μετρό.

Οι άνθρωποι ήταν «υστερικοί» και «πανικόβλητοι», δήλωσε στο BBC. «Ήταν πραγματικά αρκετά χαοτικό».

Τα κινητά τηλέφωνα είχαν σταματήσει να λειτουργούν και κανείς δεν είχε καμία πληροφορία, είπε.

Όταν έφυγε από το σταθμό του μετρό και βγήκε στους δρόμους, τους βρήκε μποτιλιαρισμένους. «Κανείς δεν καταλάβαινε τίποτα. Οι επιχειρήσεις ήταν κλειστές και τα λεωφορεία γεμάτα», είπε.

Η διακοπή προκάλεσε επίσης αρκετούς εγκλωβισμούς στα ασανσέρ. Εργαζόμενοι των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης κλήθηκαν σε 286 κτίρια για να απελευθερώσουν ανθρώπους που είχαν παγιδευτεί μέσα σε ανελκυστήρες στην περιοχή της Μαδρίτης, δήλωσε η επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης.

Τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ορισμένα νοσοκομεία εφάρμοσαν σχέδια έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης της διακοπής των εργασιών ρουτίνας, μετέδωσαν ειδησεογραφικά πρακτορεία.

Μέχρι νωρίς το βράδυ και μετά από αρκετές ώρες διακοπής ρεύματος, οι κάτοικοι σε ορισμένες περιοχές της χώρας ανέφεραν ότι τα φώτα είχαν ανάψει ξανά.

Τι μπορεί να προκάλεσε τις διακοπές ρεύματος;

Οι αρχές της Ισπανίας και της Πορτογαλίας προσπαθούσαν ακόμη το βράδυ της Δευτέρας να βρουν τι προκάλεσε τις διακοπές ρεύματος.

«Δεν υπάρχουν ενδείξεις για οποιαδήποτε κυβερνοεπίθεση» προς το παρόν, δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.

Εν τω μεταξύ, σε ανάρτησή του στο Χ, ο μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς διερωτάται αν υπάρχει σαφής εξήγηση για το μπλακάουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο. Όπως γράφει, «δεν έχουμε βρει ακόμη κάποια επαρκή μετεωρολογική εξήγηση ή σχετική με τον διαστημικό καιρό για το σημερινό μπλακάουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο. Περιμένουμε feedback από τις επίσημες πηγές, μήπως μπορέσουμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα.

Το πρόσφατο περιστατικό στην Ισπανία, και τα αντίστοιχα κατά το παρελθόν στη Σουηδία και τον Καναδά, καταδεικνύουν την ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση των ατμοσφαιρικών και γεωμαγνητικών συνθηκών, ενίσχυση των υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας για την αντιμετώπιση ακραίων φαινομένων, καθώς και ανάπτυξη σχεδίων αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων για την προστασία των πολιτών και των κρίσιμων υπηρεσιών.

Η κατανόηση και η προετοιμασία για τέτοια φαινόμενα είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας των ενεργειακών συστημάτων».

Σε προηγούμενη ανάρτησή του, ο πρώην διευθυντής της ΕΜΥ, κ. Κολυδάς, αφού ξεκαθαρίζει ότι δεν είναι ειδικός, εξηγεί ότι η «επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση που δημιουργείται στις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (όπως αυτές των 400 kV) είναι ένα φαινόμενο που δημιουργείται πάνω σε αυτά τα πολύ μακριά καλώδια, τα οποία είναι εκτεθειμένα στον αέρα και στις ατμοσφαιρικές συνθήκες», ενώ εν συνεχεία σημειώνει «Όταν υπάρχει απότομη και ακραία αλλαγή της θερμοκρασίας — για παράδειγμα, απότομα κύματα ψύχους ή καύσωνα — τότε δημιουργούνται ισχυρά ανοδικά ή καθοδικά ρεύματα αέρα (θερμικές ανωμαλίες). Αυτές οι θερμικές μεταβολές προκαλούν ταλαντώσεις στα καλώδια μέσω δύο κυρίως μηχανισμών. Αρχικά θερμική διαστολή και συστολή όπου το μέταλλο των καλωδίων διαστέλλεται ή συστέλλεται απότομα. Ακολουθούν και οι ατμοσφαιρικές ταλαντώσεις όπου οι διαφορές στην πυκνότητα του αέρα δημιουργούν τοπικούς ανέμους ή ρεύματα που επηρεάζουν τις γραμμές, προκαλώντας τις να πάλλονται. Αυτό το φαινόμενο λέγεται επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση (induced atmospheric vibration) και μπορεί να οδηγήσει σε κραδασμούς, ταλαντώσεις σε μεγάλη κλίμακα ακόμη και μηχανικές καταπονήσεις που απειλούν τη δομική ακεραιότητα των γραμμών. Είναι διαφορετικό από το συνηθισμένο “galloping” που προκαλείται από πάγο και άνεμο. Ένας ηλεκτρολόγος μηχανικός του Πολυτεχνείου θα μπορούσε να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες».